Redactioneel

Doorbraak in Nice

De eerste doorbraak was de massale opkomst van vakbondsleden in Nice. Voor het eerst dat het EVV (Europees Verbond van Vakverenigingen) zich vol achter een Europakritische demonstratie stelde. En het resultaat was ernaar: meer dan 100.000 mensen. Meer dan het dubbele van Amsterdam in 1997. Daar waren het nog bonden en vakbondsgroepen die tegen de zin van het EVV kwamen demonstreren. En dat is lastiger: zo zelfsturend als bij de Nederlandse Spoorwegen is de gemiddelde werknemer in Europa jammer genoeg nog niet.

De tweede doorbraak was het samengaan van de, laten we het maar noemen, georganiseerde arbeidersbeweging (misschien dat de ongeorganiseerde FNV Bondgenoten zich daarom niet in Nice wilde melden) en de mondiale zogenoemde antiglobaliseringsbeweging, de jonge erfgenames en erfgenamen van Seattle, Washington en Praag. Het was op woensdag demonstreren en op donderdag gehaktdag: de poging om de bijeenkomst van regeringsleiders daadwerkelijk te blokkeren.

Goed doorbraken, maar wat schieten we ermee op? Waarom zijn ze nodig? Wel, allereerst, omdat het steeds meer begint te wringen tussen het niveau (vaak per bedrijf of hooguit nationaal), waarop de vakbeweging haar maatschappelijke conflicten uitvecht en het niveau (vaak Europees of zelfs mondiaal), waarop maatschappelijke problemen, volgens het EVV, nog zijn op te lossen. En ook al is dat op korte termijn niet het belangrijkste, misschien kan de vakbeweging nog iets leren van de aantrekkingskracht op jongeren van de antiglobaliseringsbeweging.

Het idee dat alleen op internationaal niveau oplossingen zijn te vinden, leeft sterk in Europa. Neem de Denen, een ruime meerderheid stemde daar in een referendum tegen deelname aan de Euro. Tegelijkertijd zegt steeds 80 tot 85 procent van de Denen in enquêtes dat ze meer Europese samenwerking willen. Het zou mooi zijn als de Europese vakbeweging daar eens een beetje leiding aan gaat geven. Een Europa voor echte samenwerking en tegen de dictatuur van de concurrentie en de markt. Daar kan niet tot 2004 mee gewacht worden. Ook al lijkt het misschien dat de Europese bobo's tot 2004 van hun welverdiende rust genieten. Het is immers zo dat meer dan de helft van alle 'nationale' wetgeving uiteindelijk in Brussel wordt uitgedacht. Ook dwingt de nu gemeenschappelijke markt, steeds weer tot aanpassingen. Na de grote conflicten in Frankrijk en Italië over pensioenaanpassingen, lijken Griekenland en Duitsland aan de beurt. De Duitse DGB (zusterorganisatie van de FNV) en de vakbeweging in Griekenland zijn de borst al aan het nat maken. Dat moet in de toekomst toch wat meer gecoördineerd kunnen worden.

Ook zal de discussie over het nieuwe Sociaal Handvest (moeten) doorgaan, dan wel op gang komen. Veel artikelen zijn erg vaag. Neem artikel 1. "De menselijke waardigheid is onschendbaar. Zij moet worden geëerbiedigd en beschermd." Wij willen daar wel invulling aangeven. Is het niet in strijd met de menselijke waardigheid dat RSI en burn out toenemen in Europa? Is het niet tegen de menselijke waardigheid dat 'vreemdelingen' worden uitgezet? En zo kunnen we nog wel doorgaan. Wat we maar willen zeggen: we kunnen aan de bak. Waar het EVV tegen te hoop liep, is het subsidiariteitsbeginsel in dit Handvest (wat op een lager niveau kan, niet op een hoger niveau regelen). Dat opent de mogelijkheid voor een Europa van twee snelheden. En dan niet op het niveau van deelname aan Europa, maar op het niveau van werknemersrechten. En dus meer internationale concurrentie tussen werknemers?

Maar ondanks alle kanttekeningen, wij zijn tevreden. Dit redactioneel verschijnt rond de kerst en dan zijn we altijd wat milder, maar de eerste stappen naar echte samenwerking zijn gezet en er is wat tijd gewonnen.

O ja, de derde doorbraak: dat was de leus die door het FNV-blok werd aangeheven: "Wij zijn uitgepolderd, uitgepolderd, uitgepolderd." Beter laat dan nooit.

Redactie