Commentaar 100 - 17 augustus 2008

Een webzine als speurtocht

Hans Boot

Al weer het honderdste commentaar. Best reden om even bij stil te staan en na te gaan of we doen wat we negen jaar geleden van plan waren. Toen maakten we ons debuut op het internet en kondigden dat aan in nummer 92 van de papieren Solidariteit. Het thema "Digitaal gaan we allemaal" is in ieder geval een ware voorspelling gebleken

Net zo waar, hebben we gemerkt, was een uitspraak van pionier Chris Bailey, oprichter van Labournet, in datzelfde thema: "Internet is te vergelijken met het versturen van een boodschap in een fles, je hebt geen idee wie je bereikt." Dat kan dus tot een verrassende vinder leiden, zoals een enthousiaste lezer uit Hannover die reageerde op de 'extra' over de nieuwe fractievoorzitter van de Socialistische Partij, Agnes Kant. Daaruit kwam onder meer een interview met het Dagblad junge Welt.

Van passant tot lezer

De eerste jaren viel ons de anonieme bestemming van wat we op onze website plaatsten, nauwelijks op. De bijdragen verschenen naast de tweemaandelijkse uitgave van ons blad onder de noemer "ingezonden". Tegelijkertijd liep het persoonlijk contact met onze lezers en lezeressen als vanouds via onze activiteiten binnen en buiten de vakbeweging, de vakbondscafés en de conferenties. We bouwden documentatie en dossiers op en voorzagen de website geleidelijk van artikelen uit de recentste en later uit de oudere nummers.
Dit alles ging ongeveer zoals bedoeld. Solidariteit beschikte over een elektronische aanvulling en een sneller communicatiemiddel. Dat laatste gold ook voor de interne en externe contacten van de redactie.
Dat veranderde na het laatste nummer, september 2004, en nog meer na de publicatie van het boek "Om de vereniging van de arbeid" in juni 2005 (inmiddels vrijwel geheel op de website). Solidariteit werd een zelfstandig "webzine" met abonnees, een actueel informatiecentrum en een groeiend archief voor al of niet toevallige passanten die we graag tot lezers willen maken. De rubriek "ingezonden/overgenomen" zetten we door. Voor de continuïteit zorgde vanaf oktober 2004 een veertiendaags commentaar dat een jaar later gezelschap kreeg van een "extra" artikel met regelmatig vertalingen uit in Nederland vrij onbekende tijdschriften.
Deze opzet was na de laatste lezersconferentie door de toenmalige redactie vastgelegd. Met bescheiden pretenties gebruikt een gedeeltelijk nieuwe groep het medium internet om met een beperkte inspanning velen te bereiken. En dat lukt aardig.

Beperkte interactie

Inmiddels hebben we ruim 300 abonnees en dagelijks 500 bezoekers die gezamenlijk 1.700 pagina's opvragen. Af en toe krijgen we een reactie binnen en wat vaker een verzoek een bericht of artikel op te nemen. 'Kenners' zeggen ons dat deze scores niet slecht zijn. Niettemin kan de interactie met lezers beperkt genoemd worden. Misschien is dat de praktijk van louter en alleen een webzine. Te meer daar de mogelijke bezoekers langzamerhand vergeleken kunnen worden met gehaast door een drukke winkelstraat lopende mensen. Ze passeren aantrekkelijk opgemaakt etalages en sommigen staan even stil, vervolgens besluiten enkelen naar binnen te gaan, een enkeling koopt iets.
Een poging om het éénrichtingsverkeer enigszins te doorbreken, is ons initiatief van gastcommentatoren dat afgelopen maart begonnen is en voorlopig een jaar zal duren. Meer mensen komen met meer opinies aan het woord, dat maakt de reeks commentaren minder voorspelbaar en meer aantrekkelijk. Daarnaast zou de redactie meer kunnen doen dan alleen intern de discussie te voeren over de (concepten van) commentaren. Denkbaar is een werkwijze waarin mensen een mening gevraagd wordt over een door de redactie geschreven tekst. Daaruit kan vervolgens een discussiestuk samengesteld worden dat de basis vormt voor bijvoorbeeld een jaarlijkse conferentie. Een volgende ronde van maandelijkse gastcommentaren zou daaraan gewijd kunnen worden.

Hoe één en ander zich verhoudt tot de voorgenomen "beperkte inspanning" en "bescheiden pretenties" zal moeten blijken. Met het besluit de papieren versie te beëindigen, is de positie van Solidariteit gewijzigd. En in samenhang daarmee ook de vakbondspraktijk van de meerderheid van de redactie. Weliswaar houdt de vakbeweging ons nog steeds bezig, maar sinds 2004 zijn de mogelijkheden van een strijdbare, kritische stroming 'van onderen op' zeker niet gunstiger geworden. De webzine is daarom ook een speurtocht op het brede en internationale terrein van "economie, arbeid, politiek, organisatie, beweging en strijd", zoals onder de knop "over ons" te lezen is. Bescheiden of niet, we hebben genoeg te doen. Wie wil meehelpen, is welkom!