Commentaar 104 - 12 oktober 2008

Gouda - feiten, politiek en media

Sjarrel Massop

Recente gebeurtenissen in Gouda lieten weer eens haarscherp zien hoe opportunistisch 'de politiek' - zonder de feiten te controleren - met maatschappelijke gebeurtenissen omgaat. Interpreteren van feiten is altijd subjectief, maar verdraaiing en gebruik voor de eigen politieke argumentatie, vind ik verderfelijk. Bovendien is de tendentieuze berichtgeving van 'de media' één van de oorzaken van het politiek feitenmisbruik.

De combinatie van tendentieuze manipulatie en opportunistische interpretatie levert een totaal vertekend beeld van de werkelijkheid op. Vooral populistische politici zijn bedreven in deze aanpak. De landelijk besproken Goudse wijk Oosterwei was deze keer hun doelwit, ik woon daar op een afstand van nog geen honderd meter, doe er de boodschappen en ken de situatie goed.

Feitenmisbruik

"Fact check" (feitencontrole) is een project van de Fontys Hogeschool voor de Journalistiek in Tilburg. Studenten onderzochten de ware toedracht van wat er in Gouda op 10 september 2008 gebeurde. Hier een paar van hun bevindingen.
Eerst het nieuwsbericht, waarmee alle media uitpakten. Een steekincident en een beroving waren de druppel bij bovenmatige overlast. Connexxion besloot in Oosterwei geen bussen meer te laten rijden.
Wat waren de feiten? Pikantste feit: de beroving vond niet plaats in Oosterwei, maar in een andere wijk van Gouda. Niemand was nog aangehouden. Woordvoerster van de gemeente Gouda: "Het was voor ons een verrassing te horen dat Connexxion niet meer door de buurt Oosterwei reed, omdat de beroving daar niet plaatsvond. Chauffeurs hebben wel vaker last van jongeren in Oosterwei." Persvoorlichter van het politiekorps Hollands Midden: "De beroving vond plaats aan de Middenmolenlaan. Dat is in de omgeving van Oosterwei, maar niet in de wijk zelf."

Ook de details wisselden, afhankelijk van de geïnterviewde. Connexxion spreekt over een messteek in de hals van de chauffeur die "een vitale ader" op een haar na miste. De politie heeft het over "een simpele beroving zonder geweld" en de persvoorlichter van het korps zegt dat met een mes is gedreigd, maar niet gestoken. De krant Metro geeft als achtergrond dat de chauffeur geen wisselgeld wilde afstaan en daarom gestoken werd. De Telegraaf meldt dat de chauffeur geld afstond "om verder bloedvergieten te voorkomen".
Saillant detail was dat mijn vriendin over een Nederlandse passant die voor de televisie geïnterviewd werd, zei: "Ík ken die man, hij is een psychiatrisch patiënt die als dakloze wegens wangedrag regelmatig eruit gegooid is en veel bonje maakt."

Commentaar. De Middenmolenlaan ligt in Goverwelle, een vrij nieuwe wijk met laagbouw en ééngezinswoningen, waar weinig culturele minderheden wonen. Wat er precies gebeurde, is dus nog niet vast te stellen. Wel is duidelijk dat het voorval niet meer dan een incident was. De gebeurtenis heeft het karakter van een doodnormale ruzie. De media en de politiek hebben er een opgeklopte heisa van gemaakt. Goede politiek is gebaseerd op een subjectieve interpretatie van feiten. Negeren, verdraaien en bewerken van feiten, daarentegen, is de kluit belazeren. Dat gebeurde met de situatie in Gouda.

Brug tussen gelovigen

Oosterwei is een probleemwijk. Niet vanwege de mensen die er wonen, maar door het achterstallige onderhoud en de slechte infrastructuur. Er staan veel flats en er woont een grote concentratie Marokkanen. De sociale problemen zijn ernstig: grote werkloosheid, weinig scholen en slechte wegen. Ze vertalen zich echter niet in agressie en straatgeweld. Dat komt, omdat de Marokkaanse bewoners een hechte gemeenschap vormen die een sterke sociale controle uitoefenen. Er zijn incidenten, omdat jongeren zich verzetten en zich aan die controle willen onttrekken. Dat zien we in elke gemeenschap. Ik vind het geen onveilige buurt waar het slecht toeven is.
Ik doe in de supermarkt zeker twee keer per week boodschappen en heb nog nooit problemen ondervonden of me bedreigd gevoeld. Integendeel de Marokkaanse gemeenschap is hartelijk en staat open voor anderen. Er zijn Marokkaanse winkels waar je prima spullen kunt kopen en voorkomend bediend wordt. In het buurtcentrum worden veel activiteiten georganiseerd en spelen de Marokkaanse vrouwen een hoofdrol. Er staat een moskee en honderd meter verderop een christelijke kerk. De twee geloofsgroepen hebben een blauw pad tussen de kerk en de moskee aangelegd dat de onderlinge verbondenheid tussen de gemeenschappen symboliseert. Al geruime tijd vinden er activiteiten plaats om de buurt te verbeteren.

Niet meegaan

Ik pleit voor zorgvuldige berichtgeving en bestrijding van valse voorlichting. Ik hekel de tendentieuze interpretatie van vooral rechtse, maar ook linkse politici die een onbeduidend incident uit hun verband rukken. Het Goudse voorval is bewerkt en verdraaid om moedwillig de Marokkaanse gemeenschap te stigmatiseren. Rechts doet dat en links ontzenuwt dat niet, omdat het zelf in het stigma gelooft.
Het is de verantwoordelijkheid van media en politiek maatschappelijke gebeurtenissen correct weer te geven. Ze deden dat rond Gouda niet en zette de gehele Marokkaanse gemeenschap in Nederland in een volstrekt verkeerd daglicht. Het verbaasde me erg dat ook linkse politici hun betoog begonnen met de opmerking dat er inderdaad problemen zijn met de Marokkaanse jongeren. Dat zal best, maar elke willekeurig andere groep jongeren kent problemen.
Meegaan in de grove generalisaties van rechtse politici maakt het onmogelijk hun al of niet openlijke racisme te bestrijden. En dat moeten we voorkomen. Zeker in een periode, waarin volksvertegenwoordigers de rijen sluiten om de economische crisis te beteugelen.