welkom
commentaren
Solidariteit

Solidariteit - commentaar 185 - 20 november 2011

Hora Est!

Rob Lubbersen

Hora est! Het is tijd! Het is de hoogste tijd! De almaar aanzwellende crisis roept om snel handelen. Het afwentelen van de crisis op de 'gewone man en vrouw' overal ter wereld vereist directe actie. De arbeidersbeweging zou niet mogen talmen om daadwerkelijk in beweging te komen. Maar waarom dan? En waarvoor precies? Hoe?

Voor het beantwoorden van dit soort vragen is het nuttig af en toe een blik over de schouder te werpen. Ook in tijden van hoge nood. Om te onderzoeken of we iets van het verleden kunnen opsteken. Zodat we niet dezelfde fouten behoeven te maken. En vanuit het heden met meer kennis van zaken en meer inzicht aan een betere toekomst kunnen werken. Met zijn proefschrift Opstandig Volk levert Hans Boot aan die geschiedschrijving een bijdrage.

Promotie

Hora est! Dat is een kreet die af en toe op universiteiten wordt geslaakt. Dan is er géén tijd meer voor de verdere ondervraging van een promovendus. Dan is het tijd voor zijn of haar promotie!
Afgelopen woensdag 16 november 2011 klonk in de Aula van de Universiteit van Amsterdam het "Hora est!" voor Hans Boot. Hij verdedigde daar zijn proefschrift Opstandig Volk. Neergang en terugkeer van losse havenarbeid. Een studie naar de organisatie van het werk in de Amsterdamse haven van 1890 tot 2010. Een onderzoek naar de havenpool aldaar met uitstapjes naar de grote broer in Rotterdam. Een verslag ook van 120 jaar arbeidersstrijd in die haven. Vijfhonderd bladzijden met verhalen, feiten, beschrijvingen en overdenkingen.

Erkenning

Een promotie is een wat merkwaardig gebeuren. Met allerlei rituelen. Met zitten en opstaan. Met door het gangpad schrijdende hoogleraren gehuld in zwarte toga's en met vierkante hoedjes op hun hoofd. Vaste rituelen. Bij deze promotie gebeurde echter iets verrassends. Toen de voorzitter van de promotiecommissie het publiek in de goedgevulde aula vroeg om een reactie, stond er inderdaad iemand op. Ab de Wildt, voormalig havenarbeider, nam kort het woord. Met zichtbare ontroering verwelkomde hij het werkstuk van Hans. Als een blijk van herkenning en erkenning van een groot deel van zijn leven en zaken waarvoor hij had gestreden. Een emotioneel moment dat echter niet in de weg stond van een zakelijke vraag naar de succes- en faalfactoren bij de acties van de havenarbeiders de afgelopen eeuw. In zijn beantwoording ging Hans Boot in op diverse economische en politieke omstandigheden en ontwikkelingen. En natuurlijk maakt een eensgezinde en vastberaden staking op de werkplek wel wat meer indruk dan het uitrollen van een spandoek in een rechtszaal .....

Kritiek

De heren professoren in hun toga's lieten zich ook niet onbetuigd. Professor doctor Heerma van Voss vroeg bijvoorbeeld naar de invloed van de globalisering op het werk in de haven. Prof.dr. De Beer knoopte aan bij een essentieel element uit de beantwoording van die vraag door Hans (flexibilisering!) en wees op de enorme actualiteit van 'flexwerk'. Doorborduren op de vraag van Ab informeerde hij naar de redenen van de tegenwoordig flink verminderde opstandigheid in de haven. Prof.dr. Buitelaar was wellicht het meest kritisch met zijn opmerking dat hij graag wat meer aandacht had gezien voor dilemma's in de belangenstrijd, zoals opkomen voor werk en inkomen of voor veiligheid en gezondheid. Bovendien had hij meer conceptualisering en theorievorming gewenst. Dr. Nijhof daarentegen had nou juist graag nóg meer beschrijving gezien van de leefwereld van de havenarbeiders en de veranderingen daarin onder andere in de jaren zestig.

Lof

Alle zogeheten opponenten zwaaiden Hans lof toe. Voor zijn gedegen aanpak. Voor zijn gedurfde en consequente benadering van het onderwerp van ´onderop´. En Hans zelf bleef in zijn antwoorden soeverein overeind. Als bewonderaar van meerdere generaties 'opstandige' havenarbeiders. Als betrokkene, want adviseur in de havenstrijd. Oók, of juist daardoor als iemand met een grote kennis van zaken. Natuurlijk heeft hij niet het laatste woord over de haven of de arbeidersbeweging gesproken. De vragen waar deze column mee begon, worden nog door niemand 'integraal' beantwoord. De studie van Hans geeft wél aanzetten. Het is wél de eerste maal dat vanuit de invalshoek 'van onderop' zo veel feitenmateriaal over de arbeid in de haven is verzameld. Een nog ongekende geschiedenis is boven water gehaald. Daar valt van te leren. Dat kan inspireren. Daarmee kan verder onderzoek worden gevoed. Na de promotie sprak de promotor, proefschriftbegeleider, professor Marcel van der Linden daarom met recht ongeveer de volgende slotwoorden: Vanaf heden zal niemand die nog wil spreken of schrijven over de Amsterdamse haven voorbij kunnen gaan aan dit boek van Hans Boot.
Ita est! Zo is het!


Hans Boot, Opstandig Volk. Neergang en terugkeer van losse havenarbeid. Amsterdam 2011, bestellen: redactie@solidariteit.nl
Klik hier