Solidariteit - Commentaar 193 - 11 maart 2012

Kop in de wind, op de pedalen!

Lot van Baaren

Ik ben een mens van idealen en blijf ze nastreven. Ik zie liever kansen, weiger te verzuipen in bedreigingen en blijf van 'geen woorden maar daden'. Als ik verkenner Wijffels hoor zèggen dat de Nieuwe Vakbeweging 'van onderop' georganiseerd moet worden, zie ik hem het tegenovergestelde dòen. Hij komt met kwartiermakers die niet van de werkvloer zijn en statuten en besturen gaan bedenken. Helemaal alleen en van bovenaf, 'slikken of stikken'.

Ja natuurlijk, willen ze zich eerst begeven "tot in de haarvaten van de vakbeweging". In anderhalve maand. Vooruit: tien haarvaten. Voor de rest wat flinke aders, de aorta. En natuurlijk het nieuwe kloppend hart van de toekomstige vakbeweging: onze jonge generatie. Want de FNV moet jonger en meer divers. Daar draait het om bij de Nieuwe Vakbeweging, volgens VVD-er Wiersema, voorzitter van FNV Jong. Plus natuurlijk: sociale media! Op Facebook is FNV Jong present, zonder activiteiten en berichten, wel drie vrienden.
Ik ken ook jonge FNV-ers die individueel virtueel actiever zijn en stellen dat 'de jongeren' meer de dienst moeten uitmaken. Vaak zijn dat jonge professionals die graag vertellen hoe het moet. Jonge leden die geen baantje in de vakbeweging hebben of najagen? Dat wordt al een stuk minder.

Echt jong en divers

Hoewel. Ik was 14 februari in de Jaarbeurs bij de aftrap van het CAO-traject, sector Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg (450.000 mensen). Lekker divers en stukken jonger dan een gewone kadervergadering. Geen vaagheid: het recht om je werk goed te doen. De kwaliteit van het soort werk en de arbeidsvoorwaarden maken het verschil: je voelt je er lekker bij of niet. Dat was de inzet van de vijfhonderd mensen in de Jaarbeurs. Vlak daarvoor berichtten 2.500 leden al in een enquête wat zij in de CAO belangrijk vinden: meer collega's, minder flex, meer respect en waardering en handen af van de onregelmatigheidstoeslag. Dat waren de eisen voor de onderhandelingen. Maar nog voor die begonnen, zegde Adriaan Wirtz - beleidsmanager bij de werkgeverspartij Actiz - het overleg op.
Overigens, zijn collega manager Frank Bluiminck is één van de vier kwartiermakers ….. Saillant detail, dezelfde Wirtz was in de jaren tachtig en negentig bestuurder Zorg bij de Abvakabo FNV, ook Bluiminck werkte daar. Destijds luisterde Wirtz al slecht naar het kader dat hem waarschuwde voor de onvrede onder de verpleegkundigen, later bekend als 'de witte woede'.

Een nieuwe vakbeweging

Bondsraadsleden van de drie grootste FNV-bonden spraken vrijdag 9 maart met elkaar en op eigen initiatief over meer democratie. Over een ledenparlement en een gekozen bestuur, één ongedeelde vakvereniging waar iedereen lid van kan worden, die democratisch de middelen en mensen toewijst daar waar ze nodig zijn om de werknemersbelangen het best te behartigen. Over herkenbaarheid, actieve leden en kracht op de werkvloer. En over het betrekken van kader en leden van andere bonden bij deze discussie. Want daar sijpelt informatie maar matig door. Besturen gaan er over de informatievoorziening. En kennis is macht. Wat mij betreft: altijd de kennis delen, de macht delen, dat corrumpeert minder.
De discussie ging niet over structuren, dat lijkt misschien zo, maar over de wezenlijke begrippen: samen sterk, democratisch en solidair. Dat alleen al in winst. De vakbeweging is in beweging en dat moet ook, er is werk aan de winkel. Geen tijd om stil in een hoekje te zitten en met negentien voorzitters bepalen wat goed is voor 1,4 miljoen leden. Hoeveel slechter kan het worden?

Overal in het land heerst onvrede, die moeten we kanaliseren, anders doen anderen het. Dan wordt zwart tegen wit uitgespeeld en oud tegen jong, maakt niet uit wie tegen wie, als het maar verdeelt en heerst. Solidariteit is het antwoord. Eenheid is het antwoord. En dat begint met informeren, argumenteren en organiseren. Gevolgd door activeren en mobiliseren daar waar het nodig is. En uiteindelijk democratie en zeggenschap in de economie.

Niet aan de kant staan

Als Wijffels en Noten aan de slag gaan met een Nieuwe Vakbeweging, is iedereen met een beetje strijdbaar vakbondshart en met een beetje politiek gevoel gewaarschuwd. In Dalfsen werd alleen voorkomen dat de tot op het bot verdeelde FNV uit elkaar spatte. Natuurlijk zijn van daaruit geen inspirerende initiatieven tot meer democratie te verwachten, laat staan strijdbare opvattingen over meer democratie in de economie.
Hans Boot stelt in commentaar 188-2 de vraag "op basis waarvan maken de krachtsverhoudingen van vandaag aannemelijk dat de visie en activiteiten van schoonmakers en kloofdichters over de breedte van de Nieuwe Vakbeweging doorbreken". Het enig juiste antwoord is dat de krachtsverhoudingen anno 2012 dat allerminst aannemelijk maken. Volgende vraag: waar brengt ons dat antwoord? Of is de juiste vervolgvraag: sinds wanneer zijn krachtsverhoudingen statisch? Of moet ik gewoon vragen: wie helpt mee ze in ons voordeel te veranderen?

Voor wie de vakbond lief heeft: blijf niet aan de kant staan, gooi niet de rem erop, we hebben niets te verliezen. Dit is de tijd waarin het verschil gemaakt wordt. Zie de kansen, maar verkijk je niet op bedreigingen. Natuurlijk komen ze overal te voorschijn: de volgende polderaars en jonge carrièremakers in vakbondsland. Nou en? Wij zijn er ook: de mensen die nog weten dat 'het kan verkeren', dat kracht een optelsom is van energie en tijd. Ik zit nu in een bondsbestuur en heb een beetje invloed, maar het echte werk is nog steeds in bedrijf en instelling, op straat, in de kroeg en tijdens de verjaardag. Spreek je uit, schrijf, discussieer mee en wees daar waar het gonst en de actie is. Bepaal de toekomst. Voor wie ook maar iets geeft om een beetje normale verdeling van rijkdom in dit kikkerlandje: kop in de wind en op de pedalen!

Een uitgebreidere versie van dit commentaar is te vinden als extra 193-1.