Commentaar nr. 19, 10 juli 2005

Toekomstig faillissement nieuw zorgstelsel

Sjarrel Massop

Hoogervorst is een publiciteitscampagne begonnen voor het nieuwe zorgstelsel dat hij 1 januari 2006 wil invoeren. Zijn stelling luidt dat we deze 'onvermijdelijke maatregelen' constructief moeten benaderen; het kabinet toont immers moed. Het nieuwe stelsel zal echter falen, de bureaucratie zal groeien, de kosten zullen stijgen en de gezondheidszorg zal door de marktwerking kwalitatief achteruitgaan. Hier een vijftal argumenten om dat aan te tonen. Er zullen er vast meer zijn, vanaf vandaag staat het digitale kanaal van Solidariteit open voor aanvullingen: redactie@solidariteit.nl

Na jarenlang soebatten wordt het stelsel van ziektekostenverzekering drastisch gewijzigd. Het onderscheid tussen particuliere en ziekenfondspatiënten verdwijnt. Dat zou geen probleem hoeven zijn, ware het niet dat de mensen met lagere inkomens de dupe worden. Iedereen boven de achttien jaar gaat per jaar elfhonderd euro betalen als vaste premie, daar bovenop is het aan de mensen zelf om zich aanvullend te verzekeren. Een voorbeeld wat dat betekent. Als ziekenfonds verzekerden betalen wij als gezin met twee kinderen honderd euro per maand, inclusief een aanvullende verzekering. Onze oudste wordt in januari achttien jaar en daarmee verdubbelen de lasten, zonder dat we aanvullend verzekerd zijn.
Hoogervorst volgt de bekende liberale illusie dat iedereen vrij is om te kiezen. In dit geval de ziektekostenverzekeraar. Deze dingt concurrerend met andere verzekeraars naar de gunst van degene die zich moet verzekeren. Mensen kunnen kosten besparen, wanneer zij geen claim indienen bij hun verzekeraar, ze krijgen dan een deel van hun premie terug. Om de nadelen voor mensen met een minimuminkomen een beetje op te vangen, heeft Hoogervorst een ingewikkelde regeling bedacht. Vul een formulier in en de belasting stort een deel van de premie terug op je rekening.

Discriminatie

Om de volgende redenen verwacht ik van dit plan geen goeds.
1. Ziektekostenverzekeraars zullen niet via de prijs concurreren.
Dit nieuwe stelsel lijkt op een openbare aanbesteding aan particuliere verzekeringsinstellingen. De werkwijze van de banken heeft al laten zien waartoe dat kan leiden: wel concurrentie, maar niet op de prijzen. Nu zullen de verzekeraars niet zo dom zijn tot kartelvorming of prijsafspraken over te gaan. Veel meer voor de hand ligt dat er via fusies en overnames grote concentraties van ziektekostenverzekeraars komen. Molochs, waarbij dochterondernemingen voor de schijn met elkaar concurreren.
2. Het nieuwe systeem kan beslist niet effectiever zijn.
De ziektekostenverzekeraars hebben een winstoogmerk, waarvoor de premiebetaler moet opdraaien. Het administratieve apparaat van de verzekeraars zal niet kleiner worden in de nieuwe situatie en de bureaucratie zal eerder toe- dan afnemen. Elke verzekeraar zal een eigen administratie moeten voeren.
3. Mensen gaan niet uit zichzelf winkelen.
Het vergelijken van de zorgpaketten tussen onderling verbonden ziektekostenverzekeraars wordt een zaak van de kleine lettertjes. Dat zal voor weinigen een hobby zijn, dus komen er adviseurs. Een nieuwe groep deskundigen zal ons dan vertellen wat de beste en goedkoopste verzekering is en hoe we onderverzekerd zijn. Naast de WAO, de AOW, het pensioen en niet te vergeten de begrafenisverzekering zal ook de ziektekostenverzekering een gat vertonen. Vervolgens gaan de verzekeraars al of niet voor de onderlinge schijn reclame voeren. Al deze nutteloze activiteiten die niets met gezondheidszorg te maken hebben, kosten handen vol geld dat de premiebetaler zal moeten opbrengen.
4. Veel mensen zullen zich vanwege de hoge kosten niet of onvoldoende aanvullend verzekeren.
Misschien wordt dan wel trots vastgesteld dat door het nieuwe stelsel de wachtlijsten zijn gekrompen. Maar niet lang daarna krijgt de samenleving de rekening gepresenteerd van achterstalligheden in de gezondheidszorgverlening. Niet meer naar de tandarts voor de halfjaarlijkse controle en sanering. En als het te laat is, kan het verwaarloosde gebit eruit. Nu al zien we dat de preventieve gezondheidszorg in de verdrukking komt en verslonst.
5. Ziektekostenverzekeraars zullen niet zonder slag of stoot alle kosten dekken.
Met huisartsen, zorginstellingen en ziekenhuizen worden al (dwang)afspraken gemaakt over de verstrekking van goedkopere medicijnen en behandelingen. De kwaliteit van de zorg zal achteruit hollen, ook al omdat de overheid buitenspel staat. De huisartsen zijn in verzet gekomen tegen de uitholling van hun beroep door de maatregelen die ze van de verzekeraars opgelegd krijgen.

Duidelijk is dat de premiebetaler en daarmee de samenleving de lasten gaat dragen. Zowel op de korte als op de lange termijn. Hoogervorst weet dat, daarom beveelt hij ons niet te klagen en vooral positief te zijn.
Laten we dan inderdaad positief zijn. We zijn voorstander van een goede, goedkope en toegankelijke gezondheidszorg. Aan basisvoorzieningen als vervoer, onderwijs en wonen is te zien dat de werking van de markt ook bij de gezondheidszorg tot discriminatie zal leiden. En dat is een glasheldere aantasting van de grondrechten.