Solidariteit – commentaar 223 - 5 mei 2013

Discussie over een thema

Hans Boot

De dag vóór 1 mei is een uitgelezen gelegenheid een huishoudelijk getint commentaar te schrijven. Een republikeinse rust om een bescheiden initiatief van webzine Solidariteit toe te lichten. Te weten, de poging een discussie op gang te brengen over een klassieke en actuele kwestie: de verhouding tussen vakbeweging en politieke partij.

Voorlopig op onze webstek in de rubriek "extra" ondergebracht, beginnen we over veertien dagen. Met de mogelijkheid na enige tijd een nieuw thema te introduceren.
De webstek lijkt bij abonnees niet altijd bekend te zijn. Even in het kort. De papieren uitgave van Solidariteit, 1983-2004, staat er onder de rubriek "blad". In 1999 startte de "ingezonden" - oproep, pamflet of aankondiging. Vijf jaar later kwam de rubriek "commentaar" - meestal gericht op de actualiteit. Oktober 2005 volgde de "extra" - een vertaling en/of bewerking van een artikel elders of een aangeboden zelfstandige bijdrage. Dit alles steeds om de twee weken op zondag.
Ondanks dit verbrede leesaanbod, aangevuld met de komst van de gastcommentaren (niet afkomstig van redactieleden), bestaat bij de redactie de behoefte aan een langer lopend debat over een grondiger aan te pakken onderwerp. Daarvoor benaderen we in eerste instantie bestaande contacten.

Actualiteit

De aanleiding om voor het thema vakbeweging/politieke partij te kiezen, dook op ten tijde van de vorming van de Nieuwe Vakbeweging. De zogenaamde kwaliteitskranten beschuldigden de AbvaKabo FNV van een 'radicalisering' als gevolg van een 'machtsgreep' door de Socialistische Partij. Opvallend was de tegelijkertijd optredende vanzelfsprekendheid van de directe bemoeienis door prominente leden van de Partij van de Arbeid. Waren de kloofdichters, annex SP'ers, boosaardige infiltranten, de door de poldergeest bevangen interim-voorzitter Ton Heerts kreeg alle lof voor zijn als rechts aangeduide lidmaatschap van de PvdA.

Het is uiteraard het recht van media en in hun kielzog politieke BN'ers om hun ideologische kleur te bekennen. Maar dat recht geldt ook voor een nuancering of correctie op het moment dat zich een complicatie voordoet. Wat gebeurde er? De SP toonde zich verheugd over het sociaal akkoord, waarin de onderhandelaars van de FNV veel belang hechten aan de coalitiepositie van de PvdA. En vervolgens bleek de kritische tegenstrever van Heerts, Corrie van Brenk, ook lid van de PvdA te zijn. De komende dagen zullen duidelijk maken of Van Brenk getypeerd zal worden als een gevallen zuster van onredelijke groepen SP'ers en Heerts als een moedige mannenbroeder van de redelijke top van de PvdA.

Uitwerkingen

Deze schets van de aanleiding van het te bespreken thema bevat allerlei mogelijke uitwerkingen. Bijvoorbeeld, het onderscheid tussen vakbeweging en politieke partij, de voorwaarden en beperkingen voor een samenwerking, de mogelijkheden en zin van wederzijdse steun en eisen, de overlap van al of niet betaalde functies en de tactische vragen waarvoor een partijlid zich in de vakbeweging gesteld ziet of een vakbondslid in een partij.
Bovendien is de loop van de sociale geschiedenis getekend door relaties, fricties en conflicten tussen (leden van) vakbond en partij. Evenals uitsluiting en royement. Kennis daarvan is leerzaam, ook omdat opvattingen die de ene of de andere organisatie als overbodig beschouwen even kenmerkend zijn voor de arbeidersbeweging als een vanzelfsprekende, stille of geheime samenwerking.

De redactie heeft graag het initiatief genomen, is benieuwd naar de voortgang van de discussie en nodigt lezers en lezeressen uit contact op nemen over een mogelijke bijdrage – redactie@solidariteit.nl.