Solidariteit – commentaar 224 - 19 mei 2013

Het debat op links

Sjarrel Massop

Het kan niet verbazen dat de kwalijke pogingen van rechts om de crisis 'op te lossen' reacties oproepen van links, schreef ik in mijn commentaar van 24 februari 2013 (nummer 218). We zijn bijna drie maanden verder, er is een sociaal akkoord gekomen en een zorgakkoord, maar heeft de 'discussie op links' ons verder gebracht?

Door de SP is het debat aangezwengeld over "democratie en economie", waarop ook tegengeluiden zijn geformuleerd. De Abvakabo FNV heeft door de afwijzing van het zorgakkoord een duidelijk signaal gegeven. Solidariteit kondigde aan de verhouding tussen vakbeweging en politieke partij op de agenda te zetten. Dat zijn allemaal stappen verder. Het debat tussen linkse mensen heeft daarnaast een sterke impuls gekregen door de strijd en de acties die consequent gevoerd zijn. Of het nu de (thuis)zorgwerkers zijn, of de opponenten binnen de PvdA over de criminalisering van 'illegalen' en de indringende druk van de dorst- en hongerstakers, duidelijk wordt dat er mogelijkheden zijn voor een links debat en dat de klassenstrijd oplaait. Hier een poging de discussie een stimulans te geven. Als aftrap kies ik voor een introducerend retrospectief en een oproep aan links.

Rosa Luxemburg

Iemand die de krampachtigheid van de linkse discussie systematisch bestreden heeft, was Rosa Luxemburg. Zij heeft lucht gegeven aan het belangrijke inzicht dat sociale bewegingen en politieke partijen in hun strijd tegen het kapitaal slechts verder zullen komen als ze ook onderling het inhoudelijk debat scherp voeren. In de introductie op haar werk "De accumulatie van het Kapitaal" staat het goed, dit werk laat haar zien als het vreemdste van alle vreemde verschijnselen, als een marxistische criticaster van Karl Marx. Dat is zoals het hoort, Rosa schreef haar belangrijke werk als een betoog in één vloeiende lijn dat inzichten geeft die uitnodigen de ontwikkelingen van het kapitalisme verder te analyseren. Zo'n discussie, die aanpak, dat debat hebben we nodig.

Een verdere illustratie van de noodzaak voor het debat is te lezen in de monografie van Helmut Hirsch over Rosa: "Hoe zouden de Duitse en de wereldgeschiedenis eruit hebben gezien als de Duitsers het genie van Rosa Luxemburg de kans hadden gegeven om de gaven die in haar sluimerden te laten rijpen?
Wat zouden na tien, twintig, dertig jaar de verdere activiteiten geweest zijn van de grote redenaarster, de meesteres van de propaganda, van de publicistiek, de polemiek, de pedagogiek? Wat zou geworden zijn van de belangrijke sociaal- en nationaal-economische, historische en literaire essayiste? De belangrijke bemiddelaarster tussen Oost en West zou zeker nog veel meer nagelaten hebben dan haar ideeën over het actievermogen van de massa's. Over de relatie tussen spontaniteit en organisatie, de noodzaak van nationalisering van het grootgrondbezit en de voorrang die de politieke economie moet hebben bij het streven naar nationale onafhankelijkheid. Allemaal zaken die later als 'luxemburgisme' gestigmatiseerd en verketterd werden."

Vrijheid van debat

Het is schrijnend hoe zich links noemende mensen omgegaan zijn met Rosa Luxemburg, waaraan we als socialisten werkelijk schatplichtig zijn. De sociaaldemocraten hebben haar in 1919 niet beschermd en oogluikend toegelaten dat ze door rechts-extremisten vermoord werd.
Maar ook andere epigonen hebben het belang niet begrepen van een openlijk, links debat. "Opmerkelijk is daarin 17 januari 1988. Op die dag organiseerde de partij- en staatsleiding van de Duitse Democratische Republiek, zoals elk jaar in Oost-Berlijn, een optocht om de moord op Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht te herdenken. Duizenden trokken van de Marxallee naar de gedenkplaats Lichtenberg om er langs de partijleiding te defileren. Maar een vijftigtal dappere dragers van borden waarop 'Vrijheid van de andersdenkenden' stond, hadden zich in de optocht gemengd. Ze werden naar de kant geduwd en gearresteerd."

Oproep

Gelukkig hebben we de sektarische politiek van links - waarbij organisaties, fracties en tendensen elkaar naar het leven staan - achter ons gelaten, en is er volop de gelegenheid op een scherpe wijze met elkaar het debat aan te gaan. Dat zal links verder helpen.

Natuurlijk, een heftige discussie zal SPANNING oproepen en tot KONFRONTATIE leiden. Maar ik heb er een GRENZELOOS vertrouwen in dat een dergelijke discussie uiteindelijk tot een DOORBRAAK zal leiden en tot meer onderlinge SOLIDARITEIT met 'heel de mens'. Socialisten van Nederland opent uw organen en organisaties om een luxemburgiaans debat te voeren. Aan hen die ik vergeten ben te memoreren, ook jullie kunnen meedoen. Binnenkort zal ik het debat vervolgen met de bespreking van de klassieke vraag 'sociale hervormingen of revolutie'.

Slotopmerking: enkele belangrijke werken van Luxemburg zijn terug te vinden op www.marxists.org