Solidariteit - commentaar 229 - 28 juli 2013

De stem van het volk

Sjarrel Massop

Een spook waart door mijn hoofd, het spook van het volk. De reactionaire krachten van het oude Europa hebben zich samengespannen om dit spook uit mijn hoofd te verdrijven. Alle quasi-democratische krachten worden daarvoor gebruikt, maar de stem van het volk blijft doorklinken. En als ik erover blijf nadenken en ernaar probeer te handelen, is het terecht. Als ik via You Tube dan ook nog eens de Stem des Volks De Internationale hoor zingen, dan realiseer ik me weer: dit is geen symboolpolitiek maar authentiek.

Veel media en politieke commentaren reageren op de ontwikkeling in Egypte als zou de situatie precair zijn. Het leger is weer aan de macht en het democratische proces wordt volledig verstoord, dit zou het Moslimbroederschap en de reactie in de hand werken. Dit is een redenering vanuit de instituties die niet in staat zijn de problemen op te lossen waarvoor de regering Moebarak terecht naar huis gestuurd is, evenals de regering Morsi die dat ook niet was. Deze redenering gaat eveneens volstrekt voorbij aan wat er werkelijk gebeurt. Het volk spreekt namelijk, en het leger lijkt er oren naar te hebben.

Ware democratie

Het volk zegt: we hebben Moebarak niet weggestuurd om er een niet betere Morsi voor terug te krijgen. Hij heeft een jaar de kans gehad zijn waarde te tonen en dat niet waar gemaakt, democratisch gekozen of niet. De eisen staan recht overeind, ons geduld is op, we willen een beleid dat tegemoetkomt aan de eisen van betaalbaar levensonderhoud, werk en democratische rechten voor iedereen, alle bevolkingsgroepen en vooral vrouwen. Daar demonstreren we voor, het volk spreekt en toont verontwaardiging. Dat is democratie!
Het Egyptische leger realiseert zich de kracht van deze beweging terdege en handelt er naar.

Ik denk dat de afrekencultuur ten opzichte van de Moslimbroeders beheersbaar blijft en dat zij in een nieuw democratiseringsproces betrokken worden. Wat echter belangrijker is, is dat het Egyptische volk laat zien waartoe echte democratische en consequente strijd in staat is. Frans, Timmermans, de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, sloeg de plank behoorlijk mis. Hij sprak zijn zorg uit over de aanval op de gevestigde democratische instituties die als zodanig gekozen zijn. Niets is zo democratisch als een massademonstratie, waarbij de regeringspolitiek aan de kaak wordt gesteld. Politiek komt van het Griekse woord Polis dat stad betekent. Dat is wat het Egyptische volk goed begrepen heeft, de politiek hoort plaats te vinden in de steden, op de pleinen, op straat, waar het hele volk kan deelnemen aan het proces en zijn stem laten horen. Niet in mistige, ondoorzichtige parlementen waar onwerkbare compromissen de problemen alleen maar verergeren. Daadkracht in crises.

Door de mensen

De ellende en narigheid die voortkomen uit wanbeleid, mismanagement en ongelijke verdeling van middelen en zeggenschap, worden altijd afgewenteld op de gewone mensen, het volk. Het Volk, populus, heeft dus recht van spreken. Het volk naar de mond praten, wat veel populisten beogen, zal niet werken, omdat ook dat de problemen niet oplost. Dat laat de geschiedenis herhaaldelijk zien, daar voelt Morsi nu de gevolgen van. Ik kan het niet nalaten opnieuw te benadrukken dat hier de schatplicht ligt die we aan de echte socialisten schuldig zijn, bijvoorbeeld Domela Nieuwenhuis. Niet voor en met de mensen, maar door de mensen kan slechts een andere samenleving, waarin humane verhoudingen hun beslag krijgen, gerealiseerd worden. Ja maar, hoor ik rechtse krachten telkens weer beargumenteren; het volk is lui, zeer divers en gaat alle kanten op, het is een amorfe, indolente menigte. Indolentie is zeker voor Egypte niet van toepassing, dat volk toont daadkracht en is ondanks slechte leefomstandigheden zeer energiek.

Eigen media, eigen vormen

In zijn nieuwe boek "Networks of outrage and hope. Social movements in the internet age", beschrijft Manuel Castells op welke creatieve manier bijvoorbeeld ook het Egyptische volk met repressie en intimidatie omgaat. Er werd wat afgetweet, gefacebookt en gesmsd. De Moebarak bureaucratie zag het gevaar van de opkomende beweging en vooral hun belangrijkste wapen: de sociale media. Ze heeft daarop het hele internet stilgelegd, maar binnen 24 uur waren alle verbindingen via omwegen hersteld. De Moebarak kliek schoot zichzelf daarmee lelijk in de voet. De eigen verbindingen en coördinatie waren weg, maar die van de demonstranten snel weer helemaal in tact.
Een belangrijke ontwikkeling is dat organiseren van mensen niet meer gaat volgens de traditionele instituties, maar direct door mensen die elkaar met de nieuwe media altijd kunnen vinden en netwerken opbouwen. Hoezo amorf?

Wat wel nodig is, is dat de oorspronkelijke verontwaardiging omgezet wordt in georganiseerde strijd. Traditionele organisaties die mee willen ontwikkelen, zoals een politieke vakbeweging, die mensen helpt te activeren en mobiliseren, kunnen daarin een rol spelen, zolang ze maar niet parlementaristisch blijven opereren. Het volk heeft behoefte aan gidsen zoals Rosa Luxemburg zo'n honderd jaar geleden al opmerkte.

De Internationale

Natuurlijk associeer je de stem van het volk direct met de Stem des Volks, en kun je door gebruik te maken van de sociale media direct terug naar de goede oude tijd en De Internationale weer eens beluisteren. Treffend zijn sommige passages, zoals "De staat verdrukt; de wet is logen, de rijkaard leeft zelfzuchtig voort", of "Sterft, gij oude vormen en gedachten", of "De wereld steunt op nieuwe krachten", of "geen plicht leert zij waar recht ontbreekt". Het volk spreekt, luister goed, ooit klinkt ook in Egypte De Internationale ons als muziek in de oren!!