Solidariteit - Commentaar 308 - 7 augustus 2016

Een SEXIT

Egbert Schellenberg

In de commentaren van NCPN, Internationale Socialisten en hun Engelse zusterorganisaties, maar ook in het commentaar van de SP, viel op dat de uitslag van het Brexit referendum als een overwinning op het establishment werd gezien. Hetzelfde gebeurde na het referendum over de Oekraïne. Hier wordt voorbijgegaan aan het feit dat in de mainstream pers de campagne van populistische nationalisten verreweg de boventoon voerden.

Simplistisch nationalisme en vreemdelingenhaat, met sluiting van de grenzen, tekenden de campagne. Dat de uitslag van het Brexit referendum een mokerslag zou zijn voor de heersende klasse, is maar zeer de vraag als een deel van die klasse doelbewust de nationalistische kaart trekt. Mensen die wijzen op parallellen met het verleden hebben hier zeker een punt.

Gemakken EU

Dat de Europese Unie (EU) een werktuig is van het kapitalisme dat de neoliberale agenda uitvoert, is voor mij een feit. Op grond van de uitslag van de laatste Europese verkiezingen en de opiniepeilingen in het Verenigd Koninkrijk is het aannemelijk dat de 'onafhankelijkheidspartij' UKIP goed was voor 4 miljoen stemmen. Bij een totaal van 34 miljoen stemgerechtigden is dat bijna 12 procent. Met andere woorden, de nationalistisch stem heeft het Brexit kamp de overwinning gebracht en daar is helemaal niets links aan.

De positieve geluiden over een Nexit referendum geven aan dat links echt gelooft in een zelf gecreëerde werkelijkheid. Als simpele burger en consument heb ik niets tegen de gemakken van de EU. Paspoortloos reizen tegenover het vroegere uur wachttijd bij elke grenspassage en overal betalen met dezelfde munt en daardoor prijzen makkelijk vergelijken. Ik vind dat geen straf. Na een Brexit zal Brussel de neoliberale agenda niet meer uitvoeren, maar Londen. Na een Nexit niet meer Brussel maar Den Haag. Enzovoort. Welke winst levert dat op voor de gewone man en vrouw in de straat? Geen enkele, behalve wachttijden bij de grens en geld wisselen als je die oversteekt.

Aanwakkerend nationalisme

In plaats van een overwinning op het establishment te claimen, zou links zich grote zorgen moeten maken over de nationalistische golf die Europa overspoelt. Gepaard met een toename van racisme, xenofobie en ook geweld tegen mensen met een andere seksuele geaardheid. Ter illustratie de opening van een artikel in het Algemeen Dagblad van 29 juli jongstleden: "De lijst met racistische incidenten sinds het EU-referendum op 23 juni in Groot-Brittannië is schrikbarend lang. Het Brexit heeft racisten een vrijbrief gegeven haat te zaaien."

Een ander signaal van aanwakkerend nationalisme is de reactie op de mislukte staatsgreep in Turkije door een groot deel van de eerste, tweede en derde generatie Nederlanders met een Turkse achtergrond. Bekend is dat een ruime meerderheid haar Turks stemrecht gebruikt voor de partij van Erdogan en zich laat leiden door Turks nationalisme. Maar toch was ik verbaasd over de efficiëntie en snelheid van de in Rotterdam georganiseerde betogingen. Gelukkig ken ik genoeg 'Nederlandse Turken' die bijzonder kritisch zijn over Erdogan en ook over hoe in Turkije bijvoorbeeld wordt omgegaan met de Koerden en Armeense kwestie. Er is hoop.

Crisis na crisis

Links moet stoppen een linkse draai te geven aan campagnes die worden gedomineerd door rechts nationalistische krachten. We moeten terug naar de basis en vaststellen dat het kapitalisme een door en door verrot systeem is dat zich onvermijdelijk van crisis naar crisis sleept. Nodig is een linkse campagne voor een SEXIT (oftewel 'systeem exit').

Gezien de situatie sinds de bankencrisis van 2008, is het kapitalistische systeem volkomen gevangen in de eigen tentakels. De kloof tussen arm en rijk in de EU is sinds 2008 geëxplodeerd, vooral als gevolg van de bezuinigingsagenda. Van de BRIC landen die de wereldeconomie op sleeptouw moesten nemen, zitten Brazilië en Rusland, mede dankzij de olieprijs, in een diepe crisis. India doet het naar kapitalistische maatstaven 'behoorlijk'. Maar China toont groeicijfers die te ver achter blijven om de aanjager van de wereldeconomie te zijn.
In de eerste helft van 2014 voorspelden de kapitalistische economen dat olieprijzen onder de 100 dollar voorgoed verleden tijd waren. Er zou een structureel tekort aan fossiele brandstoffen komen. In de tweede helft van 2015 dook de olieprijs onder de 40 dollar vanwege overproductie van diezelfde fossiele brandstof. Nu halverwege 2016 is de olieprijs nog steeds niet in staat voor een langere periode boven de 45 dollar te komen.
De westerse wereld heeft de sociale structuren in Irak, Afghanistan, Syrië en Libië volledig verwoest. Bij de pogingen op de puinhopen weer wat van het leven op te bouwen, bombarderen de geallieerden dat opnieuw plat. Deze algehele crisis van het kapitalistisch systeem dreigt tot nieuwe escalaties die bepaald niet vrolijk stemmen.

Nationalisatie

Links moet in een SEXIT campagne laten zien dat de bijl aan het huidige economische systeem moet worden gezet. Eén voorbeeld. De malaise in de gezondheidszorg is illustratief. De farmacie maakt miljarden winst, zorgverzekeraars willen winst uitkeren, gemeentes bouwen reserves met budgetten voor de thuiszorg. De campagne voor een Nationaal Zorgfonds is prima, maar dan wel gekoppeld aan het stoppen van alle marktwerking, terugdraaien van alle decentralisatie en beginnen met de nationalisatie van de farmaceutische industrie, waarmee de campagne een element krijgt wat de bijl zet aan het systeem.

Tot slot, het woord aan Raoul Hedebouw in het federale parlement, namens de PVDA België (facebook, 30 juni 2016): "Vandaag is de Brexit opnieuw een bewijs dat we de verdragen die aan de basis van deze Europese Unie van concurrentie en ongelijkheid liggen, moeten afschaffen. We moeten een ander Europa bouwen op basis van solidariteit en samenwerking. Lidstaten moeten het recht hebben om de publieke sector te handhaven. Het moet de sociale achteruitgang en dumping beëindigen. Compañeros & compañeras, comrades, kameraden, camarades van alle Europese landen laten we ons niet verdelen, door samen te werken zullen we dit Europa veranderen."