commentaren
Solidariteit - Commentaar 310 - 4 september 2016Langzaam maar zeker komen de veranderingenJan Taat Na de klimaatconferentie COP21 in Parijs, december 2015, is het tamelijk stil in het publieke debat over de klimaatverandering geworden. Andere problemen eisen de aandacht op. Kritiek op COP21 was er genoeg. Kolenboeren en hun vrienden hameren erop dat het allemaal wel meevalt en we nog niet zeker zijn van de klimaatveranderingen. Milieugroepen maken duidelijk dat de Parijse afspraken niet ver genoeg gaan en te vrijblijvend zijn. Windmolens schieten als paddenstoelen uit de grond en de subsidiepot voor zonnepanelen is alweer gesloten. Is dit alles? Nee natuurlijk. Zelfs al gaat COP21 niet ver genoeg, de opgestelde doelen eisen wel veranderingen in Nederland. En niet te vergeten de eerdere afspraken binnen de Europese Unie, zoals: "De Europese Raad (...) heeft besloten dat de EU (...) zich er geheel zelfstandig toe verbindt om tegen 2020 ten minste 20 procent minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990." 1 Dat was 2008, nu acht jaar geleden. Tot 2020 is nog vier jaar te gaan, Nederland sukkelt achteraan in het Europese peloton, heeft nog maar 6 procent gehaald, dus ... Veel woordenVeertig organisaties zijn sinds 2013, onder de paraplu van de Sociaal-Economische Raad, vrolijk aan het polderen in het "energieakkoord voor duurzame groei" 2. Zoals de naam van het akkoord al zegt, gaat het over duurzaamheid. Vermindering van CO2-uitstoot is geen hoofddoelstelling, maar wel een gewenst nevenresultaat. Het energieakkoord levert mooie ideeën op, bergen afspraken en eindelijk ook wat beweging, maar munt uit in vrijblijvendheid. De urgentie ontbreekt.
Urgenda en negenhonderd mede eisers klaagden de Nederlandse staat aan vanwege het geringe aantal maatregelen om klimaatverandering te voorkomen en eisten een stringenter beleid. 3 Volgens hen beschermt de staat de burgers onvoldoende. Zij wonnen hun zaak bij de Haagse rechtbank op 24 juni 2015, maar geheel in stijl ging de staat in hoger beroep. Het zal jaren duren voor een einde van de procedure is bereikt. Veel rapportenIn januari 2016, onmiddellijk na COP21, bracht het ministerie van EZ het "Energierapport Transitie naar Duurzaam" 4 uit. Het rapport geeft een mooi overzicht van mogelijke veranderingen en vermindering van uitstoot in de sectoren verwarming, vervoer, elektriciteit, industrie en landbouw. Het rapport ademt de sfeer van vrijheid/blijheid, houdt dus alle opties open en gebruikt het tot nu toe mislukte Europese Emissiehandelssysteem (ETS) als hoeksteen van het beleid. Dat een grootschalige verandering nodig is, wordt erkend. Denk aan stoppen met aardgas voor verwarming en benzine, CO2-emissievrije elektriciteitsproductie en drastische vermindering van CO2-emissie in de industrie. Dat is tenminste iets. Maar naar goed neoliberaal gebruik dient de rol van de staat alleen stimulerend te zijn en zal de markt zijn werk moeten doen. Aangezien EZ twijfelt aan het "draagvlak", eindigt het rapport met de aanbeveling om een Energiedialoog te organiseren.
In juli 2016 was die Energiedialoog na zo'n 130 bijeenkomsten afgelopen. 5 De vraag is of de dialoog het gewenste draagvlak en een breed gevoel voor de urgentie van de verandering heeft opgeleverd. EZ gaat aan de slag met de resultaten en komt aan het einde van dit jaar met een Energieagenda. Eveneens in juli 2016 - maar geheel onafhankelijk van de dialoog - kwam het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) met de beleidsstudie "Opties voor energie- en klimaatbeleid". 6 Vergeleken met het rapport van het ministerie komt het Planbureau met concretere plannen voor veranderingen en volgens milieujournalist Bart Crezee met een ratjetoe aan financiering 7. Volgens hem zou een centrale overheidsbank opgezet kunnen worden zoals EZ dat nu doet voor fossiele brandstoffen en zoals dat in Duitsland is gebeurd. De financiële sector moet de motor zijn voor de veranderingen. En de FNV?
Vanzelfsprekend doet de FNV mee met het SER-energieakkoord van 2013. De inzet is 15 duizend nieuwe voltijdbanen. Het is mij na bestudering van de websites van het Energieakkoord en de FNV niet duidelijk hoeveel nieuw werk is gecreëerd en hoeveel verloren. Nu moeten we ook constateren dat de FNV - ondanks het noeste werk van de werkgroep "Klimaatverandering FNV" en het FNV-netwerk "Klimaat en Transitie" 8 - het onderwerp bij de achterban nauwelijks aankaart. Daar is het komende jaar gelegenheid genoeg voor, gezien de behandeling Klimaatwet, de Tweede Kamerverkiezingen en de Koers FNV 2017-2021. De boodschap is volgens mij eenvoudig: Nederland gaat op de schop en daar moeten we van profiteren.
|
