Solidariteit - Commentaar 313 - 16 oktober 2016

Zwartboek flexwerk gemeente Amsterdam

Roland Siebe 1

Afgelopen woensdag 12 oktober presenteerde de Flexwerkgroep van de gemeente Amsterdam, in samenwerking met FNV Overheid, een zwartboek over de onaanvaardbare praktijken rond het flexwerk. Zo bleek uit een enquête dat ruim twee derde van de flexwerkers langer dan een jaar op een contract werkt via uitzend-, detacherings- en interimbedrijven. In totaal minimaal 3.000, naast de 13.000 gemeenteambtenaren.

Zeker 2.500 mensen werken op uitzendbasis, voor 700 duurt dat al minstens 1,5 jaar. Van alle contractwerkers werkt ruim een kwart meer dan 3 jaar bij de gemeente. In meerdere gevallen is dat zelfs langer dan 10 jaar.
Deze cijfers zijn afkomstig van de wethouder Personeel (VVD), volgens de werkgroep zijn ze in werkelijkheid hoger, In plaats van zijn 22 procent verricht van het totaal bijna 30 procent flexarbeid. Een groot deel daarvan is structureel werk.

Advies, geen richtlijn

In het zwartboek vertellen flexwerkers over de ongelijke behandeling op het gebied van salaris, verlof, scholing en pensioen. Uitzendkrachten leven voortdurend in onzekerheid of het contract verlengd wordt. Ook kunnen zij geen hypotheek krijgen of geld lenen. Hierdoor wordt het heel moeilijk een fatsoenlijk leven op te bouwen.
Daarnaast worden kritische flexwerkers geïntimideerd of krijgen geen contractverlenging. Bij de gemeentereiniging gaat het flexwerk zelfs zo ver dat mensen zich zeven dagen per week beschikbaar moeten houden en per dag opgeroepen of afgemeld kunnen worden. De helft van het personeel van de reiniging, dat zijn 500 werknemers, werkt via een uitzendbureau.

Sinds het voorjaar van 2015 is de werkgroep actief. Na een petitie over de ervaren bezwaren overhandigd te hebben, volgde de toezegging van de gemeentesecretaris dat aan de contracten met een kortere looptijd dan zes maanden een einde gemaakt zou worden. Op een bijeenkomst bij de Stopera, maart van dit jaar, herhaalde hij deze belofte. Maar helaas is de uitwerking onvoldoende en ontbreekt een formalisering van dit beleidsonderdeel. Dat is ook het geval met de afspraak dat uitzendkrachten mogen solliciteren op interne vacatures. In plaats van een richtlijn werd slechts een advies aan het management opgesteld.
Afgelopen zomer kreeg de werkgroep geen toestemming een artikel op het 'intranet' te plaatsen. Dat was in opdracht van de gemeentesecretaris. Reden: de werkgroep 'afficheert' zich met FNV Overheid.

Verspilling

Tijdens de actie bij de Stopera, waar ook de gemeentesecretaris sprak, vertelden drie flex collega's hun ervaringen. Twee van hen hadden hierover een contact met de pers. Korte tijd later zijn beiden 'aangepakt'. Eén bleek opeens ongeschikt voor haar functie, na vier jaar goede beoordelingen, en is in augustus ontslagen. De andere kreeg te horen niet integer te hebben gehandeld door intern navraag te doen naar de omvang van de flexibiliteit. Welke regel zij overtreden zou hebben, is onbekend gebleven. Wel is in haar dossier bij het uitzendbureau een aantekening genoteerd. Over de resultaten van het interne juridische onderzoek dat over beide maatregelen loopt, is de werkgroep niet gerust.

Wat de werkgroep vooral ergert, is het onrecht dat de flexwerkers met hun voortdurende bestaansonzekerheid wordt aangedaan. Bovendien brengt de absurd grote flexibele schil in de vorm van verspilling schade aan door collega's na een periode van inwerking en opleiding weer te laten vertrekken. Vaak in een volgende ronde herhaald. Dat is verlies van kennis, kwaliteit en continuïteit en schade aan de kwaliteit van de publieke dienstverlening. Stuitend is hoe al jaren gemeenschapsgeld verdwijnt naar de winsten van de uitzendorganisaties. De verliezers zijn de flexwerker, de ambtenaar en de burger - slecht besteed belastinggeld!

Nog goedkoper ook

Met de uitgangspunten 'bij gelijk werk horen gelijke arbeidsvoorwaarden' en 'structureel werk dient door vast personeel uitgevoerd te worden' zijn de leden van de gemeenteraad met het zwartboek geïnformeerd. Dringend wordt hun ondersteuning gevraagd. De flexibele schil is immers een ernstige uitglijder in het personeelsbeleid van de gemeente.

Inmiddels heeft de werkgroep de eis over vaste banen bij structureel werk geconcretiseerd.: Met ingang van 1 januari 2017: omzetting van zevenhonderd uitzendcontracten in een vast dienstverband. Voor zover nodig bood het gemeenteraadslid Peters van de SP, de partij die in het stadsbestuur een coalitie vormt met VVD en D66, daarvoor de inspiratie. Toen de VVD wethouder dat aantal van zevenhonderd noemde, riep Peters uit: "neem die mensen gewoon in dienst, dat is nog goedkoper ook." We zullen zien, maar niet afwachten.