commentaren
Solidariteit - Commentaar 343 - 26 november 2017Kolen nieuw leven ingeblazenJan Taat De Parijse Klimaatconferentie in 2015 (COP21) veroorzaakte een extra dip in de kolenmarkt. De gedachte dat het tijd is voor andere energiebronnen verspreidt zich snel, maar lijkt bij een aantrekkende economie op dagdromen. Inmiddels is COP23 in Bonn zonder bijzonderheden geëindigd. Het goede voornemen is in 2018 met concrete plannen te komen. Hier, een commentaar over barsten in de goede voornemens, eerlijk verdelen en de FNV. De regering van Obama was de drijvende kracht achter COP21. Trump beloofde gouden tijden voor de werkende Amerikanen, nam de macht over en gaf vertegenwoordigers van de kolen-, olie- en gasindustrie cruciale posten in zijn regering. Het resultaat was duidelijk tijdens COP23 - de rest van de wereld moet het maar uitzoeken. Alsof er de laatste twintig jaar niets is veranderd, gebruikte de VS-vertegenwoordiging argumenten uit de jaren negentig om kolen en kernenergie te propageren: goed voor het milieu (nieuwe centrales vervangen oude) en voor de arme landen (die anders geen elektriciteit krijgen). China vulde het gat dat de Verenigde Staten achterlaten niet op en keek de kat uit de boom tijdens COP23. Chinese ontwikkelingssamenwerkingChina probeert ondertussen het binnenlandse gebruik van kolen te verminderen. Niet alleen vanwege klimaatverandering, maar ook vanwege de verstikkende luchtverontreiniging. De laatste drie jaar daalt het kolengebruik inderdaad, maar dit jaar lijkt dat te stagneren. Duurzame energiebronnen worden snel ontwikkeld. Een andere manier om van CO2-uitstoot af te komen, is vervuilende industrie te exporteren. Europa en de Verenigde Staten doen dat al sinds de jaren tachtig. Andere redenen voor de export van industrie zijn de eerdergenoemde luchtverontreiniging en goedkopere arbeidskracht in omringende landen. De verplaatsing van de vervuilende industrie is onderdeel van China’s nieuwe zijderoute (Belt and Road Initiative). Het grootste gedeelte, 65 procent, van de nieuwe elektriciteitsopwekking zal uit kolen komen. Overige percentages, waterkracht: 27, olie: 5, gas: 2 en wind: 1. Daarvoor worden 240 kolenprojecten in 25 landen uitgevoerd die een vermogen van 250.000 megawatt moeten opleveren. 1 Dat is ongeveer acht keer het vermogen in Nederland. Vervuiler gesubsidieerd
Dat Nederland met het regeerakkoord volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de doelstelling van COP21 in 2030 niet zal halen, veroorzaakte nogal wat deining. Het PBL-rapport "erkenning van klimaatdoelen: van lange termijn beelden naar korte termijn acties" is optimistisch over de afvang, transport en opslag van CO2 (carbon capture & storage, CCS) en nieuwe vormen van kernenergie. 2
Omgekeerd is het rapport pessimistisch over de opslag van energie. Die laatste aanname beperkt het aandeel van zon- en windenergie in de elektriciteitsopwekking. Deze veronderstellingen leiden tot het resultaat dat zonder de inzet van CCS, kernenergie en biomassa de gewenste vermindering van CO2-emissie onbetaalbaar wordt. Wat je in een model stopt, krijg je eruit. Ongelijk verdelenKlimaatverandering kent internationaal gezien een grote onrechtvaardigheid. Juist arme landen die tot nu toe nauwelijks hebben bijgedragen aan de klimaatverandering, worden het hardst getroffen. En in die landen zetten de rijken de airconditioning een tandje hoger, terwijl de anderen steeds meer kans op een zonnesteek lopen. Daarom is het van belang de verleiding te weerstaan om te roepen 'maar zij doen het ook' en achterover te leunen, zoals de regering van Trump deed tijdens COP23.
In Nederland dringt het besef door dat het geld voor de klimaatdoelen oneerlijk wordt verdeeld. Milieu Defensie liet het bureau CE Delft onderzoek doen naar de verdeling van subsidies en belastingkortingen tussen armere (50 procent) en rijkere (50 procent) huishoudens. Van de 770 miljoen die de overheid uitgeeft, gaat 20 procent naar de armere huishoudens en 80 naar de rijkere. Niet zo verwonderlijk, omdat het grootste gedeelte naar belastingvoordelen voor energiezuinige leaseauto’s gaat. Voor verbetering van huurwoningen is maar 88 miljoen (11 procent van het totaal) beschikbaar. FNV
Dankzij het congres bevat het definitieve meerjarenbeleidsprogramma 2017-2021 een actieve inzet van de FNV in de omschakeling van fossiel naar duurzaam. Een "belangrijk element" van "investeringsgebied/speerpunt 2: menswaardige maatschappij" is industriepolitiek. Volgens het programma: "Grote veranderingen staan voor de deur door klimaatverandering, robotisering en nieuwe verdienmodellen als deeleconomie. Daar moeten we bij zijn. We sluiten coalities met organisaties in de strijd voor een circulaire economie en een beter klimaat." Dat niet alles koek en ei is tussen de FNV en de milieubeweging blijkt uit de discussie over de kolenoverslag in Rotterdam (en Amsterdam) en het lease-contract van Europees Massagoed Overslag BV (EMO). Dat contract moet in 2018 met 25 jaar worden verlengd, tot 2043 dus. Zes milieugroepen willen als voorwaarde opnemen dat na 2025 geen kolen voor kolencentrales worden overgeslagen. 5 FNV Havens bestuurder Bos is woedend: "We hopen dat Greenpeace, Natuur & Milieu en Milieudefensie tot bezinning komen en werken aan plannen die het milieu echt vooruithelpen." 6 Zijn leden dreigen oneerlijk te worden behandeld.
|
