Solidariteit - Commentaar 419 - 25 oktober 2020

Kansen grijpen

Jan Taat

De COVID-crisis biedt kansen. Rutte deelt geld uit om een economische crisis te voorkomen. Dat geld is er, omdat de opeenvolgende regeringen de afgelopen decennia het sociale stelsel hebben afgebroken. Behalve geld worden ook barrières geslecht. Want het is COVID en we moeten nu wel. Dit commentaar maakt een korte rondgang om via het onderwijs in de Filipijnen - waar ik woon - bij de FNV te belanden.

Rutte is een vriend van de ondernemers en het is logisch dat hij zonder al te veel voorwaarden geld ter beschikking stelt aan het bedrijfsleven, met name aan de grote bedrijven. De leiders van die bedrijven hebben korte lijntjes met de regering en zijn even goed in het ontvangen van subsidie als in het ontwijken van belasting. Deze CEO's hebben kansen te over om te grijpen: subsidies, reorganisaties om het bedrijf aan te passen aan de nieuwe situatie, vestigingen en afdelingen sluiten, aandelen opkopen of verkopen. De koersen (AEX-index) zijn weer terug op het niveau van 2019 en de bonussen zullen wel volgen.

Big Data

De crisis zorgt voor vernieuwing. Ontwikkelingen die al gaande waren, versnellen. Banken wilden al af van contant geld, want dat is onhandig en het is niet te volgen hoe het wordt uitgegeven. Nu is het geld besmet, alle reden om over te gaan op contactloos betalen. Dan weet de bank tenminste precies waar je je geld aan uitgeeft en dat is handelswaar. Hetzelfde geldt voor de online verkopers, waarvoor de kansen voor het oprapen liggen. Binnenblijven is gezond, dus even appen. Vergaderen in een zaaltje is ook niet verstandig, daarom maar online.

Ondertussen zijn Microsoft, Google en Apple via de 'gratis' hulpjes (Cortana, Google Home en Siri) in huis doorgedrongen en goed geworden in spraakherkenning. Dan hoef je niet meer te appen voor je pizza, zeg het maar tegen Google Home. Het zat volgens mij al in de pipeline, maar het komt er nu versneld uit.

Onderwijs in de Filipijnen

Sinds juni, het normale begin van het schooljaar, is er geen klassikaal onderwijs in de Filipijnen. In eerste instantie is de vakantie verlengd, maar in oktober zijn de klassen online begonnen. Een aanzienlijk gedeelte van de scholieren heeft geen toegang tot het internet (minstens 50 procent) en valt dus buiten de boot. Dat doet pijn, omdat het onderwijs in de Filipijnen goed toegankelijk was, zelfs in afgelegen gebieden zie je schooltjes met goedverzorgde, kleurrijke tuinen eromheen. Het kansrijkere gedeelte van de scholieren moet het nu doen met Zoom/Microsoft/Google meetings. Dat valt niet mee. Voor de leraren noch voor de leerlingen.

Nu zijn uitgevers van onderwijsmateriaal (bijvoorbeeld Mc Graw Hill, Pearson, Riley) al een tijd bezig met de ontwikkeling van software voor onderwijsondersteuning. Daarmee kan een aantal taken van de leraren worden geautomatiseerd, vooral wat betreft kennisoverdracht (stampwerk) en oefeningen voor inzicht. Leraren hebben dan meer tijd over om met hun leerlingen aan de slag te gaan met toepassingen, analyse, evaluatie en creativiteit. Als de scholier toch al achter de computer zit, zijn deze hulpmiddelen verleidelijk. De Filipijnen kennen op dit moment echter wettelijke barrières vanwege privacy en beperkingen voor buitenlandse bedrijven. De vraag is hoelang die onder de huidige omstandigheden blijven bestaan. De trend dat software hoofdarbeid overneemt, kan op de duur grote gevolgen hebben.

Vakbonden

Werknemers en uitkeringsgerechtigden hebben geen kort lijntje met Rutte. Als er al kansen te grijpen zijn, moet dat via bergen formulieren of onduidelijke procedures op websites. Velen zien de bui al hangen: nadat het geld is verdeeld, komt de man met de hamer. Bedrijven gaan sluiten of reorganiseren. Werk verdwijnt of verandert. Nu doet de regering nog alsof de stijging van de staatsschuld er niet toe doet, maar na de verkiezingen zal de volgende regering het geld terughalen en wel daar waar dat makkelijk is. Als reactie kijken (jonge) werknemers rond voor hulp. De mantra dat je het zelf moet regelen, omdat je anders een looser bent, is doorbroken. En volgens nu.nl (18 september 2010) weten sommigen, vooral in de kwetsbare sectoren en met nulurencontracten, de FNV te vinden.

In Engeland sluiten zelfs influencers die geld verdienen met hun populariteit in de sociale media, zich aan bij de vakbond Unite (The Guardian, 10 oktober). Amy Hart (28 jaar, 1,2 miljoen Instagram- en bijna honderdduizend Twitter-volgers) twittert: Dit zijn onzekere tijden als het om je werk, je rechten en de wetgeving gaat. Als ik je één raad mag geven: sluit je aan bij een vakbond. Toen ik nog bij een groot bedrijf werkte, was dat mijn reddende engel.

FNV wacht af

Dat biedt kansen voor de FNV. Grijpt de FNV die kansen? Kijk eens rond op fnv.nl of FB/FNVonline. Ik kan geen urgentie ontdekken. Zelfs geen aanzet tot actie of een poging om iets te organiseren, anders dan oproepen om lid te worden en dat je je contributie van de belasting kan aftrekken. Veel individuele adviezen, maar niets over de unieke kracht van de vakbeweging: de organisatie van de leden en collectieve actie. Op 27 augustus verscheen op fnv.nl een persbericht met elf plannen van de FNV om samen met de sociale partners de crisis te lijf te gaan. Hans Boot ging in Extra 416-2 (13 september) op de plannen in, maar van de FNV zagen we niets meer. Gestrand in de SER of ergens anders in de la verdwenen?

De leden van de FNV hebben een kans. Van 20 oktober tot 10 november kunnen ze zich kandidaat stellen voor het ledenparlement en de functie van voorzitter (www.fnvverkiezingen.nl). Mocht je per ongeluk de laatst beschikbare Headlines Ledenparlementsvergadering (27 februari 2020!) lezen, lijkt dat zinloos: De Stichting van de Arbeid heeft .... Het bestuur geeft .... Het bestuur roept daarnaast op om de dogma’s die iedereen heeft .... Wat de Ledenraad doet, lezen we niet. Maar uit de pensioendiscussie van juli weten we dat de werkelijkheid anders is. Dus ....