Solidariteit - Commentaar 457 - 10 april 2022

Werken aan internationale solidariteit

Dick de Graaf

Op maandag 26 juli 2021 werd vergaderzaal 1 op het regionale vakbondshuis van de FNV in Amsterdam omgedoopt tot Louis Doedel zaal. Een eerbetoon aan de Surinaamse vakbondsactivist uit de jaren dertig van de vorige eeuw. De opening werd verricht door FNV-voorzitter Tuur Elzinga, in aanwezigheid van familie van Louis Doedel en van andere direct betrokkenen - 26 Juli, is ook zijn geboortedag.

In zaal 1 ligt nu een folder met een beschrijving van de bijdrage van Louis Doedel aan de vakbondsstrijd in Suriname en zijn trieste levensloop daarna in de rijkspsychiatrische inrichting in Paramaribo. In mijn Commentaar van 25 april 2021 heb ik aandacht besteed aan het leven van Louis Doedel. Daarna heeft de Sub-Sahara Afrika Werkgroep FNV de draad verder opgepakt en binnen de FNV bewerkstelligd dat deze zaal naar Louis Doedel is vernoemd.

Vakbondsrechtenprijs

De Sub-Sahara Afrika Werkgroep FNV is een solidariteitsgroep van voornamelijk ex-anti-apartheidsactivisten uit de FNV die nu de strijd van onafhankelijke vakbonden in Afrika ondersteunen. Zij ijveren voor meer aandacht aan de vakbondsstrijd in Afrika en leggen daar contacten met vakbondsmensen en hun organisaties. Meestal via de gevestigde internationale vakbondsorganisaties. Zo is er de laatste jaren bijvoorbeeld een grote betrokkenheid gegroeid met de vakbondsstrijd in Zimbabwe. Onder het presidentschap van Robert Mugabe, en ook sinds het aantreden van zijn opvolger Emmerson Dambudzo Mnangagwa. is de sociaaleconomische situatie in Zimbabwe dramatisch verslechterd. Gierende inflatie, repressie, corruptie en economische neergang maken het leven voor de Zimbabwaanse bevolking erg moeilijk.

Als één van de meest herkenbare oppositiegroeperingen heeft de vakcentrale ZCTU (Zimbabwe Congress of Trade Unions) zich ontwikkeld tot spreekbuis van het verzet tegen dit regeringsbeleid. Tot nu toe zonder veel succes. De strijdbare voorman, Peter Gift Mutasa, kreeg, op voordracht van de Sub-Sahara Afrika Werkgroep FNV, in 2021 de FNV vakbondsrechtenprijs: de Febe Elizabeth Velásquez Vakbondsrechtenprijs. Op het FNV-congres in april 2022 krijgt Peter Mutasa deze prijs overhandigd.

Solidariteitsgroepen

De Sub-Sahara Afrika Werkgroep FNV is één van de zogenoemde sector overstijgende groepen binnen de FNV. Daarvan was het voortbestaan niet verzekerd. In zijn kortzichtige wijsheid besloot het bestuur van de FNV in 2018 dat alle sector overstijgende groepen per 1 januari 2019 moesten worden opgeheven. De nadruk van het vakbondswerk ligt bij de FNV immers bij de sectoren, zo was de redenering. En ook het internationale vakbondswerk zou binnen die sectoren moeten worden opgepakt, met name via de Werkgroepen Internationale Solidariteit (WIS). Elke sector kent een WIS, of zou er één moeten hebben. En zo'n WIS valt dan onder en rapporteert aan de Sectorraad van die betreffende sector. Maar dan vallen thematische groepen of groepen die zich op regio’s of algemene vraagstukken richten, buiten de boot.

Dat zou dus gelden voor de Sub-Sahara Afrika Werkgroep FNV, maar ook bijvoorbeeld voor de (toen nog zo genoemde) Palestina Werkgroep FNV. Na de vaststelling in het Ledenparlement (LP), op 6 december 2019, van wat in de FNV de MENA nota 2.0 wordt genoemd, werd de geografische reikwijdte van deze Palestina Werkgroep FNV overigens verbreed en is de nieuwe naam MENA Werkgroep FNV. MENA staat voor Midden-Oosten en Noord Afrika, maar dan op z’n Engels.

LP commissie

Daarop zijn deze twee werkgroepen in verzet gegaan. En na wat moeizame gesprekken is er voor het voortbestaan van deze groepen een oplossing gevonden: deze twee sector overstijgende werkgroepen komen te hangen onder de Commissie Internationale Zaken en Solidariteit van het LP. Zij dienen hun werkplan en begroting bij die commissie in en leggen via hun jaarlijks verslag verantwoording af aan die commissie. En dat blijkt een werkzame formule, hoewel er voor de begeleiding van deze werkgroepen geen (vaste) formatie beschikbaar is en het worstelen blijft met de toekenning van het budget.

Met nieuwe initiatieven, soms gebaseerd op uitspraken van internationale vakorganisaties als het IVV (Internationaal Verbond van Vakverenigingen), maar vaker op basis van ideeën en discussies binnen de werkgroepen zelf worden steeds nieuwe onderwerpen opgepakt. Waarbij voor de uitvoering samenwerking gezocht wordt met de betreffende sectoren, bestuurders, kaderleden in de WIS en beleidsmedewerkers. Wat soms tot verrassend goede resultaten leidt. Ook proberen de werkgroepen regelmatig de FNV tot een standpunt te bewegen waarmee de publiciteit kan worden gezocht. Daarnaast wordt actief samengewerkt met nationale en internationale vakbondsorganisaties in de regio’s waarop de werkgroepen zich richten. Wat weer tal van nieuwe gezichtspunten oplevert.

Projectensteun

Onder de Commissie Internationale Zaken en Solidariteit valt nog een andere commissie, de SCIP, Sector overstijgende Commissie Internationale Projecten. Deze houdt zich binnen de FNV bezig met de beoordeling van steunprojecten aan vakbonden elders in de wereld. In deze SCIP is elke WIS, dus van alle FNV sectoren, vertegenwoordigd. Daarnaast hebben de twee genoemde sector overstijgende werkgroepen, de Sub-Sahara Afrika Werkgroep FNV en de MENA Werkgroep FNV, daar een positie als toehoorder.
Een WIS heeft een (beperkt) eigen budget, waaruit projecten kunnen worden gefinancierd. De middelen voor de steun aan vakbondsprojecten komen voor het grootste deel van de overheid, via het 'vakbondsmedefinancieringsprogramma' van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, en voor een deel uit middelen van de FNV zelf: 0,7 procent van de contributie inkomsten, uit cao-afspraken en donaties van leden en niet-leden. Eén van die projecten waar de MENA Werkgroep FNV zich sterk voor heeft gemaakt is de ondersteuning van de vakbond MAAN in Israël. Een initiatief van progressieve Joodse Israëli die zich inzetten voor de zaak van Palestijnse werknemers.

Bezette gebieden

Het werkgebied van de voormalige Palestina Werkgroep FNV is dus behoorlijk uitgebreid. Om het nieuwe werkterrein te verkennen, heeft de MENA Werkgroep een brochure samengesteld die voor iedereen is in te zien of op te vragen. 1 In deze MENA Werkgroep wordt ook nadrukkelijk aandacht besteed aan de problematiek van de ‘bezette gebieden’. Het gaat in de MENA regio om drie gebieden waarvan het gebruik en/of bezit volkenrechtelijk illegaal is. Dat zijn de Palestijnse gebieden die grotendeels door Israël zijn bezet, de Syrische Hoogvlakte die ook door Israël is bezet en de Westelijke Sahara dat grotendeels door Marokko is geannexeerd. Wat dit land in fel conflict heeft gebracht met buurstaat Algerije, dat bescherming geeft aan de bevrijdingsbeweging voor de Westelijke Sahara: Polisario.

Recent is een zogenoemd Europees Burgerinitiatief (EBI) gestart dat handel met bezette gebieden in strijd verklaart met het internationaal recht, en aan de Europese Unie verzoekt om deze handel inderdaad als onwettig te beschouwen en dienovereenkomstig te handelen. Een Europese coalitie van 150 organisaties staat achter dit initiatief. De MENA Werkgroep FNV beijvert zich om dit initiatief ook op de agenda van de FNV te krijgen. En via de FNV ook op die van het EVV, het Europees Vakverbond. Voor het slagen van een dergelijk initiatief zijn een miljoen handtekeningen nodig, en initiatiefnemers uit tenminste zeven EU-lidstaten. 2 Als er voldoende geldige handtekeningen zijn verzameld, moet de Europese Commissie op het voorstel reageren, en in het Europese Parlement bespreken.

Welkom

Al vanaf mijn studententijd in de jaren zestig van de vorige eeuw ben ik actief in de internationale solidariteitsbeweging. Eerst heette dat de Derde Wereld Beweging. Later de anti-imperialistische strijd. Onder welke naam dan ook: het is en blijft noodzakelijk om actief te zijn samen met en ter ondersteuning van progressieve activisten elders in de wereld.

Binnen de FNV doe ik dat nu onder meer in de twee werkgroepen die hierboven zijn genoemd. Samen met veelal ook ’oudere’ vakbondsactivisten. Jonger kader lijkt moeizaam te werven. Maar door lijnen te leggen met alle sectoren en met FNV Jong proberen we dat toch voor elkaar te krijgen. Leuke recente initiatieven van FNV Jong waren bijvoorbeeld de uitwisseling van jonge FNV-leden naar Colombia in 2021. 3 En bij de initiatieven van de wereldwijde Bouwbond BWI (Building and Wood Worker’s International) rond de Wereldkampioenschappen voetbal in Qatar 2022 deed dit voorjaar ook een groep leden van FNV Jong actief mee. Zo voetbalden vier jongeren en drie bestuurders in Doha mee in het BWI-team samen met een groep arbeidsmigranten. Zoals vaak gezegd: solidariteit is een werkwoord. En mee werkers zijn altijd welkom.


  1. Deze brochure is te vinden op: solidariteitsprojectenfnv.nl of op te vragen bij de schrijver. (terug)
  2. Voor meer informatie en ondertekening zie: rightsforum.org: europees-burgerinitiatief-stop-handel-met-nederzettingen (terug)
  3. Zie voor een video-verslag van deze uitwisseling: www.youtube.com (terug)
S symbool
Stempel Solidariteit blijft