Commentaar nr. 45 - 9 juli 2006

Brood en spelen

Patrick Lefèvre, ploegleider van wielerformatie Quick Step, blijft het vertrouwen houden in de wielersport, ondanks de uitsluiting van toprenners uit de Tour de France. Vandaar dat hij de bekende uitspraak aanhaalt: het publiek wil brood en spelen. Er gaat veel fout in de sport. Nederland verliest op het WK en de Tour de France raakt de belangrijkste kandidaten op de eindoverwinning kwijt. Het publiek wordt beroofd van zijn spelen. Hoe komt dat?

De spelen of de sport worden stukgemaakt, omdat het brood van de sporters, oftewel de economische en commerciële belangen de overhand hebben gekregen. Zeker de topsport is verworden tot een elitaire bezigheid. Het volk moedigt zuipend en hossend, gewenteld in volksvijandige nationalistische kleuren hun in het geld zwemmende sportidolen aan, onderwijl in verwarring gebracht door analytici en bekende Nederlanders die zich buigen over de kwestie of de ruit naar voren moet of naar achteren. Het is de vraag of het publiek zich daarmee kan vereenzelvigen en dat graag wil zien. Twee voorbeelden.

Maar spel

De wedstrijd van Nederland en Portugal, eindigend in een 0-1 uitslag en de uitschakeling van Nederland, was een illustratie van hoe het spel niet gespeeld moet worden. Een beter resultaat was geweest als beide ploegen vanwege het vertoonde wangedrag uit het toernooi waren gezet. De bereidwilligheid van technisch begaafde spelers door middel van fraai combinatiespel en mooie individuele acties een wervelende voetbalshow op te voeren, wordt opgeofferd aan het verfoeilijke resultaatvoetbal. Dat uit zich in veel onnodige overtredingen - irritant duw- en trekwerk tijdens spelhervattingen - niet op de briljante aanval spelen, maar uitgaan van de bikkelharde verdediging - vragen om gele kaarten aan de scheidsrechter. Het summum van dit vreemde theater is de 'Schwalbe'. Een gespeelde overtreding liefst in het penaltygebied, waarbij de speler met veel geluid ter aarde stort en bij voorkeur enkele minuten roerloos blijft liggen om daarmee een zware blessure te suggereren. Met voetbal en respect voor de tegenstander heeft dit verderfelijk gedrag niets meer te maken. Vooral spelers als Robben en Figo waren ware exponenten. Ze zouden zich meer moeten realiseren een voorbeeld te zijn voor veel jonge mensen.
De belangen van contracten en commerciële nevenactiviteiten zijn zo groot dat het edele spel daaraan opgeofferd wordt. Rond deze verloedering ontstaat ook bij het publiek een euforie, waardoor de lontjes kort kunnen worden en de vlam gemakkelijk in de pan slaat.
Dit probleem oplossen door de regels aan te passen, zoals een vierde official, twee scheidsrechters, raadplegen van video-opnamen enzovoort, lukt niet, evenals de hulp van politiebewaking en stadionverboden. De belangen zijn te groot en laten zich niet door regels kanaliseren. Belangrijker is de sport terugbrengen tot de ware proporties, te relativeren tot wat het uiteindelijk is: maar spel.
Daarbij moet begonnen worden met het ongedaan maken van exorbitante contracten voor de topspelers. Ook professionele voetballers leveren immers slechts een zeer marginale bijdrage aan de samenleving.

Ontdoen van commercie

De inflatoire werking van de commercie op de wielersport is uitgelopen op een oncontroleerbaar gebruik van doping die de sport te gronde gaat richten. Al jarenlang gonst door het peloton het gebruik van amfetamines, groeihormonen, bloeddoping en EPO. De lijst verboden middelen, en de controle op vermeend gebruik door de renners, groeit en groeit. Dit allemaal om de prestaties te verhogen en de belangen van het contract voor volgend jaar of de sponsor veilig te stellen. Met de uiteindelijke sport heeft dit niets meer te maken. Wielrennen is bij uitstek een volksport, omdat het gaat om de fysieke inspanning, het afzien, de heroïek, waarmee het publiek zich kan identificeren. De praktijk is dat een zware wedstrijd als de Tour de France niet meer op een natuurlijke wijze uitgereden kan worden. De ploegleider van de 'Rabo', Theo de Rooy, legt zich daarbij neer. In een interview met Mart Smeets zegt hij: "In de wielrennerij, de voetbal, het basketbal en de politiek wordt er bedrogen, daar doe je niets aan, mensen verander je niet." Deze uitspraak doet hij naar aanleiding van de uitsluiting van de twee grote kanshebbers op de eindzege in de Tour van 2006, de Duitser Jan Ulrich en de Italiaan Ivan Basso. De Spaanse justitie heeft, los van bepaalde evenementen, een groot dopingonderzoek gedaan. Daaruit is een lijst met namen gepubliceerd van sporters die in contact zijn geweest met een Spaanse arts die in verband gebracht wordt met grootschalig dopinggebruik. Ook hier geldt dat de sport verloren dreigt te gaan aan de omringende belangen.

Ik ben een fervent sportliefhebber en vind dat het publiek zijn spelen verdient. De enige manier om dat te bereiken, is door de sport terug te brengen tot zijn ware proporties, namelijk: ontspanning en spel voor publiek en beoefenaren. Dus door de sport te ontdoen van de commercie. Het streven naar de omverwerping van de kapitalistische maatschappij betekent ook het uitbannen van de commercie uit de sport.