Solidariteit - Commentaar 480 - 25 februari 2023
Vakbeweging grijp je kans
Sjarrel Massop
In Utrecht deed zich kortgeleden een inspirerende situatie voor. Stakende vuilophalers en stakende chauffeurs van het streekvervoer kwamen elkaar tegen en spraken hun onderlinge solidariteit uit. Heel concreet hebben de chauffeurs toegezegd te helpen met het opruimen van de rommel die de vuilophalers door hun staking achterlieten. De kracht van deze solidariteit is dat beide stakende groepen beseften niet alleen in de strijd te staan. Een gevoel dat kan helpen in de strijd sterker voor de dag te komen. Een beter resultaat dan een akkoord met veel compromissen krijgt zo een nieuw vooruitzicht.
De strijd voor de verbetering van de inkomens van veel Nederlanders wordt op een traditionele manier door de vakbeweging opgepakt. De onderhandelingen lopen vast, er wordt voor de CAO actie gevoerd, met veel energie worden leden aangespoord in actie te komen.
Grote bereidheid
Bij de acties van het streekvervoer in Amersfoort zorgden maandag 6 februari jongstleden 250 mensen op het stationsplein voor een goede onderlinge sfeer. Na de laatste CAO-strijd twee jaar geleden, waarbij de bond een slechte rol speelde, waren toch weer veel chauffeurs bereid de strijd op te nemen. De afspraken met de werkgevers waren gemaakt, de rijdende chauffeurs werden niet onder druk gezet. Zo'n 50 procent van de ritten is uitgevallen, de stakers hebben het een week volgehouden. De werkgevers waren uitgenodigd, maar kwamen niet opdagen. De solidariteit vanuit de sector senioren was al georganiseerd en uit Utrecht kwamen er actievoerders. De bondsonderhandelaar bij de Nederlandse Spoorwegen kwam een welgemeende groet en steun. Daarna gingen de actievoerders uiteen.
De bereidheid om actie en strijd te voeren voor een verbeterd inkomen is groot. Dat kan ook niet anders, als we zien wat er op ons afkomt. Hoge inflatie, enorme energieprijzen, te grote werkdruk als gevolg van jarenlange bezuinigingen en een CAO waarin compromis op compromis afgesloten is. Mensen zijn het zat en zeer bereid om in beweging te komen.
Versplintering
De vakbondsleiding lijkt zich bewust van de nijpende situatie en lanceerde het initiatief Nederland Verdient Beter. De organisatie daarvan is centraal aangepakt, waardoor het moeilijk is om sectoren die in actie komen met elkaar in contact te brengen. Dat is een zwaktebod!
Niet alleen in Nederland zijn de sociale problemen groot. In Frankrijk en ook in Engeland speelt een vergelijkbare situatie en daar zijn grote massabewegingen aan de gang om de vakbondsstrijd een sterke opleving te laten doormaken.
De beweging in Nederland valt tegen. Het lukt op deelgebieden goed, er zijn acties van de verplegenden in de ziekenhuizen, de mensen in de thuiszorg klagen steen en been, de buschauffeurs staken en bij de NS lag het werk stil. Bij de Bijenkorf is een heldhaftige strijd gevoerd, de SP organiseerde acties en de vakbeweging had een bijeenkomst in het Amsterdamse Olympisch Stadion (3.000 mensen). De buschauffeurs staken opnieuw, de senioren voeren strijd tegen de nieuwe Wet Toekomst Pensioenen, de SP demonstreerde op het Beursplan (2.000 mensen), in Amsterdam staakten de vuilophalers.
Een indrukwekkende opsomming met veel werk aan de winkel voor wie zich sterk wil maken om de onderlinge solidariteit te organiseren. De vraag is of de huidige versplintering productief is. Het antwoord is tweeledig. Ten eerste, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Frankrijk en Engeland, tonen de media weinig belangstelling voor de strijd in Nederland. Ten tweede, de resultaten vallen tegen. Met de werkgevers worden soms akkoorden gesloten na concessies te hebben gedaan aan de eisen. Zeker op het punt van de werkdruk, is het resultaat mager.
Verbinden
De werkgevers en de overheid geven niet thuis, de politieke partijen hebben het te druk met hun campagne voor de Statenverkiezingen. Daar komt nog eens bij dat elders in de wereld grote problemen actie, strijd en solidariteit vergen: Oekraïne, Turkije en Syrië.
De inkomensstrijd in Nederland verdient goede resultaten, dat gaat niet lukken op de manier zoals er nu langs elkaar gewerkt wordt. Beter is van onderop de solidariteit te organiseren; De sectorraad senioren geeft regelmatig solidariteitsverklaringen uit, stakende en in actie zijnde vakbondsleden kunnen elkaar opzoeken, zodat afzonderlijke acties kunnen uitlopen op een grote landelijke beweging. Dit zijn voorbeelden.
De zoektocht over hoe het beter zou kunnen, is te vinden in een notitie over activerend vakbondswerk uit 2016. (1) Daaronder wordt verstaan:
- uitvoeren van zichtbare activiteiten, gericht op leden en potentiële leden, waarin krachtige leden en kaderleden samen op de werkvloer vakbondsmacht en slagkracht opbouwen,
- uitvoeren van activiteiten die herkenbaar zijn, doordat zij aansluiten bij wat mensen willen; wensen en problemen die veel mensen ervaren en die soms diep raken,
- uitvoeren van activiteiten die passen binnen een inhoudelijke agenda van De Nieuwe Vakbeweging, momenteel zou dat 'gewoon goed werk' kunnen zijn.
Ook hier is de conclusie: de emancipatie van de arbeidersklasse moet het werk van de arbeidersklasse zelf zijn. Dus: vakbeweging grijp je kans!
(1) Jan Verhagen - verhagen-bakker.nl: vakbond-activerend
