Commentaar nr. 59 - 21 januari 2007

Comrades, let's hyve!

Willem Dekker

In eerste instantie was ik sceptisch en negeerde de uitnodigingen in mijn mailbox. "You can run, but you can't hyve" was het onderwerp van verschillende e-mails. Ik had er helemaal geen zin in, ik had toch al MSN? Uiteindelijk, na de zoveelste uitnodiging en de komst van de FNV Jong Hyve, zwichtte ik en meldde me aan op www.hyves.nl. Ik heb er geen spijt van, ik zou zelfs willen zeggen "Comrades, let's hyve!".

Hyves is een instrument om mee te netwerken. Je maakt een pagina aan, zet er een foto op en wat informatie over jezelf, een blog, en andere hyvers kunnen berichtjes (krabbels in het hyveiaans) achterlaten op jouw pagina, of naar je inbox sturen. Ondertussen kun je vrienden, collega's en kennissen toevoegen aan je netwerk en vice versa. Het is open voor iedereen.

And the winner is: You!

Hyves is vergelijkbaar met MySpace van Microsoft en maakt deel uit van de 'revolutie' op het internet die Time Magazine ertoe bewoog ons allemaal tot "persoon van het jaar 2006" uit te roepen. Time Magazine heeft het over "digitale democratie" en "nieuw internationaal begrip tussen mensen, niet tussen politici of grote mannen". Een beetje overdreven, en "You" als winnaar was misschien ook wel een noodgreep, omdat de Venezolaanse president Hugo Chavez met 35 procent van de stemmen de internetverkiezing had gewonnen. Maar dat neemt niet weg dat Hyves, MySpace, YouTube en Podcasts interessante ontwikkelingen zijn. Niet alleen omdat je iemand in Michigan naar een filmpje kunt laten kijken met jouw kat in de hoofdrol, maar vooral omdat er zo volgens mij nieuwe 'counter-public spheres' mogelijk zijn. Wat zijn dat?

Individualisering doorbreken

Een 'counter-public sphere' is een plek waar mensen, bijvoorbeeld werknemers en werkneemsters, zich organiseren om heersende normen en verhoudingen, bijvoorbeeld op het werk, in twijfel te trekken en vervolgens aan te pakken. Traditionele vormen daarvan zijn vakbonden, maar het kan ook om kraakpanden of een moskee gaan. Matt Davies schreef hierover het artikel The Public Spheres of Unprotected Workers.1 Essentieel is de interactie tussen werknemers met verschillende ervaringen en achtergronden op het gebied van sociale relaties en arbeidsverhoudingen. Het zou bij Davies bijvoorbeeld kunnen gaan om de interactie tussen een net geëmigreerde schoonmaakster uit El Salvador en een militante conciërge van een vakbond in de gangen van het hotel waar ze allebei werken. Interactie die beiden nieuwe perspectieven kan bieden.
"Het is deze uitwisseling, waarin onbeschermde werknemers mogelijke en al bestaande 'counter-public spheres' voortbrengen die nodig zijn voor de vormen van politieke subjectiviteit om de heersende machten in deze wereld uit te dagen", aldus Davies. In het kort kan de ervaring van collectieve macht van de één - het gevoel van vertrouwen die dat geeft - het isolement van de ander doorbreken. Volgens Davies waren behalve lonen, deze 'counter-public spheres' (met name vakbonden) een belangrijk doelwit van de flexibilisering en deregulering in de afgelopen jaren, met als gevolg de individualisering van de verhouding tussen werkgever en werknemer. Deze individualisering ervaar ik zelf ook bij de C1000 waar ik werk, je staat er samen met al je collega's helemaal alleen voor.

Nieuw medium

Terug naar Hyves. Club1000 is de hyve voor werknemers van C1000, meer dan vijfhonderd collega's zijn lid, er wordt gepraat over de inhoud van het kerstpakket, de nieuwe reclamecampagne of de nieuwjaarsborrel. Albert Heijn heeft ook een hyve, meer dan tweeduizend collega's zijn hier te vinden. Free Record Shop heeft er ook één, met een leuke discussie over de te lage lonen. In totaal hebben meer dan 4.500 bedrijven een hyve, waarvan je lid kunt worden als je er werkt of gewerkt hebt. Bijna iedere winkelketen is vertegenwoordigd, sommige filialen van Albert Heijn hebben al een eigen hyve aangemaakt, één vestiging van C1000 ook.
Je kunt zelf discussies beginnen of je in andere mengen. Deze hyves worden of autonoom door werknemers opgezet of, zoals bij Club1000, door het bedrijf, compleet met een toezichthoudende redactie. FNV Bondgenoten is ook op de trein gesprongen en wil gaan experimenteren met enkele hyves voor ROC-jongeren en zoals gezegd ook FNV Jong heeft een eigen hyve. Boeiende ontwikkelingen, maar in plaats van eigen hyves op te zetten, lijkt het me interessanter en spannender de al bestaande hyves te gaan bezoeken.

Want deze publieke hyves zijn, in potentie, een nieuw medium voor de interactie tussen werknemers en de uitwisseling van hun ervaringen, ook al hebben ze nu nog niet de schijn van 'counter-public spheres'. Dat vraagt van activisten en bondskaderleden die het nog niet doen, de schroom van zich af te werpen, te gaan hyven, mee te kletsen, te infiltreren, te politiseren en misschien nog veel meer.

¹ M. Davies, The Public Spheres of Unprotected Workers, in: Global Society, Volume 19, no 12, april 2005. (terug)