Commentaar 97 - 6 juli 2008

De bajes - een tijdbom

Herre de Vries

De afgelopen maand kwamen eerst de gevangenen van de Bijlmerbajes in verzet tegen een versoberd detentieregime en vervolgens de bewakers. ABVAKABO FNV was de enige maatschappelijke organisatie die zich ermee bemoeide. Zij schaarde zich aan de kant van haar leden, de bewakers, en koos voor veiligheid. Mijn solidariteit ging echter, geheel tegen de maatschappelijke trend in, uit naar de gevangenen.

De bezuinigingspolitiek van de afgelopen jaren leidde binnen het Ministerie van Justitie tot een landelijke versobering van het detentieregime die echter pas dit jaar in Amsterdam wordt ingevoerd. Wat betekent dat in de Bijlmerbajes voor het dagprogramma? Gevangenen zitten 23 uur per dag op cel, veelal met zijn tweeën, ze mogen slechts twee keer per week douchen, krijgen nog slechts een uur per dag onderwijs en het eten wordt naar eigen zeggen koud geserveerd.

Geldbesparing

Volgens staatssecretaris Albayrak is het geen ordinaire bezuinigingsmaatregel, maar een reorganisatie om recidive te voorkomen. Dat klopt in zoverre dat de genomen maatregelen al werden aangekondigd bij de introductie van "Detentie en behandeling op maat" in 2006. De veranderde werkwijze die hierin werd geïntroduceerd, had dit expliciet tot doel - alsof eerder beleid dat niet zou hebben gehad. Er stond ook nog dat maatregelen zouden volgen voor een betere 'resocialisatie' op individueel niveau. Van dat laatste aspect van het plan lijkt weinig meer over. Er is gekozen voor de geldbesparende aspecten ervan.

Onveiligheid

De bewakers in de Bijlmerbajes klagen dat ze sinds het nieuwe rooster geen tijd meer hebben om regelmatig de gevangenen op cel te controleren. De bezetting is zo mager dat bij het insluiten en het van de cel halen nauwelijks nog tijd is voor een sociaal praatje. Ook zitten de gevangenen langer ingesloten, vaak nog met z'n tweeën ook. Bewakers hebben geen flauw idee meer wat die gevangenen samen bekokstoven en hoe het met de individuele gevangene gaat.
De sfeer onder de gevangenen is zeer gespannen en de agressie jegens bewakers neemt toe. Het Interne Bijstandsteam (IBT) komt normaliter eenmaal per maand in actie, vaak voor kleine op zichzelf staande probleemgevallen. Nu echter rukken ze zo'n driemaal per week uit en moeten grotere groepen worden aangepakt. De onveiligheid voor de bewakers neemt toe.
ABVAKABO FNV kondigde gesprekken aan tussen cipiers en directie van de Bijlmerbajes. Volgens Het Parool van afgelopen vrijdag was de uitkomst van die gesprekken dat het dagprogramma per direct stopgezet is.