Het 'gewone leven' leven in Israël - Wisconsin project
Bijstand als misdaad
Asma Agbarieh
[vertaling/bewerking Ab de Wildt]
Israël, Amerika van het Midden Oosten. Maar dan aan de hand van het zogenaamde model van Wisconsin, waarin aan werklozen geld wordt verdiend. Vorig jaar schreven we over de privatisering van de sociale bijstand in Israël. Een goede reden om een jaar later na te gaan of onze kritiek juist was.
Eerst enkele feiten. Tussen juli 2005 en januari 2006 zijn 5.053 uitkeringsgerechtigden verdwenen uit de statistieken van het National Insurance Institute (NII, Nationaal instituut voor sociale verzekeringen). Wat is er met hen gebeurd?
Het was niet gemakkelijk om de gegevens boven water te krijgen. Het officiële antwoord van de overheid luidde: "De cijfers worden op dit moment gecontroleerd. U krijgt de definitieve informatie als over twee jaar het proefproject is afgesloten."
Oncontroleerbaar
Een rapport van het NII over deze kwestie is heel summier. Gesproken wordt van een daling van het aantal bijstandontvangers met 28 procent. Duister is of de betreffende mensen werkelijk een baan hebben gekregen. Wel meldt het NII dat voor 6.264 deelnemers aan het Wisconsin project 8.195 vacatures beschikbaar waren. Voor de minister van Financiën is dat het bewijs dat geprivatiseerde bedrijven beter werk leveren dan de overheid. Maar een opgegeven vacature - zo staat in het rapport - is niet hetzelfde als een reële baan. Om na te gaan wat het aanbod is, wordt even een vacature aangemeld. Bovendien is niet duidelijk om wat voor soort vacatures en banen het gaat, wat er gedaan moet worden, voor welk loon en voor hoe lang?
Een praktijkvoorbeeld. Eén van de deelneemsters werd naar het Hashomer ziekenhuis gestuurd voor schoonmaakwerk. Toen ze daar aankwam, werd ze geweigerd, omdat ze een kind bij zich had. En dat terwijl kinderopvang verplicht is. Vervolgens verdwijnt ze uit de cijfers, wordt als baanweigeraar geadministreerd en krijgt een strafkorting op haar uitkering opgelegd. Het private bemiddelingsbureau slaat zo twee vliegen in één klap. Het bemiddelingsgeld wordt geïnd; de poging wordt betaald, los van het resultaat. Daar bovenop ontvangt het bureau een deel van de niet uitgekeerde uitkering als vergoeding.
Bemiddelingsprofijt
Rechter Eyal Avrahami deed half juni een belangrijke uitspraak. Hij bepaalde dat de bemiddelingsbedrijven zich graag laten vangen in een belangenverstrengeling. Omdat ze het alleenrecht hebben om vast te stellen of iemand werk weigert, zijn hun winsten direct afhankelijk van de omvang van de bijstandsgelden die de overheid uitspaart. Ze ontvangen altijd geld. Ofwel voor de bemiddeling, ofwel vanwege de strafkorting, ofwel als bonus voor de uitkering die de overheid niet hoeft uit te betalen. Voor de overheid telt slechts de besparing (via een baan of een strafkorting).
Met deze uitspraak in de hand kunnen mensen in beroep gaan tegen een strafkorting, te meer daar de rechter benadrukte dat de argumenten van een weigeraar van belang zijn.
Ongeschoolden
Bij een nadere analyse van de gegevens bleek dat van de 5.053 uit de statistieken geschrapte personen ongeveer eenderde is overgegaan naar een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid of gevorderde leeftijd. Van nog eenderde werd de uitkering onmiddellijk beëindigd. De overigen, ongeveer 1.700 mensen, werden geregistreerd als bemiddeld naar werk (of een vacature …). De vraag is of dit resultaat het waard is geweest zoveel miljoenen in dit project en de dure internationale experts te steken. Omgerekend zijn per maand 93 personen bemiddeld. Met het Workers Advice Center scoorden we geheel kosteloos, bijvoorbeeld over de maand maart, 65 banen in de bouw en landbouw voor reguliere lonen en arbeidstijden.
De indruk is onontkoombaar dat voor de overheid het schonen van de cijfers belangrijker is dan hulp aan werklozen. En wie het nog niet weet, Israël lijkt een moderne, welvarende maatschappij, maar volgens een recent onderzoek van het onafhankelijke Israëlische Democratisch Instituut leeft 20 procent van de bevolking onder de armoedegrens. Dat zijn vooral Arabieren, ultraorthodoxe Joden en ouderen. Deze groep zal tot de armoede veroordeeld blijven, wanneer niets gedaan wordt aan hun begeleiding naar de door de overheid gewenste hightech samenleving. Geen ondernemer zit immers te wachten op deze groep ongeschoolden.
Sociaal debacle
Stap voor stap neemt het verzet tegen de invoering van Wisconsin toe. Door sociale bewegingen en politieke organisaties van zowel linkse als rechtse signatuur. De armoede brengt al deze partijen bijeen in een gezamenlijke strijd. Rabbi Idit Lev, actief in "Rabbis for Human Rights", zei onlangs dat de goede kant aan het sociale debacle van het Wisconsin project is dat het alle betrokkenen evenveel pijn doet. Zowel de Ethiopische, Russische als Arabische joden (Mizrahi), zowel Arabieren als Joodse gepensioneerden.
Als voorbeeld noemt Idit Lev de Mizrahi vrouwen en Arabische vrouwen van boven de vijftig die moeten deelnemen aan het Wisconsin project. Deze twee groepen delen een traditie: ze spreken de taal niet en hebben nog nooit hun huis moeten verlaten om buitenshuis te werken. Daardoor hebben ze geen enkel besef van de lokale (dat wil zeggen Israëlische) cultuur. En op de racistische arbeidsmarkt zijn ze volstrekt kansloos. De rabbi organiseert een actiecomité dat alle groepen probeert te verenigen. Dat is geen gemakkelijke taak, omdat ze gescheiden van elkaar leven. Duidelijk maken dat de overheid het verdeel en heers principe volgt, is dan belangrijk. Door de groepen met elkaar in contact te brengen, kunnen ze zien dat ze samen een probleem hebben en begrijpen dat de overheid niet alleen hun groep tot slachtoffer maakt.
Toch overheerst tot nu toe de passieve houding tegenover de privatisering van de arbeidsbemiddeling. Ronit Shimoni van de basisbeweging "Human Response" geeft daarvoor de volgende verklaring. "Het is net als in een vluchtelingenkamp. Waarom zijn de mensen daar stil, hebben ze geen ziel? Ze zijn op een plek opgesloten. Ik ben er geweest en heb gezien dat mensen zich in zichzelf opsluiten. Dat is wat ze met ons gedaan hebben. Ze hebben ons in een ruimte gezet en gezegd: 'Hier zullen jullie leven volgens onze regels, binnen deze grenzen. Jullie mogen dit gebied niet verlaten en moeten onze bevelen opvolgen. Als we jullie naar werk sturen, moeten jullie gaan.'
We zijn net gevangenen die de maatschappij moeten terugbetalen voor hun misdaad. Onze misdaad was dat we bijstand kregen. Hoe zei Bibi (de rechtse politicus, Binyamin Netanyahu) het ook al weer? 'We zullen de armoede binnen drie jaar uitroeien.' Wat zien we? Niet de armoede wordt uitgeroeid, maar de armen."
Uit: Challenge,nummer 98, juli/augustus 2006 - zie: www.workersadvicecenter.org
|