CAO-strijd schoonmakers van start!
Kippenvel en enthousiasme in Holiday Inn
Willem Dekker
Zaterdag 17 november 2007. Om een uur of één in de middag komt onze bus aan bij de Holiday Inn, het SP busje zien we al staan, de soep is klaar. De Internationale Socialisten verkopen hun krant, de clown Army is zich aan het schminken, geestelijken van verschillende gezindten lopen rond, de organizers van FNV Bondgenoten zijn druk in de weer, honderden schoonmakers van alle continenten lopen naar binnen. Vandaag is de feestelijke aftrap van de bloedserieuze strijd voor een betere CAO in de Nederlandse schoonmaaksector.
Eenmaal het hotel binnengelopen, neemt net een gospelkoor plaats op het podium. Claire, een Afrikaanse schoonmaakster/zangeres begint een prachtige solo. Ik krijg een T-shirt aangereikt van www.steundeschoonmakers.nl, "voor een betere toekomst", de solidariteitscampagne. Daaraan neem ik ook deel, namens FNV Jong. Andrew Makkinga praat de middag aan elkaar en kondigt de eerste spreker aan. Een vertegenwoordiger van de Turkse zelforganisatie DIDF die zich solidair met de campagne verklaart, niet de laatste die middag. De eisen voor een minimumloon van tien euro per uur, een respectvolle behandeling op het werk en een goede en heldere CAO zijn "niet meer dan normaal". Uit solidariteit verzorgt DIDF vervolgens een Turkse volksdans.
Hard werken, weinig verdienen
Nadat de dansers en danseressen het podium hebben verlaten, is het de beurt aan de eerste groep schoonmakers, vier dames werkzaam op Schiphol. Cynthia neemt het woord, ze vertelt dat de schoonmakers hard werken en te weinig verdienen: "de vakbond van schoonmakers, dat zijn wij!". Er is sprake van onderhuidse intimidatie, het wordt niet hardop gezegd, maar wie bij de bond actief is, krijgt problemen, die mag de volgende keer bijvoorbeeld alleen wc's gaan doen. "Maar we moeten ons niet bang laten maken", gaat ze verder, "we moeten vechten voor een leefbaar loon, tien euro is niks te veel". Ook wil ze doorzichtige regels. Cynthia vindt het mooie aan werken op Schiphol dat je dat doet met mensen uit de hele wereld, ze omarmt de verschillen, maar waarschuwt dat "we daar geen misbruik van moeten laten maken, we hebben elkaar nodig". Om mij heen in de zaal knikken, mompelen, applaudisseren en roepen schoonmakers instemmend, ik krijg er kippenvel van.
Er volgen meer verhalen van schoonmakers en steunbetuigingen van prominenten en maatschappelijke organisaties. Agnes Jongerius spreekt namens de FNV, Naima Azough voor GroenLinks en Sadet Karabulut voor de SP. De als schoonmakers verkleedde clown Army maakte ondertussen niet alleen het podium schoon, maar friste de prominenten even flink op, niet altijd tot genoegen van de sprekers.
Schoonmakers uit Den Haag vertellen over het verliezen van zekerheid en zelfs gezondheid, de irritatie van werk in verschillende panden, "twee uurtjes hier, twee uurtjes daar", zonder reiskostenvergoeding voor de tweede werkplek. Ze vertellen ook over een succesvolle staking bij de gemeente, nadat de schoonmakers in eerste instantie in de krant moesten lezen dat ze ontslagen zouden worden. Een schrijnend voorbeeld van het gebrek aan respect waarmee zij te maken hebben.
Ruim maar op
Vanuit Den Haag komt ook solidariteit van Migrante.nl, een netwerk van Filippijnen en Afrikanen. Ze zijn werkzaam in een andere vorm van schoonmaak, de huishouding en misschien nog wel onzichtbaarder dan de reguliere schoonmaker. Het solidariteitswerk in Den Haag neemt sowieso indrukwekkende vormen aan. Arbeiders werkzaam in de tuinbouw herkennen zich in de strijd van de schoonmakers en zijn solidair. En ook de Haagse Gemeenschap van Kerken, Marokkaanse buurtvaders en Haagse huisartsen die de gevolgen van het zware werk zien, zijn betrokken. "Haal iedereen erbij!", is het devies van Marijke Bijl van het Ondersteunings Komitee Illegale Arbeiders (OKIA).
Fatima, een schoonmaakster van de Universiteit van Utrecht, heeft het over de snelle ledengroei daar, 117 schoonmakers zijn ingeschreven. De Utrechtenaren zijn vandaag met zo'n vijftig schoonmakers aanwezig. "Wij vechten voor onze kinderen, onze familie en onze gemeenschap." Schoonmakers uit Maastricht nagelen CSU aan de schandpaal, CSU is na ISS het grootste schoonmaakbedrijf van Nederland. Een schoonmaker van twintig naast me is het zichtbaar met hem eens, hij verdient vijf euro per uur bij CSU. De Maastrichtenaar vertelt over leidinggevenden die een propje papier voor je voeten gooien, "ruim maar op". "Het raakt u, hè?", vraagt Andrew Makkinga.
Campagne
Sandra, een andere schoonmaakster van de Utrechtse universiteit, riep aanwezigen, sympathisanten en schoonmakers, op zich aan te melden voor delegaties in de volgende week. Dit is een goed voorbeeld van wat deze campagne anders maakt dan andere vakbondscampagnes, er wordt gezocht naar een brede samenwerking met sociale bewegingen. Bij de delegaties gaat het om bezoeken aan opdrachtgevers van schoonmaakbedrijven en vragen om steun aan de eisen van de schoonmakers. Schoonmakers en sympathisanten voeren het woord, leggen de situatie uit en vragen de bedrijfsleiding zich sociaal verantwoordelijk op te stellen. In de woorden van Sandra tijdens een bezoek aan Nedtrain: "Het hele gedoe van aanbesteden zorgt voor een felle concurrentie tussen schoonmaakbedrijven. Nedtrain is één van de grootste klanten van onze werkgevers. U bent verantwoordelijk voor onze lage lonen, u kiest elke keer weer voor de laagste aanbieder. U kijkt alleen naar de prijs van het werk. U krijgt ons voor nog geen vijftien euro per uur. Wij roepen u op om meer te betalen voor de mensen die zorgen voor een schone werkomgeving."
De schoonmaakbedrijven worden dus via hun klanten benaderd. Steun van een bedrijf kan gebruikt worden aan de onderhandelingstafel met de schoonmaakbedrijven die hun lage lonen juist verklaren door de situatie die Sandra schetste.
Tussen 19 en 21 november werden behalve Nedtrain, ook de Schiphol City Group, verschillende ministeries, de Universiteit van Utrecht, ABN Amro en ING bezocht. Verslagen van de delegaties staan op www.steundeschoonmakers.nl. De opdrachtgevers hebben nog tot 27 november de tijd de campagne te steunen, zo niet, dan komen we terug.
Organizing
Maar streven naar brede samenwerking is niet het enige dat deze campagne onderscheidt. Cynthia zei het al: "De vakbond dat zijn wij!". 'Organizing' is de strategie die FNV Bondgenoten hanteert. In een interview met Dirk Kloosterboer in de krant Sociaal Europa legt Cynthia dit verder uit: "Je moet niet denken, je bent nu lid geworden en al je problemen zijn opgelost. Je moet zelf in actie komen. Praat met elkaar. Kom naar de bijeenkomst en help mee om onze Vakbond van Schoonmakers te laten groeien. Wat wij willen is mogelijk, maar we zullen er voor moeten vechten. We zijn allemaal collega's, maakt niet uit voor welk schoonmaakbedrijf je werkt."
De schoonmakers moeten het zelf doen, organiseren, het woord voeren, leiding geven aan de campagne. Dat het zelfvertrouwen toeneemt, merkte ik aan een delegatie bij de Schiphol City Group. Dertien schoonmakers stonden tegenover een woordvoerder van het bedrijf. Nadat organizer Herrie Hoogendoorn het verzoek om steun had voorgelezen, probeerde de woordvoerder zich snel uit de voeten te maken. Maar Cynthia was haar te snel af en nam het woord. Toen volgden Mamso, Claire en iedereen tegelijk, een salvo van klachten en verzoeken om een beetje fatsoen. Alle schroom viel weg. Opnieuw, kippenvel.
Cynthia
|