Een bericht uit de Verenigde Staten Financiële crisis afgewenteld op gemeentepersoneel Paul Abowd (vertaling/bewerking Roland Siebe)1 De Nationale Conferentie van burgemeesters, afgelopen zomer, voorzag barre tijden voor de Amerikaanse steden. Dat was nog voordat de financiële markten aan hun vrije val begonnen. De stadsbesturen hebben te maken met begrotingstekorten als gevolg van de dalende belastinginkomsten en de alles vermalende schulden. Meer dan een kwart van de Amerikaanse steden liet in 2008 een afbraak van de werkgelegenheid zien. In de voorstellen van de burgemeesters zal de werkloosheid toenemen door nog meer personeel te ontslaan. De ineenstorting van Wall Street heeft bijvoorbeeld in New York een gat van 4 miljard dollar geslagen in een begroting voor de komende twee jaar van 60 miljard. Van enige steun uit de (federale) staatskas zal geen sprake zijn. Onbetaald verlof In Chicago probeert het gemeentebestuur een begrotingsgat van 470 miljoen dollar te dichten op een budget van 3 miljard. Sinds midden augustus vorig jaar is het tekort gegroeid met 50 miljoen dollar. Burgemeester Richard Daley wilde meer dan 900 gemeenteambtenaren ontslaan. Na onderhandelingen met de vakbonden werd dit teruggebracht tot 145 ontslagen, banen van het personeel in de energievoorziening en toezichthoudende functies werden behouden. Desondanks wordt de stad geconfronteerd met een tekort van honderden miljoenen in het nieuwe begrotingsjaar. Alle diensten, uitgezonderd de brandweer en de politie, zullen rond de vakanties zes dagen gesloten worden. Druk vanuit de bonden leverde uittredingsregelingen op voor het oudere personeel. In ruil daarvoor moeten de 'blijvers' een onbetaalde verlofdag opnemen. Ontslagen De ambtenarenvakbond AFSCME2 verzet zich tegen het onbetaald verlof: "Dit is het geld halen bij een deel van de werknemers met het laagste inkomen, een verslechtering die zij niet verdienen en zich niet kunnen veroorloven", zei districtsbestuurder Anders Lindall. Hoewel sommige maatregelen van Daley ook nieuwigheden als inspecteurs van de brandpreventie treffen, zijn het vooral de basisvoorzieningen die het moeten ontgelden. Zo zullen er driehonderd mensen bij de stadsreiniging hun werk kwijtraken en zal er minder tijd beschikbaar zijn voor het ruimen van sneeuw en het onderhoud van wegen. Het verlies van banen in de gezondheidszorg zal leiden tot overvolle klinieken. Carty Finkbeiner, burgemeester van Toledo in de staat Ohio, volgt het saneringsmodel van Chicago en stelde een tijdelijk ontslag van gemeentepersoneel voor om een tekort van 10 miljoen dollar weg te werken. Drie vakbonden, inclusief de AFSCME, trachtten deze maatregel te voorkomen met het argument dat het contractbreuk zou betekenen. Het stadsbestuur stemde in met de vermindering van het aantal onbetaalde verloven waardoor er 242 ambtenaren een dag loon moeten inleveren. Geen gedeelde offers Burgemeester Michael Nutter, Philadelphia, raadde via de televisie de inwoners aan "zich op het ergste voor te bereiden", terwijl hij een ingrijpend bezuinigingsplan aankondigde om een tekort van 108 miljoen dollar weg te werken. Hij wil contractuele toezeggingen naast zich neerleggen en de inkomens van 18.000 ambtenaren voor drie jaar bevriezen. Alleen de brandweer en politie kunnen nog wat 'pleziertjes' tegemoet zien. Cathy Scott, bondsvoorzitter van district 47, vond "het uitblijven van verbeteringen in de gezondheidszorg en van de lonen of de pensioenen onrealistisch". Ongeveer 220 mensen zouden worden ontslagen en 600 openstaande vacatures geschrapt. De bond AFSCME slaagde erin de vacatures te laten bezetten door mensen die met ontslag bedreigd werden. Desondanks zullen tientallen deeltijdbanen in het seizoenswerk verdwijnen en dreigen ambtenaren die geen lid van de vakbond zijn, vijf verlofdagen zelf te moeten betalen. Hoewel burgemeester Nutter zijn eigen verlaging van de inkomstenbelasting voor acht jaar uitstelde en 10 procent van zijn inkomen inleverde, bleven schrijnende onbillijkheden intact: belastingverlaging voor bedrijven en vastgoedsector en kwijtschelding van openstaande belastingschulden van bedrijven, waarvan sommige contracten met de gemeente hebben. Zo worden honderden miljoenen dollars niet geïnd. "Mensen geloven niet in gedeelde offers", zegt Cathy Scott, "dat is de reden dat ze het niet pikken". Ramp voor Motor City Detroit heeft bij benadering 15.000 gemeenteambtenaren over na meer dan 5,000 ontslagen gedurende de afgelopen acht jaar. De stad kan dit jaar nog eens 1.000 ontslagen extra verwachten. Interim burgemeester Ken Cockrel Jr. erft een tekort van 200 miljoen dollar. De ambtenarenbonden hebben strijd geleverd om hun positie te behouden en wisten de privatisering van de bewakingsdiensten tegen te houden. Dat lukte echter niet bij de uitbesteding van de gemeentelijke groenvoorziening aan non-profit bedrijven. Met een onheilspellende collaps van de 'Grote Drie' (autofabrieken) in het vooruitzicht heeft de financiële 'afpersing' zich ook verplaatst naar Detroits buitengebieden. Wayne County (provincie) probeert op de gezondheidsvoorzieningen van gepensioneerden te bezuinigen, maar stuit op verzet van de AFSCME. De bond won hierover een arbitragezaak, waardoor de plannen tijdelijk zijn gestopt. "Wat je aan pensioen ontvangt, is een verworven recht en dat dien je te verdedigen", zei advocaat Bruce Miller. Philadelphia, Phoenix en Atlanta lobbyen voor een deel van de 700 miljard dollar staatsborg voor de banken om de pensioenen en het onderhoud van de infrastructuur te kunnen betalen. Het stadsbestuur van Detroit wil voor 10 miljard in aanmerking komen. "Waarom zou alleen de BV Amerika die miljarden naar zich toe kunnen halen?", vroeg Andre Batie, vice-voorzitter van AFSCME in Detroit, zich af "Zij hebben plezier van dat geld, maar wij kunnen het in de steden ook goed gebruiken." 1 Financial crisis shouldered by City, Labor Notes, januari 2009, nummer 358 - www.labornotes.org. (terug) 2 American Federation of State, County and Municipal Employees. Deze bond voor het personeel in de publieke sector organiseert ook de werkers in de gezondheidszorg. (terug)