Arm en rijk in Nicaragua - La Fiesta del Toro Een feest als symbool van eeuwige ongelijkheid Rob Lubbersen Donkere wolken pakken zich samen boven het bouwvallige stadion. Het is nog droog. De lucht is grijs en grauw. De met golfplaten overkapte houten tribunes raken gevuld. Zij zullen beschutting bieden aan de duizenden toeschouwers die daar een plekje weten te bemachtigen. Ook de arena, ter grootte van twee voetbalvelden, vult zich. Ongeveer tweehonderd deelnemers aan de rodeo met stieren, driekwart te voet - een kwart te paard - lopen wat doelloos rond in de grote groenige piste. Nog steeds is het droog. Opvallend is het onderscheid in uiterlijk voorkomen tussen de ruiters en het voetvolk. De ruiters zijn goed doorvoed en goed gekleed. Als ze lachen dan blikkeren hun tanden. Ze zijn blanker, dikker en langer dan de mensen te voet. Die zijn donkerder, magerder en kleiner. Als ze hun mond opendoen, vertonen zich gaten in hun gebitten. Ze zijn sjofel gekleed. Verzopen voetvolk Het is donderdagmiddag 13 augustus in Juigalpa, een stad in het hart van Nicaragua in Midden Amerika. Het is regentijd. Met kans op regen, maar evengoed met een temperatuur van boven de 25 graden Celsius. Vandaag is La Fiesta Del Toro, het feest van de stier. In de arena van Juigalpa zullen twintig waaghalzen na elkaar proberen zo lang mogelijk op een bokkende stier te blijven zitten. En zullen tientallen anderen hun moed tonen door daar wat omheen te rennen. En zullen een stuk of vijftig ruiters daarna de stieren de arena weer uitdrijven. Dan breken de wolken. Tegelijkertijd barst een onweer los. Felle bliksemschichten vanuit het donkergrijze zwerk likken trillend de aarde aan de horizon. De donder rolt in de verte. Ozon prikkelt de neus. Een tropische bui. De regen gutst op de overkapping van de tribunes die de arena omringen. Binnen enkele minuten is die arena een modderige poel met flinke plassen. Een moeras. De onbeschermde 'stierenvechters' zijn onmiddellijk doorweekt. Het opspattende regenwater vermengd met modder kleurt hun benen en broeken tot boven de knie vuilbruin. Hun hemden plakken drijfnat om hun torso's. Dat geldt niet voor de ruiters. Bij de eerste druppel hebben de mannen te paard razendsnel lange gele regenjassen aangetrokken. Jassen die tot over hun cowboylaarzen vallen. Dat waren dus de gele rolletjes die achter hun zadels zaten gebonden. Sommigen hebben zelfs hoesjes bij zich om over hun cowboyhoed te trekken. Ook geel en op maat. De ruiters, los vasqueros, hebben van de regen niet veel te duchten. Zij zijn voorbereid. Zij zijn in staat de elementen te trotseren. Het verschil met het verzopen voetvolk is groot: dat baggert bevuild door de blubber. De heren ruiters Even plotseling als het is gaan regenen, houdt het op. Dan begint een band te spelen. Vanaf een afgerasterd deel van de tribune klinkt circusmuziek. Het wordt voortgebracht door een saxofoon, twee trompetten, drie schuiftrompetten, een trommel en een bekken. De muziek klinkt nerveus, opgewonden en leidt tot onrust op het veld. Het merendeel van de 150 natte stierenvechters te voet verzamelt zich voor een groot schot in de 'boarding' onder een tribune. Sommigen bewegen druk, schreeuwen, springen heen en weer, wapperen met lappen. Daar gaat wat gebeuren! Het tempo van de muziek wordt steeds meer opgevoerd. Als er bijna niet meer sneller gespeeld kan worden, stopt de band abrupt. Op dat moment schuift het schot opzij. De eerste stier stormt de arena binnen! Op zijn rug een rodeorijder. Maar niet voor lang! De stier bokt zijn berijder al na vijftien meter van zijn rug. De jongeman moet een kort touw om de nek van de stier al snel loslaten en eindigt roemloos in de blub. De stier bokt door. Het opgedrongen voetvolk, net nog bereid om de hele wereld uit te dagen, stuift alle kanten op, behalve die van de stier. Dat is het sein voor de ruiters om in actie te komen. De geeljassen die zich het dichtst bij de stier bevinden omsingelen hun prooi en zwaaien hun lasso's. De touwen zwieren in lussen traag door de lucht. De ruiters tonen zich uiterst bedreven in rij- en lassokunst. Bijna elke worp is raak. En zodra drie lasso's vast om de stierennek zitten, wordt het beest de arena uit getrokken. Veel verzet bieden de stieren daarbij niet, ze lijken eerder blij al dat gedoe achter zich te kunnen laten. Langer dan een minuut of drie heeft hun optreden niet geduurd. Gebalde vuist Dit ritueel wordt nog een kleine twintig keer herhaald. Muziek, oploop, stilte, stier, stuiven, afworp, lasso's, aftocht. Een enkele keer slaagt een berijder erin om ruim twee minuten, totdat de stier is uitgebokt, níet te worden afgeworpen. Een ongelofelijke prestatie die in het totale rumoer echter nauwelijks opvalt. Een triomf die later gevierd zal worden? Gedurende de rodeo zelf worden de stierenberijders in ieder geval niet gehuldigd. Ze verdwijnen na hun optreden in de anonieme massa van het voetvolk. Soms geeft de stier er na enkele tientallen meters rennen en springen de brui aan. Dan blijft hij midden in de arena voor dood liggen. Een enkele held durft het dier dan te schoppen. Een beetje stier is daarvan niet erg onder de indruk en blijft liggen. Om daar wat aan te doen, zijn sommige ruiters uitgerust met een elektrostok. Een korte stroomstoot brengt het beest direct weer op de been en in beweging. Het wordt dan alsnog met lasso's gevangen en weggevoerd. Voor de stieren zijn waarschijnlijk de drukte en de stress het meest vervelend. Zo op het oog verlaten zij echter ongeschonden hun 'feestje'. Dat geldt niet voor alle berijders en leden van het voetvolk. Een enkeling belandt onder de hoeven van een stier of van een paard. Drie of vier man moeten de arena worden uitgedragen. Sommige mannen worden door galopperende paarden omver gereden. Veel consideratie hebben de ruiters niet, ze kijken hooguit een keer om en galopperen dan door, achter de stier aan. De omver gekegelde roept hem nog wat verwensingen na, schudt een gebalde vuist en gaat vervolgens ook maar over tot de orde van de dag. Gratis drank In de pauzes, tijdens het wachten op het loslaten van de volgende stier, leiden de ruiters hun paarden naar dat deel van de tribunes waar zich een soort van skyboxen bevinden. Ze zijn met kippengaas van de rest van de grijs gelakte houten tribunes afgezonderd. In de 'skyboxen' zitten de familieleden van de ruiters. Bemiddelde veeboeren. Af en toe rijken zij vanuit hun box aan hun mannen en zonen te paard een biertje aan, een Toña of een Victoria. Als beloning voeren de ruiters dan een dressuurstukje op. Ze laten hun paarden wat danspasjes maken. Heel sierlijk. Zelfbewust in het zadel, met een biertje in de ene en de teugel losjes in de andere hand. Het voetvolk is in de pauzes met andere zaken bezig. In het kippengaas waarmee de skybox van de muziekband is afgerasterd, zit een luik. Achter het luik staat een enorm plastic vat. Met een drankje dat 'droomdood' wordt genoemd. Het alcoholpercentage is hoog genoeg om zelfs een stier uit zijn lijden te verlossen. De mannen in het veld drommen in de pauzes samen rond dat luik, klimmen in het gaas, houden een beker, glas of fles op die vanuit het luik gevuld wordt. Gratis. De gevolgen zijn zichtbaar. Steeds meer mannen bewegen zich dronken schommelend, met zwaaiende armen en gedesoriënteerd over het nog immer moerassige terrein. Terwijl los vasqueros hun bijna pedante danspasjes ten beste geven, bekogelen en besmeuren de dronkaards elkaar met kluiten modder. Vlak voor zonsondergang is La Fiesta Del Toro voorbij. De stieren en paarden verdwijnen in de veewagens achter de pick-ups van de rijke veeboeren. De rijke veeboeren verdwijnen in de pick-ups. Op weg naar de haciëndas op hun landgoederen. Het voetvolk en de overige toeschouwers lossen op, sommige lallend, in de donker wordende straten van de stad. Op weg naar hun hutten en huizen. Terug naar een bestaan van werkloze, dagloner of in het gunstigste geval van ambtenaar. La Fiesta Del Toro is een demonstratie. Een demonstratie van de heerschappij van de rijken. De rijken heersen. Ze heersen over hun lichaam, ze heersen over de elementen, ze heersen over de paarden, ze heersen over de stieren, ze heersen over de armen. La Fiesta Del Toro is een manifestatie van de onderworpenheid en onmacht van de armen. La Fiesta Del Toro, een symbool van eeuwige ongelijkheid.