Schending grondwet en rechten van de mens Opkomst en populariteit van de PVV Astrid Essed1 De uitslag van de Europese verkiezingen, waarbij de PVV (Partij voor de Vrijheid) van de heer Wilders als de op één na grootste Nederlandse politieke partij uit de bus is gekomen, acht ik uiterst zorgwekkend. Zowel vanwege het gedachtegoed van deze partij als vanwege de reacties vanuit de Nederlandse politiek. Ondanks het feit dat bekend verondersteld mag worden dat de PVV mensvijandige standpunten inneemt als een uitgesproken anti-Islam opstelling, een racistisch standpunt over 'niet-westerse' allochtonen huldigt en een openlijk voorstander is van administratieve detentie voor terreurverdachten zonder aanklacht en proces en van een Nederlands Guantanamo Bay, heeft zij toch felicitaties mogen ontvangen van CDA, PvdA, D66 en SP2. Hiermee wordt de indruk gewekt dat het een reguliere partij betreft die democratische principes zou hanteren, zoals vastgelegd in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Niets is echter minder waar. Wet en recht Artikel 1 Nederlandse Grondwet: "Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan." Artikel 6 Nederlandse Grondwet: "Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet." Artikel 9 Europees Verdrag van de Rechten van de Mens: "Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen, zowel in het openbaar als privé zijn godsdienst te belijden of overtuiging tot uitdrukking te brengen in erediensten, in onderricht, in praktische toepassing ervan en in het onderhouden van geboden en voorschriften." Artikel 14 Europees Verdrag van de Rechten van de Mens: "Het genot van de rechten en vrijheden die in dit Verdrag zijn vermeld, moet worden verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere mening, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status.'' Vermeende solidariteit met gewone man Aan de gevaarlijk toenemende populariteit van de PVV ligt een aantal oorzaken ten grondslag, waarvan volgens mij de belangrijkste de populistische benadering is. De heer Wilders pretendeert de taal van de 'gewone man' te spreken door te schoppen tegen de schenen van de 'gevestigde politiek', vooral op het gebied van het economische beleid, waarvan de gewone man de dupe zou worden. Weinigen realiseren zich echter dat de PVV van de heer Wilders een liberaal-economisch model hanteert dat simpel gezegd de economische belangen van de industriëlen en andere delen van de 'bezittende klasse' dient en dus haaks staat op de belangen van de sociaal zwakkeren. Zijn weerzin tegen staatsinvloed op de economie en zijn pleidooi voor belastingverlaging voor burgers en ondernemers is een belangrijk signaal3. Racisme en discriminatie Een ander kenmerk van populisme is het aandragen van simpele oplossingen voor een gecompliceerde problematiek, waarbij naar het aloude model van een zondebok wordt gegrepen. Dit principe is al zo oud als de wereld en de contemporaine geschiedenis tussen 1933 en 1945 leert ons wat daarvan de meest weerzinwekkende gevolgen kunnen zijn. Misbruik makend van de sinds 9 september 2001 in Nederland en Europa bestaande anti-Islam stemming en van het toegenomen racisme, evenals de negatieve stemming tegen vluchtelingen en asielzoekers die vanwege vervolging, oorlog en/of armoede, eigen land hebben moeten ontvluchten, heeft de heer Wilders helaas toenemende steun gekregen voor zijn discriminerende anti-islamitische visie en zijn racistische standpunten. Zijn anti-islamitische standpunten staan diametraal tegenover het recht op vrijheid van godsdienst dat zowel in de Nederlandse Grondwet als in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM ) ligt verankerd. Bovendien associeert hij ten onrechte de Islam met religieus fanatisme, zonder enig onderscheid tussen alle binnen de Islam aanwezige stromingen, variërend van orthodox tot liberaal. Het discriminerende aspect schuilt in het feit dat hij een dergelijk eenzijdig standpunt NIET inneemt als het gaat om christendom en Jodendom, waar eveneens sprake is van misbruik van religie voor politieke doeleinden 4. Naast generalisatie en discriminatie over de Islam en moslims in het algemeen, maakt hij zich eveneens schuldig aan racisme door eenzijdig te refereren aan criminaliteit onder Marokkaanse jongeren. Zonder oog voor de eveneens onder autochtone jongeren voorkomende criminaliteit en zonder enige reflectie op de dieperliggende oorzaken die maatschappelijk zijn en niets uitstaande hebben met een bepaalde 'afkomst. Verder maakt hij een discriminerend onderscheid tussen westerse en niet westerse allochtonen. Dit is in strijd met het non-discriminatie beginsel in de Nederlandse Grondwet en EVRM 5. Gedoging racisme Een ander aspect van de toenemende populariteit is de impliciete gedoging van de standpunten van de PVV door de 'mainstream' van de Nederlandse politiek. Ondanks zijn racistische en daarmee mensvijandige standpunten is de PVV door geen enkele Nederlandse politieke partij als racistisch bestempeld. De heer Pechtold van D66 is één van de weinige Nederlandse politici die deze morele moed wel heeft gehad. Met die gedoging wordt niet alleen racisme gebagatelliseerd en goedgepraat, gevaarlijker is nog de langzame overname van de politieke standpunten door sommige politieke partijen of het "niet uitsluiten van een eventuele coalitie met de PVV". Media Ook hebben de media expliciet en impliciet bijgedragen aan de vergroting van de populariteit van de PVV door in berichtgeving bij criminele feiten steeds meer te refereren aan 'jongeren van Marokkaanse afkomst'. Niet alleen is dit tendentieus, bovendien wordt zo de impliciete indruk gewekt dat criminaliteit een probleem van Marokkaanse jongeren zou zijn. Een dergelijke kwalificatie ontbreekt immers bij jongeren van autochtone komaf. Ook de landelijke politiek maakt zich aan deze eenzijdige kwalificaties overigens schuldig, wellicht ook om de heer Wilders stemmen af te troggelen 6. Europa Het is bovendien interessant dat een anti-Europa partij als de PVV wel in het Europees parlement vertegenwoordigd wil zijn. Ook in de Europese standpunten klinken zowel populistische als anti-islamitische en racistische standpunten door. Zo is de PVV tegen het lidmaatschap van Turkije. Niet vanwege de mensenrechtensituatie, hetgeen een juist argument zou zijn, maar vanwege het 'islamitische karakter' van dit land. De PVV geeft een valse en niet op politieke realiteit gebaseerde voorstelling van 'massa-immigratie' vanuit Turkije naar Nederland en refereert uiteraard opnieuw aan de 'islamisering' van Europa7. Epiloog Samenvattend kan gesteld worden dat de verkiezingsoverwinning van de PVV een zeer veeg teken is, zowel betreffende de stem in het Europese parlement als de toekomstige politieke ontwikkelingen in Nederland. Haar gevaarlijke gedachtegoed schuilt uiteraard in de standpunten als zodanig, maar ook in de betrekkelijke gedoging door de Nederlandse politiek. Niet alleen zijn de bejegende bevolkingsgroepen slachtoffer van het door de PVV verspreide gif van het racisme, eveneens wordt zo verdeeldheid gezaaid tussen allochtonen en autochtonen, hetgeen voor de gehele Nederlandse samenleving desastreus is. Aan de citaten, opmerkingen en 'standpunten' van de Wilders aanhangers die meestal worden geuit in racistische vuilspuiterij, is de rampzalige invloed van de PVV te zien. Spong, advocaat van een groep Wilders klagers en zelfs het Gerechtshof van Amsterdam, werden doelwit van bedreigingen van allerlei aard. Overigens gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de heer Wilders zelf deze bedreiging heeft veroordeeld. Toch zijn deze bedreigingen, naast uiteraard in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de bedreigers zelf, het directe gevolg van het door Wilders gezaaide zaad van racisme en stigmatisering. Het is volgens mij dan ook een goede zaak, dat hij wordt vervolgd vanwege het aanzetten tot haat, discriminatie en groepsbelediging 8. Tenslotte mijn waardering voor die afnemende groep politici die, hoewel niet mijn politieke vrienden, wel de moed hebben gehad stelling te nemen tegen de standpunten van Wilders 9. Een democratische samenleving is gebaseerd op gelijke rechten voor iedereen, ongeacht afkomst, ras of religie. Ik spreek de hoop uit dat in Nederland deze principes gehandhaafd zullen blijven. 1 Eerder verschenen in Uitpers - Webzine voor Internationale Politiek, nummer 111, juli/augustus 2009 - www.uitpers.be.html. (terug) 2 www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/6/4/felicitatiesvooreuforischepvv.html (terug) 3 index.php?option=com_content&task=view&id=788&Itemid=139 (terug) 4 Als voorbeeld refereer ik aan de terreur van de fanatiek religieuze Israëlisch-Joodse kolonisten ten opzichte van de bezette Palestijnse burgerbevolking en de aanslagen in de Verenigde Staten door religieus fanatieke christenen op abortusklinieken en artsen. (terug) 5 www.uitpers.be/artikel_view.php?id=1636 (terug) 6 www.volkskrant.nl/binnenland/article1073 (terug) 7 www.pvv-europa.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=2 www.nrc.nl/binnenland/article2181368.ece/Hof_Amsterdam_aangevallen_na_zaak_Wilders/t_blank (terug) 8 www.uitpers.be/artikel_view.php?id=2385 (terug) 9 www.nrc.nl/binnenland/article2224262.ece/CDA-prominent_Zijderveld_zegt_lidmaatschap_op/t_blank (terug)