Een land dat nog sporen draagt van Pinochets dictatuur Chili - demonstraties en nationale staking Patricio Aravena/Marianne Dibbets Tien jaar geleden is in Chili de Comisión Ética contra la Tortura (CECT) - Ethische Commissie tegen Martelingen - opgericht door mannen en vrouwen die tijdens de dictatuur van Pinochet martelingen hebben ondergaan. De CECT eist de vervolging van de toenmalige beulen; recht dient gesproken te worden. Dit is noodzakelijk om vooruit te komen in het langzame en pijnlijke democratiseringsproces in een land waar nog steeds mensenrechten worden geschonden. De sociale, politieke, economische en milieu chaos in Chili is begonnen op 11 september 1973 met een militaire staatsgreep op last van de ondernemers en hun bazen, de Verenigde Staten. Alle verworvenheden uit de tijd van Salvador Allende werden teniet gedaan. Rechts breidde zijn macht uit en de winsten, gesteund door de wapens, groeiden enorm. Multinationals herstelden hun oude glorie en alle grondstoffen die genationaliseerd waren, gingen langzamerhand weer over in private handen. De door Pinochet opgestelde grondwet van 1980 is nog steeds van kracht en ondanks een aantal jaren van 'democratisering' en sociaal-democratische regeringen nooit gewijzigd. Grondstoffen, oerbossen en rivieren zijn te koop. Zelfs de zee, of zoals een oudere man tijdens de 1 mei manifestatie op een bord onder woorden bracht "Alles is te koop, Chili in de uitverkoop". Criminalisering sociaal protest Het werk van de CECT wordt gedaan door vrijwilligers die informatie over de mensenrechten in Chili verzamelen en systematiseren. Ze ontwikkelen nationale en internationale campagnes om de martelingen aan te klagen. Elk jaar brengen ze een rapport uit over de situatie van de mensenrechten in Chili dat ze aan de regering en het hoofd van de geüniformeerde politie overhandigen. Daarnaast ondersteunen ze politieke gevangenen en zorgen voor waarnemers bij processen. Sinds kort is een voormalig martelcentrum in hartje Santiago omgevormd tot een museum, een centrum voor exposities en culturele activiteiten. Tot op vandaag gaan de martelingen door. Afgelopen jaar zijn er honderden mensen gefolterd en is een jongen van vijftien jaar verdwenen, nadat hij door de politie was opgepakt. De afgelopen drie jaar zijn er minstens acht mensen onder de martelingen bezweken. Verschillende activisten - studenten, arbeiders en wijkbewoners - waren doelwit van wrede, onmenselijke en vernederende behandelingen, toen ze voor hun rechten opkwamen. De situatie in Chili verslechtert in economisch, sociaal en politiek opzicht. Het sociale protest en de bewegingen die deze op gang brengen, worden ernstig gecriminaliseerd. Dat treft de milieubeweging die zich verzet tegen de bouw van gigantische stuwdammen in de Patagonia, de indiaanse Mapuches die opkomen voor hun grondwettelijke rechten, de scholieren en studenten die betaalbaar en kwalitatief goed onderwijs eisen en natuurlijk de vakbeweging en vakbondsactivisten. Al deze bewegingen worden met zeer veel geweld neergeslagen en de gearresteerde mensen ten onrechte onder de terrorismewet veroordeeld. Bedreigde Mapuches De CECT ondersteunt in heel Chili de Mapuches, de autochtone indiaanse bevolking die haar grondwettelijke rechten ziet verdwijnen en hard wordt aangepakt. Al jaren vervolgen de 'democratische' regeringen de Mapuches en verdrijven hen uit hun oorspronkelijke leefgebieden. In die gebieden is veel geld te verdienen aan grondstoffen en hout. De opeenvolgende regeringen trekken zich niets aan van de door internationale mensenrechtenorganisaties uitgesproken klachten. De Mapuches hebben zich georganiseerd en eisen toepassing van de internationale wetten die etnische bevolkingsgroepen erkennen en beschermen. De CECT begeleidt politieke Mapuche gevangenen die in detentie veelal slachtoffer zijn van martelingen. Soms vinden processen met anonieme 'getuigen' plaats. Ten onrechte wordt de antiterreurwet toegepast. Advocaten voeren vaak vrijwillig of tegen een lage onkostenvergoeding de verdediging. Medewerkers en sympathisanten van CECT bezoeken gevangenissen en verlenen steun waar mogelijk. 1 mei 2011 - Santiago Chili Schamele arbeidswetgeving Hoewel staken niet is verboden, is het een slecht inzetbaar middel. Als er gestaakt wordt, volgen er meestal massale ontslagen. De wet beschermt de werkgevers die onmiddellijk andere werknemers mogen en kunnen contacteren. In het algemeen biedt de arbeidswetgeving de werknemers weinig bescherming. De laatste jaren is de repressie tegen vakbondsleden toegenomen en wordt hun werk bemoeilijkt. CAO-onderhandelingen zijn slechts voor 12 procent van de arbeiders mogelijk. Het grootste deel van de werknemers is afhankelijk van de grillen van werkgevers die vakorganisatie via bedreigingen en ontslag tegengaan. Vaste contracten bestaan bijna niet, vrijwel alles geschiedt in 'deeltijd', per seizoen of project. Veel arbeiders zijn delen van het jaar werkloos. Demonstaties van studenten en scholieren, augustus 2011 Steun de CECT Tijdens de nationale staking op 25 en 26 augustus 2011, waaraan in Santiago meer dan 500.000 mensen deelnamen, was de CECT samen met andere mensenrechtenorganisaties nadrukkelijk als observator aanwezig. Zo hebben ze onrechtmatigheden kunnen registreren en ook enigszins voorkomen. Deze staking die in heel Chili duizenden mensen op de been bracht, toont de enorme onvrede in alle sectoren van de verandering eisende, Chileense samenleving. De regering antwoordde met repressie. Op dit moment zijn verschillende aanklachten tegen de Chileense regering opgesteld wegens schending van de mensenrechten. De situatie is zorgelijk, vooral omdat veel gevallen van "montajes" zijn genoteerd: mensen die beschuldigd worden, maar waarvan de bewijslast door de politie letterlijk in scene is gezet. Ondanks dat in Chili al jaren een democratiseringsproces loopt en de huidige situatie niet te vergelijken is met de tijd van de dictatuur van Pinochet, komt de schending van mensenrechten nog steeds voor. Met veel inzet en creativiteit lukt het onze vrienden in Chili hun werk te verrichten. We willen de CECT financieel steunen om onder andere de kosten van het jaarverslag te kunnen betalen. Alle beetjes helpen en helpen elkaar. ING 3717626, P. Aravena: gift CECT. Zie ook: www.contralatortura.cl