welkom
extra
Solidariteit

Regering Merkel valt sociaal stelsel aan

Duitse parlementaire oppositie laat zich horen

Ab de Wildt

In Duitsland wordt de bijstand individueel berekend. Dat is nodig, omdat de bijstand hoger kan zijn dan de WW. Het Duitse bureau voor de statistiek levert hiervoor de gegevens. Volgens de regering Merkel weerspiegelen de cijfers het werkelijke uitgavenpatroon van de laagste inkomens. Ze is blijkbaar van mening dat de mensen met de laagste inkomens de minste uitgaven hebben.

De zwartgele coalitie - CDU/CSU, christen-democraten, FDP, liberalen - heeft de aanval vol ingezet op de bestaande bijstandsregeling: Hartz IV (onderdeel van de in 2005 ingevoerde hervorming van het sociaal stelsel, genoemd naar de voorzitter van de betreffende commissie). De minister van Arbeid, Von der Leyen, streeft ernaar nog dit jaar 2010 met een nieuwe hervorming van de bijstand te komen, nadat haar wetsvoorstel begin 2010 antigrondwettelijk is verklaard door het Grondwettelijk Gerechtshof (Bundesverfassungsgericht; heeft sinds de oprichting in 1951 de taak vast te stellen of wetten in overeenstemming zijn met de Grondwet).

Schijnverhoging

Agenda 2010 = Sozialabbau = Scheisse De oppositiepartij Die Grünen eist wezenlijke veranderingen. Fractievoorzitter, Fritz Kuhn: "De zwartgele coalitie van Merkel heeft in tegenstelling tot de Bondsdag [Bundestag, Tweede Kamer] geen meerderheid in de Bondsraad [Bundesrat, afvaardiging deelstaten, te vergelijken met de Eerste Kamer]. Niemand kan van ons verlangen dat wij instemmen met een wetsontwerp dat binnen een half jaar door het Bundesverfassungsgericht afgewezen wordt." (Indymedia, 20 december 2010) Zijn partij vindt het schandalig dat er geen geld beschikbaar wordt gesteld voor de werklozen en wel voor het bedrijfsleven. Zo beschikt de auto-industrie de komende tien jaar over een belastingvrijstelling.
De regering Merkel beperkt zich tot de belofte de uitkeringen met vijf euro per maand te verhogen. De gehele linkse oppositie - SPD, Die Grünen en Die Linke - protesteert tegen deze schijnverhoging.

Hoop

Wat is de reden voor deze verhoging?
In februari van 2010 heeft het Bundesverfassungsgericht de bijstandshervorming verworpen. De gebruikte berekeningen om de uitkeringshoogte vast te stellen, werden in strijd met de Grondwet verklaard. Het Gerechtshof eiste vóór 2011 een nieuwe regeling.
Het voorstel dat de regering Merkel daarna indiende, haalde in november geen meerderheid in de Bondsdag. Vervolgens trad de bepaling in werking dat de regering en de oppositie tot een compromis dienen te komen.
Volgens Die Grünen mogen de berekeningen niet door de portemonnee van de overheid bepaald worden, maar door het 'soziokulturelle Existenzminimum' (een soort basisinkomen) dat de toets van de Bondsraad kan doorstaan.

Tot nu toe is in de berekening van de hoogte van een bijstanduitkering een kleine twintig euro opgenomen voor de post "genotsmiddelen", zoals tabak en bier. Daar wil de regering Merkel van af, omdat ze niet in een basisbehoefte voorzien. Omdat een paar andere posten hoger uitvallen - aan bijvoorbeeld mineraalwater mag 2,99 euro meer besteed worden - gaat de uitkering vijf euro omhoog waarmee de 6,7 miljoen werklozen maandelijks 364 euro ontvangen.

Angela Merkel noemt deze vijf euro een "grote stap". De oppositie is hier woedend over, een eenheid vormen de drie partijen echter niet. Die Linke die de hervormingen steeds principieel afwees, werd door de SPD en Die Grünen als een melaatse genegeerd. De laatste twee waren bereid tot een compromis vanwege een verhoging van het scholingspakket voor uitkeringsgerechtigden en hun kinderen. De woordvoerder van de CSU, Müller, meende dat het getreuzel van de SPD de belangen van deze kinderen beschadigde. Meer geld erbij achtte hij uitgesloten. "Iemand die werkt, moet meer inkomen hebben dan een werkloze." (Der Tagesspiegel, 19 decmber 2010)

Toch zit er na de uitspraak van het Bundesverfassungsgericht geen compromis met de regering in. De rechters zullen het dan ook druk krijgen, omdat van ieder die voor een uitkering in aanmerking komt een individuele beoordeling nodig is. De oppositiepartijen handhaven hun afwijzing van de regeringsplannen en roepen op tot acties. En dat geeft hoop.