Voorpublicatie "Het jaar 12 door de eeuwen heen" Amsterdam - beeldbepalende gebouwen uit 1912 Harry Peer In 2009, 2010 en 2011 schreef ik bij webzine Solidariteit op geschiedeniszondag in oktober "Het jaar X door de eeuwen heen". Dat liep van de Slag in het Teutoburgerwoud in het jaar 9 van onze christelijke jaartelling tot de grootvader van Moamar Khadafi die in 1911 als martelaar voor het Libische volk stierf. Hier een voorschot op het "Het jaar 12 door de eeuwen heen" dat 30 december uitkomt. Te gebruiken als leidraad voor een wandeling door Amsterdam, van The Movies tot het Zuiderbad. Alles overziende is 1912 voor Amsterdam in architectonisch opzicht een Gouden Jaar. Wat in 1912 als Bioscoop Tavenu begon, staat sinds 1971 bekend als The Movies. Het is een theater voor de art-house cinema, films met een meer cultureel karakter. Het heeft een prachtig art déco interieur. De meeste Amsterdammers zullen in de sfeervolle ambiance wel eens naar de film zijn geweest of in het restaurant of café van een drankje of hapje hebben genoten. Naar verluidt is er geen andere bioscoop in Europa die honderd jaar aaneengesloten open is geweest. Feest dus aan de Haarlemmerdijk. Een tweede opmerkelijk gebouw is de Tichelkerk aan de Lijnbaansgracht. De Tichelgemeente bestaat niet meer en de laatste Kapucijner monniken zijn vertrokken of overleden. Zij behartigden de zielenzorg in de noordelijke Jordaan. De Tichelkerk, ook bekend als de Heilige Antonius van Paduakerk, is overgenomen door de Russisch-orthodoxe Nicolaasparochie. Het eeuwfeest werd op zaterdag 17 november gevierd met een Russische bazaar en op zondag 18 november een concert van Georgisch-orthodoxe muziek door Ensemble Barakoni. Hierna gaat de wandeling naar het Rozentheater, oorspronkelijk gebouwd als een bioscoop, gevolgd door meer gebouwen. Het administratiegebouw van het Binnengasthuis is in 1912-1913 gebouwd in de stijl van de vroege Amsterdamse School, naar ontwerp van Johan Melchior van der Mey (1878-1949). Het Schiller hotel ligt aan het Rembrandtplein. Frits, Hein en Elsa Schiller namen in 1912 het initiatief om hier een hotel te bouwen. Het werd geopend op 6 augustus 1913. Rembrandtplein en Leidseplein Het Rembrandtplein heeft onlangs een facelift ondergaan. Rembrandt is omgedraaid en heeft een vergulden jas aangetrokken. Maar de coffeeshops, de gokhallen en de pal tegenover het Schiller hotel voortdurend oplichtende, enorme neon reclamebeelden maken de sfeer er niet gezelliger op. Het is een bespottelijke poging om Times Square in New York na te bootsen. Al moet ik toegeven dat het er tot diep in de nacht altijd vol volk is. Tijd voor een kop koffie. Dat kan bij de onlangs geopende, grootste Starbucks in Europa. Dan wandelen langs de bloemenmarkt aan de Singel en door de Leidsestraat verder naar het Hirsch gebouw aan het Leidseplein. Wees voorzichtig, want anders breek je er je nek over de rondslingerende fietsen of word je omver gereden door een tram of taxi. Heb je geen geld voor het Concertgebouw, op het Leidseplein kun je de hele dag door gratis en voor niks verrassend mooie muziek horen. Al zal een kleine financiële bijdrage door de muzikant of kunstenaar worden gewaardeerd. Het door architect A. Jacot (1864-1927) ontworpen gebouw kreeg vorm op de plaats van een eind negentiende eeuw geopende, kleinere modewinkel van het chique Maison Hirsch. Het interieur binnen en het straatbeeld buiten zijn wel veranderd. Op zaterdag 3 maart 2012 stormde 's ochtends om 10.00 uur een juichende menigte verlekkerd de Apple Store in op weg naar de Mac, iPhone, iPad en iPod. Na hun aankopen kon het publiek aan de maaltijd vlakbij bij McDonald's, Burger King, de Febo en Kentucky Fried Chicken. De Apple Store heeft een aantal records van Apple verbroken. Zo is de twintig meter lange Genius Bar de grootste ter wereld. Daarna over het Museumplein naar het Hillehuis aan de Gabriël Metsustraat 22-34. Het blok van achttien appartementen was de eerste opdracht die architect Michel de Klerk (1884-1923) uitvoerde. Als één van de 25 kinderen van een diamantslijper groeide de jongen in armoede op. Michel de Klerk had geluk dat zijn talenten werden herkend. Hij groeide uit tot een vaandeldrager van de Amsterdamse school. Het Zuiderbad Veiligheidsinstituut 1912 De tocht eindigt bij het achter het Rijksmuseum gelegen Zuiderbad aan de Hobbemastraat. Maar eerst komt nog aan de rechterkant het vroegere Veiligheidsinstituut. Het kan niet missen, het jaartal 1912 staat er duidelijk op. Het ernaast gelegen Zuiderbad vierde op 30 maart 2012 zijn honderdjarig bestaan. Overigens was het oorspronkelijke gebouw een overdekte rijwielschool (de grootste in Nederland) en dateert uit 1897. Na het faillissement is het in 1912 aanzienlijk verbouwd om er een zwembad van te maken. Het is toen ingericht met moderniteiten als centrale verwarming en elektrisch licht, zodat er ook 's winters als het donker was kon worden gezwommen. Het waterbassin werd als het ware op de fietsvloer gezet. Het bassin bevat 700.000 liter water. Wandel de statige trap op naar boven en kijk eens door de ramen naar binnen. Het zwembad met de mooie betegelde fontein en de badhokjes met de witte gordijnen opzij van het bassin levert geregeld mooie plaatjes op voor het journaal. Het is het oudste zwembad in Amsterdam. Het feestcomité had trouwens de actiegroep, die het zwembad 32 jaar geleden kraakte om de dreigende sluiting door de gemeente te voorkomen, wel eens een pluim op de hoed mogen steken. Vrijwilligers runden bijna een jaar het Zuiderbad en bewezen het bestaansrecht van het bad door het publiek wat er massaal op afkwam. Bovendien slaagde de groep erin in de gemeenteraad een meerderheid te bereiken voor behoud van het zwembad. Ik weet het, want ik was erbij. Als badmeester-toezichthouder en deelnemer aan de gesprekken met de leden van de betreffende commissie uit de gemeenteraad. Na een renovatie ging het weer open. Het schijnt nu het drukst bezochte zwembad in Nederland te zijn en het heeft bovendien de status van monument. Je kunt gaan zwemmen of in de lunchroom Vrolijk direct naast de ingang van het zwembad een versnapering nemen. De horecagelegenheid is nog niet zo lang geleden geopend en toepasselijk genoemd naar Willem Vrolijk, de importeur van fietsen aan wie dit eind negentiende eeuwse gebouw te danken is. Misschien ligt daar nog een folder van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Wie niet aan beweging doet, loopt, fietst of zwemt, heeft de kans bij de fysiotherapeut terecht te komen. In 1912 werd aan de opleiding Jan van Essen voor het eerst onderwijs in de fysiotherapie gegeven. De drie opleidingen die in de loop der jaren op dit terrein ontstonden, werden uiteindelijk samengevoegd tot de opleiding fysiotherapie aan de HvA. Ook hier op 17 november 2012 aandacht voor het honderdjarig bestaan, passend met een symposium in het Academisch Medisch Centrum. Zoals de fysiotherapeut je pijn verlicht en je gezond masseert, kan de geschiedenisleraar je bestaan veraangenamen met interessante feiten, smakelijke anekdotes en bijzondere verhalen. The Movies in Amsterdam De Tichelkerk Het Rozentheater in Amsterdam Het Administratieve gebouw van het Binnengasthuis Het Schiller Hotel in Amsterdam Het Hirsch gebouw, Leidseplein