Alsof de tijd stil heeft gestaan Een Klein Heldendicht van Herman Gorter Sjarrel Massop Herman Gorter (1864-1927) kennen we als dichter van de Mei ('een nieuwe lente, een nieuw geluid'). Maar ook van zijn werk over het historisch materialisme. In zijn tijd, de eeuwwisseling rond 1900, was de strijd tussen arbeid en kapitaal een strijd op leven en dood en lonkte het socialisme en de revolutie. "Een Klein Heldendicht" getuigt daarvan. Het is een gedicht over twee gewone mensen en wat zij ervaren hebben in een roerige tijd. In het fragment wordt vooral de positie van de 'proletarische vrouw' belicht. Het zou actueel zijn om zo'n honderd jaar later de eis voor de achturendag te vervangen door de eis voor (de herverdeling van) werk. Het Klein Heldendicht is een episch gedicht geschreven in 1906 en opgedragen aan de nagedachtenis van Karl Marx, met als motto "Hoe de vrijheid wordt, de slavernij verbleekt". Hier een fragment. "Tijd is noodig, een stukje van de tijd. Wij moeten 's avonds in dat stukje tijds, Geroofd van het kapitaal, in ons hoekje Gaan zitten en studeeren wat toch is De maatschappij en haar groote lichaam. Wij moeten met gedachten in de hoeken, Waar gewerkt wordt, dringen en evenals Met 't lijf des daags het kapitaal, zoo 's avonds Met onz' gedachten nog eens 't kapitaal Maken, met ons begrip. Gij moet d'oorzaken Der proletariërs ellende doorvroên - De voorwaarden van bevrijding Naspeuren en als vrouwen doorzoeken Hoe gij dubbel slaaf zijt, arbeidster-vrouw! Daarom de achturendag! Gij moet den politieken strijd doorgronden tot Zijn bodem, onder zijn diepsten bodem. Gij moet inzien hoe gij met u allen, Hoe wij met ons allen tot ééne macht Moeten worden, zooals de lucht daarginds Één is. Wij moeten inzien hoe de strijd Niet in het vak slechts, maar tegen den Staat Gevoerd moet worden, dat wij als een storm Kunnen worden, als wij in diepe lucht, Organisatie, alle vrouw saambrengen. Daarom acht uur. O komt vogels, komt breede schare van Zwaluwen, heft u op en komt met ons Te zamen de deinzende diepte in Der toekomst. Komt vrouwen, komt zusters, Verheft u uit deez' tijd naar de toekomst. Uw blanke en bruine kleuren, uw cirkels En massa's die daar staat, o komt, o komt! Wie is de toekomst zoozeer als gij, vrouwen? Te zamen met den man willen wij vrouwen Ten strijde trekken tegen 't kapitaal. Te zamen met den man willen we onze scharen Helkleurig opschiên doennaar d'hooge burcht. Ziet gij hoe daarginds hoog in het zonlicht Het denkbeeld van het socialisme staat? Welnu - Wij eischen den achturendag omdat Alleen een geestelijk en zedelijk, Lichamelijk en zielssterk proletaarjaat Het socialisme timmren kan met daden."