De Sixtijnse Madonna, vijfhonderd jaar oud Rafaël in Dresden en Haarlem Harry Peer Deze zomer bezocht ik Dresden. Een mooie stad in de deelstaat Saksen in het zuidoosten van Duitsland. Aangetrokken door de historie, de Elbe, de Frauenkirche, de musea en de kunstschatten. In de Gemälde Galerie Alte Meister van de Staatliche Kunstsammlungen in Dresden bewonderen we de Sixtijnse Madonna van Rafaël (1483-1520). De mooiste vrouw van de wereld is vijfhonderd jaar geworden, lezen we overal in de stad. Het schilderij heeft hier een cultstatus, te vergelijken met de Mona Lisa in het Louvre. In 1512 kreeg Rafaël de opdracht van paus Julius II om dit schilderij te maken. Julius II had wat te vieren. De aanleiding voor dit eervolle verzoek was de overwinning van de paus op de Franse troepen van Lodewijk de Twaalfde in de zomer van 1512. Het is één van de mooiste kunstwerken van de wereld geworden, een prachtig beeld uit de Hoog Renaissance. Genie Wat zien we? De moeder van God draagt het kindje Jezus van de hemel naar de aarde. Naast haar knielen de heilige Sixtus en de heilige Barbara. Er gaat een bijzondere bekoring van het schilderij uit. Veel mensen kennen het vanwege de twee schalks ogende engeltjes die onder aan de rand van het doek hangend naar boven kijken. Het schilderij was bestemd voor de kloosterkerk San Sisto in Piacenza. August II, keurvorst van Saksen en koning van Polen, had zijn zinnen gezet op de Sixtijnse Madonna. Na een paar jaar stevig onderhandelen met de Italianen wordt het in 1754 in het residentieslot in Dresden onthuld. Het schilderij heeft Napoleon en de beide wereldoorlogen overleefd. Rafaël behoort samen met Michelangelo en Leonardo da Vinci tot de grootste kunstenaars van de Italiaanse Renaissance. Enkele persoonlijke gegevens. Rafaël (Raffaello Sanzio) is geboren in Urbino. Hij begon als een ijverige schildersleerling in Perugino in de provincie en ontwikkelde zich vanaf 1504 verder in Florence. In de stad van de Medici maakte hij veel portretten en Madonna's. Paus Julius II ontbood hem in 1508 in Rome. In de Eeuwige Stad groeide hij tot het genie zoals wij die nu nog kennen. De meest prestigieuze opdracht was de decoratie van de Stanza, de pauselijke vertrekken van het Vaticaan. De school van Athene is de beroemdste van de serie fresco's. Hierop staan de belangrijkste filosofen uit de klassieke oudheid bij elkaar gebracht. Indrukwekkend is ook de Verdrijving van Heliodorus uit de tempel, waarin Julius II op een draagstoel wordt gedragen als wereldlijk heerser en symbool van de pauselijke macht. Rafaëls gevoel voor schoonheid en kleurbehandeling zijn onovertroffen. Zijn verfijnde stijl wordt bewonderd en nagebootst. De Sixtijnse Madonna is van vanwege haar vijfhonderdste verjaardag extra in het zonnetje gezet. Ze blijft achter op de plek in Dresden waar ze al meer dan 250 jaar verblijft. Inspirerend Natuurlijk kunt u ook naar Italië afreizen, Florence, Rome en het Vaticaan bezoeken om daar te genieten van Rafaëls andere Madonna's en fresco's. Maar wat dichter bij huis kunt u gelukkig ook kennismaken met de grote renaissance kunstenaar. Het Teylers Museum in Haarlem organiseert in samenwerking met het Albertina Museum in Wenen van 28 september 2012 tot en met januari 2013 de eerste overzichtstentoonstelling over Rafaël in ons land. Meer dan negentig tekeningen van de meester en zijn school zijn ruim drie maanden in Haarlem te zien. Tevens zijn er twee schilderijen uit de Uffizi in Florence en de Gemäldegalerie in Berlijn. De kunstwerken vormen een mooie inspirerende kennismaking met Rafaël.