Nationale herdenking en viering afschaffing slavernij De koning bewoog noch sprak Harry Peer Op maandagochtend 1 juli 2013 serveerden op het Leidseplein bekende Nederlanders, waaronder de vorige burgemeester van Amsterdam, aan allerlei mensen het Bigi Spikri ontbijt. Job Cohen, een belangrijke witte man die zwarte mensen met plezier en overtuiging bediende. Om 10.30 uur vertrok een kleurrijke groep met looporkesten en brassband vanaf het Leidseplein naar het Oosterpark in Amsterdam. Op weg van Leidseplein naar Oosterpark Amsterdam, 1 juli 2013. Iedereen in de Bigi Spikri optocht was opgewonden. Enerzijds ingetogen vanwege het herdenkingskarakter van de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Antillen 150 jaar geleden. Anderzijds om dezelfde reden vrolijk gestemd. Het was een prachtige optocht om gade te slaan en aan deel te nemen. Kleurrijk, exotische klederdrachten, dansend, muzikaal en strijdbaar. Luchtig. En ook politiek, zoals te zien was aan de vele opgestoken borden van de Internationale Socialisten met de tekst SLAVERNIJ. Nederlands schande. Tijd voor excuses en herstel. Er viel wat groots te herdenken en te vieren. Tegen 13.00 uur waren er duizenden personen bijeen in het Oosterpark. Deels waren ze, voor zover de ruimte het toeliet, geschaard rondom het slavernijmonument, deels op het ruime grasveld in het midden kijkend naar het grote scherm. Berouw en spijtbetuiging Nationaal Slavernijmonument Oosterpark Amsterdam, 1 juli 2013 na de kranslegging. Na 21 saluutschoten vanaf het marine-etablissement op Kattenburg staken de sprekers van wal. Tegen de achtergrond van de grote letters van het NiNSee, het Nationaal instituut Nederlands Slavernij verleden en erfenis, voerden vertegenwoordigers van de Surinaamse en Antilliaanse gemeenschap, het Platform Landelijk Slavernijverleden, organisatoren van het Keti Koti festival en andere mensen het woord. Ze spraken over het lot van de slaven en benadrukten de betekenis van vrijheid. Bijvoorbeeld Leo Balai. Hij heeft indrukwekkende publicaties op zijn naam staan, gepromoveerd op Het slavenschip Leusden en de Geschiedenis van de Amsterdamse slavenhandel. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Lodewijk Asscher, zei over de slavenhandel: "Ik kijk terug op deze schandvlek in onze geschiedenis", "ik kijk terug en betuig diepe spijt en berouw over hoe Nederland is omgegaan met de menselijke waardigheid." Burgemeester Eberhard van der Laan sprak over het andere verhaal van de Gouden Eeuw en de vierhonderd jaar oude grachtengordel: "Deze geschiedenis vervult ons met schaamte", dan past het de Amsterdammers ook, om nooit meer over de Gouden Eeuw te spreken, zonder ook te spreken over dat leed en dat onrecht." Nederland vervoerde circa 5 procent van de totale slavenhandel. Dat lijkt gering, maar het gaat absoluut gezien om het enorme aantal van 550.000 mensen. Zij werden onder verschrikkelijke omstandigheden geketend in het ruim van een schip vanuit Afrika naar het Amerikaanse continent vervoerd. Gebrandmerkt verlieten ze Elmira, de kans was groot dat ze onderweg het leven lieten, aangekomen op de plaats van bestemming werden ze - na op de markt te zijn verhandeld door de eigenaar - opnieuw gebrandmerkt. Nederland telt drie slavernijmonumenten zodat op 1 juli niet alleen in de hoofdstad, maar ook in Middelburg en Rotterdam herdenkingsbijeenkomsten werden gehouden. Zeeuwsche schepen vervoerden ongeveer 270.000 slaven van West-Afrika naar Amerika. Excuus Het nieuwe koningspaar zette met zijn aanwezigheid in het Oosterpark de ceremonie luister bij. Keurig natuurlijk. Het staat me echter voor ogen dat leden van het koninklijk huis bij een bezoek aan de Antillen of Suriname altijd dansend en zingend worden onthaald. Zou het niet mooi zijn geweest als onze koning deze keer ook had bewogen? Had het staatshoofd het woord genomen, Nederlands' rol in de slavernij nog eens extra veroordeeld en excuses aangeboden, dan zou het applaus oorverdovend zijn geweest, bij wijze van spreken te horen tot in Suriname en op de Antillen. De symbolische betekenis van een excuus van Willem-Alexander, wiens voorouders voor velen toch pure uitbuiters en onderdrukkers waren, kan niet onderschat worden. Het zou het besef levend hebben gehouden van de rol van Nederland, het optreden van Nederlandse bestuurders, reders, schippers, kooplieden, plantagehouders, militairen, enzovoort, bij de instandhouding van het kwaad van de slavernij. Na een indrukwekkende minuut stilte verspreidde het publiek zich door het park, vertrokken de hoge gasten en begon het feest voor de gewone mensen dat tot ver in de avond duurde.