Acties mondden uit in boete door arbeidsinspectie voor onderbetalende hotelketen "Bastion Bastards" Herre de Vries In augustus 2012 nam de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) hotelketen Bastion op de korrel. Een kameraad die als schoonmaker had gewerkt, wilde achterstallige loon uitbetaald krijgen. Bastion bood zijn werknemers contractueel een uurloon aan. De uitbetaling geschiedde echter per schoongemaakte kamer. Feitelijk was er dus sprake van stukloon. Diverse pickets en petities toonden niet alleen de onverzettelijkheid van de schoonmaakster en haar strijdmakkers, maar ook van het Bastion management. Maart 2015 legde de arbeidsinspectie Bastion Hotels een boete van drie ton op. Dit onderstreept nut en noodzaak van de acties. Stukloon De betreffende schoonmaakster waarmee AGA contact had, werkte bij aanvang van de acties in augustus 2012 nog voor de hotelketen, vestiging Amsterdam Zuidwest. Na enige tijd bleek zij eigenlijk per kamer en niet per uur betaald te worden. Het management van Bastion rekende als volgt. Schoonmaken van een tweepersoons kamer, inclusief badkamer, verschonen van de lakens en tot slot stofzuigen zouden gemiddeld maar achttien minuten duren. Daarbij werd geen rekening gehouden met de tijd die nodig is om naar een volgende kamer te lopen, dingen bij het vuil te zetten, naar de wasserette te brengen, schoonmaakmiddelen aan te vullen, smerige kamers extra te boenen en instructies te krijgen bij de start van de dienst. Pauzes werden sowieso niet betaald. Voor onze vriendin betekende dit dat ze vaak anderhalf tot twee keer langer werkte dan het aantal uren dat ze betaald kreeg. Ze was niet de enige, voor haar collega's gold hetzelfde. Pickets en eisen Ze besloot in actie te komen en nam contact op met de Anarchistische Groep Amsterdam. Vanaf 4 augustus 2012 volgde elke week een picket bij Bastion Amsterdam Zuidwest en een gesprek met het vestigingsmanagement om het loon te eisen en het ongenoegen te uiten over deze misleidende handelswijze. Na de vierde picket op 18 augustus volgde een brief aan de directie waarin nogmaals duidelijk de eisen werden neergelegd: * uitbetaling van het volledige loon waar de inmiddels voormalig schoonmaakster van Bastion Hotels recht op had, * nakoming van de contracten met alle schoonmakers die bij de hotelketen in dienst waren. In reactie op die brief ontstond een korte maar vruchteloze mailwisseling. Daarop volgden 3 en 15 september nieuwe pickets. De druk moest blijkbaar hoger om het hotel tot betalen te dwingen. De acties gingen verder onder de campagnenaam "Bastion Bastards". Bredere steun was al tijdens eerdere pickets gebleken, toen tegelijkertijd ook mensen bij Bastion hotels in Velsen, Breda, Nijmegen en zelfs Düsseldorf actie voerden. Die bredere steun bleef. Er werden posters geplakt in de buurt van Bastion vestigingen om andere medewerkers, gasten en buurtbewoners te informeren over de praktijken van het hotel. AGA riep op om Bastion een slechte beoordeling te geven op hotel 'bookingsites'.1 Onbekenden gooiden verfbommen naar een gevel van Bastion Amsterdam Centrum, graffiti verscheen in de buurt van diverse Bastion vestigingen. Ook kwam er een Wikipedia-artikel waarin werd uitgelegd hoe Bastion zijn schoonmakers uitbuitte. Dergelijke solidariteitsacties waren zeer inspirerend! Keiharde tegenstander Van de kant van Bastion bleef het echter stil. Niks wees er op dat betaald zou worden, laat staan dat de directie de andere schoonmakers eerlijk en met respect zou behandelen. Bastion bleek een keiharde tegenstander. Ondertussen was de schoonmaakster die de campagne had geïnitieerd, teruggegaan naar haar land van oorsprong. Hoewel er meer dan een handvol instemmende reacties op de website en via de mail van de AGA binnenkwamen, ook van Bastion medewerkers, durfde niemand anders om openlijk het gevecht aan te gaan. AGA begon langzamerhand actie te voeren vóór in plaats van met de schoonmakers. Dat was nooit de bedoeling geweest. Daarop werd na een laatste, grote picket op zaterdag 3 november 2012 besloten de campagne voorlopig te stoppen. Voorlopig, omdat het probleem niet was opgelost en de bereidheid om samen met de schoonmakers verder te vechten, bleef bestaan.2 Onderzoek Inspectie SZW De acties bleven dus zonder direct resultaat. Opvallend genoeg startte de Arbeidsinspectie, tegenwoordig Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), eind 2013 een onderzoek naar Bastion Hotels. De inspecteurs bezochten hotels in Dordrecht, Apeldoorn, Hoofddorp en Utrecht en spraken met 20 tot 25 medewerkers over de arbeidsomstandigheden. In de voor Bastion bekende stijl, beet de directie bluffend terug en spande een kort geding aan tegen de arbeidsinspectie wegens intimidatie en zocht daarmee ook de publiciteit. Dit zou uit naam van de werknemers gebeuren, omdat dezen zich geïntimideerd hadden gevoeld door de inspecteurs. Dat moest ophouden. Op de zitting in mei 2014 waren geen medewerkers van de hotelketen aanwezig om deze bewering te ondersteunen en Bastion haalde bakzeil. De directie liet echter weten te vertrouwen in de goede afloop van het onderzoek, omdat er niets onoorbaars gebeurde. Maart dit jaar haalde de kwestie opnieuw de kranten. De Inspectie SZW had een boete uitgedeeld, omdat in vier vestigingen van Bastion, in totaal dertig werknemers, niet inzichtelijk gemaakt kon worden hoeveel zij gewerkt hadden. Deze boete van drie ton werd uitgedeeld, omdat de registratie van de werktijden onduidelijk was en dus niet kon worden nagegaan welke werknemers loon waren misgelopen en hoeveel. Bastion werd daarom niet gedwongen achterstallig loon terug te betalen. Het structurele en omvangrijke karakter van de onderbetaling, die al jarenlang gespeeld moet hebben, zal Bastion vele malen meer opgeleverd hebben dan die drie ton. Het is dan ook de vraag of de directie van de keten hiervan leert. Voor de vestigingen in Apeldoorn, Dordrecht en de twee bij Schiphol, loopt voorlopig nog een onderzoek naar overtreding van de Arbeidstijdenwet. Verborgen succes Volgens de persberichten van de Inspectie SZW waren onafhankelijk van elkaar verschillende meldingen over onderbetaling binnengekomen. Dit was de aanleiding voor het onderzoek. De contacten met de Bastion medewerkers die hun beklag deden en het verhaal van de AGA ondersteunden, bleven zoals gezegd oppervlakkig en leidden niet tot een bredere, door schoonmakers zelf gedragen campagne. Het is echter aannemelijk dat de campagne verschillende medewerkers heeft geïnformeerd en gemotiveerd. Een aantal had de moed en het vertrouwen om uit hun schulp te kruipen en de misstanden te melden bij de arbeidsinspectie. De stap om zelf directe actie tegen Bastion aan te gaan, is logischerwijs erg groot. Veel werknemers zijn in dienst met nul urencontracten of tijdelijke contracten. Bastion kan zich dus zo ontdoen van lastposten. De boete kan gezien worden als een verlaat en bescheiden succes. Maar een succes is het wel! Goede, begrijpelijke en makkelijk toegankelijke informatie over basale arbeidsrechten kan dus wonderen doen. Een deel van het werknemersbestand van Bastion is migrant en heeft mede daarom waarschijnlijk geen idee van de rechten die werknemers in Nederland hebben. Dit zal niet alleen bij Bastion zo zijn. Daarom nam de AGA de afgelopen periode het initiatief om die basale arbeidsrechten op te schrijven, te vertalen naar diverse talen en online beschikbaar te maken: http://www.labourrights.vrijebond.org In een aantal talen is de informatie ook als papieren pamflet uitgegeven en verspreid. Wie weet dat één van die pamfletten de aanleiding vormt om Bastion in de toekomst nogmaals op de korrel te nemen. Of een ander bedrijf natuurlijk. 1 Zie voor meer informatie over deze 'imago-bash' campagne: http://www.agamsterdam.org/bastion-bastards-campagne-actie-overzicht-en-vervolgstappen-english-below/ (terug) 2 Op pagina 4 van het blad Directe Actie, nummer 25 (winter 2013), staat een uitgebreider artikel over de campagne van AGA tegen Bastion - http://issuu.com/agamsterdam/docs/da25web?e=7378386/1485669 (terug)