welkom
extra
Solidariteit

Terug bij af met de "Capital Markets Union"

Lessen van de crisis: Rust in Vrede!

Finance Watch 1

Stel je voor: je was niet zo lang na de financiële crisis in 2008 in slaap gevallen en je werd pas wakker op 30 september 2015. Op die dag presenteerde de Europese Unie haar actieplan voor een "Capital markets Union" (CMU). Je wrijft je ogen uit verbazing: de EU gaat 'securitisatie' - een belangrijke oorzaak van de financiële crisis - stimuleren. 2

Terwijl je aan het slapen was, heb je een belangrijke politieke omslag gemist. Zeven jaar geleden was het motto 'we moeten het schaduwbankieren reguleren' en nu 'we moeten het schaduwbankieren stimuleren. Dat is een omslag naar korte termijn groei en concurrentievermogen ten koste van duurzame financiële stabiliteit en risico's voor de belastingbetaler.
De lessen van de crisis moeten niet zo snel worden vergeten:

  • bevorder het traditioneel bankieren met lokale binding in plaats van vluchtig kapitaal met banken die regelmatig gered moet worden, 3
  • bevorder financiële stabiliteit, een voorwaarde voor duurzame banen en groei.

Het debat over de CMU raakt alle Europese burgers en niet alleen de insiders in Brussel. Finance Watch en 28 andere organisaties, zoals vakbonden, consumentengroepen, organisaties ontwikkelingssamenwerking en milieugroepen, hebben de volgende verklaring getekend om de discussie te stimuleren:

Cartoon
Wie gaat er van de 'securitisatie' profiteren: het MKB of de 'too-big-to-fall' banken?

Wie profiteert de van de CMU?

De Capital Markets Union (CMU) heeft tot doel het lenen van geld buiten het banksysteem om (schaduwbankieren of "marked based banking") in Europa te stimuleren. Het actieplan van de Europese Commissie werd op 30 september 2015 gepresenteerd. Ondanks het belang van dit plan voor de bevolking heeft de discussie alleen plaatsgevonden onder insiders en niet in de publieke opinie.
De CMU gaat vermoedelijk geen duurzame werkgelegenheid en groei opleveren. De nadruk ligt op het creëren van meer krediet, maar pakt niet de oorzaak aan: het gebrek aan totale vraag. 4 Het nieuwe leven dat de 'securitisatie' wordt ingeblazen zal bijvoorbeeld het midden- en klein bedrijf (MKB) niet helpen. Voor die sectoren is het te groot en complex. Bovendien is er geen gebrek aan financiering door banken. Er is geen reden om schaduwbankieren te stimuleren boven traditioneel bankieren.

Sommige onderdelen van het CMU pakket zijn welkom, maar andere veroorzaken extra risico's voor de economie en voor de samenleving, zowel in als buiten Europa.

De organisaties die deze verklaring overtekenden, zijn vakbonden, consumentengroepen, groepen ontwikkelingssamenwerking en milieuorganisaties. Zij delen de bezorgdheid over de CMU vanwege de risico's voor de financiële stabiliteit, het MKB, de gepensioneerden en consumenten, het milieu en het sociaal bestuur. Daarom willen we het publieke debat over de CMU openen, zodat de voorstellen transparanter worden, de investeerders beter beschermd en aangepaste regelgeving kan worden overwogen.

Daarbij komt dat de CMU alleen gaat over de hoe we de economie financieren, terwijl wat we moeten financieren (redelijke banen, sociale voorzieningen, investeringen tegen klimaatverandering, enzovoort) minstens zo belangrijk is.

De vraag is ook wie gaan van de CMU profiteren? Waarschijnlijk is dat voor meer dan 90 procent de grote 'too-big-to-fall' banken en niet het MKB.

Samenvattend: De CMU blaast de trends van voor de financiële crisis een nieuw leven in. Het laat ook een politieke wil zien voor korte termijn winst en concurrentie, terwijl op dit moment een lange termijn aanpak nodig is om te komen tot een duurzame economie.

Het CMU actieplan komt met wetgevende voorstellen die in het Europese Parlement en door de lidmaatschap landen worden bediscussieerd 5. Het Europese Parlement zal ook naar het gehele actieplan kijken en het bespreken met Eurocommissaris Jonathan Hill. We dringen er bij de wetgevers op aan hun bezwaren en voorstellen te overwegen en te bundelen. Zoals de financiële crisis ons heeft geleerd, is financiële stabiliteit een voorwaarde voor duurzame ontwikkeling van werkgelegenheid en groei.

Ondertekend door:
Action Aid International; Attac (Austria, France, Ireland);
CEO (Corporate Europe Observatory); Cittadinanzattiva, Italy;
CNCD 11.11.11 (Centre national de coopération au développement), Belgium;
ECCJ (European Coalition for Corporate Justice); ETUC (European Trade Union Confederation);
FABI (Federazione Autonoma Bancari Italiani), Italy; Finance Watch; Friends of the Earth Europe; First-Cisl, Italy; Fisac CGIL, Italy; Focsiv, Italy;
Global Witness, United Kingdom;
Housing Europe;
Move Your Money, United Kingdom;
NEF (New Economics Foundation), United Kingdom;
Polish Institute for Human Rights and Business, Poland; Positive Money, United Kingdom;
Réseau Financité, Belgium;
Solidar; SOMO (Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen), The Netherlands;
Unisin (Unità Sindacale), Italy;
Veblen Institute, France; Vienna Chamber of Labor, Austria;
Weed (World Economy, Ecology & Development), Germany; World Future Council, Germany.


1Oorspronkelijk gepubliceerd op us2.campaign-archive1.com en www.finance-watch.org, 30 september 2015. Vertaling en voetnoten Jan Taat. (terug)
2'Securitisatie' is de overdracht, door een bank of een bedrijf, van bezittingen aan een speciaal daarvoor opgericht bedrijf (in het jargon; een 'special purpose vehicle'). Dit aparte bedrijf geeft om de overname van de bezittingen te kunnen betalen verhandelbare effecten uit met genoemde bezittingen als een soort onderpand. In het Engels heet dit soort effecten 'asset backed securities'. Een ander woord voor securitisatie is 'effectisering': de omzetting van bijvoorbeeld leningen die een bank heeft verstrekt in verhandelbare waardepapieren. Het voordeel voor een bank is dat bij zo'n operatie de leningen niet meer in de kredietportefeuille staan en er daarom geen eigen vermogen voor dat deel behoeft te worden aangehouden - www.mijnwoordenboek.nl (2008). (terug)
3Zo heeft volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (20 november 2015) de redding van ABNAMRO de overheid 30 miljard euro gekost, www.cbs.nl (terug)
4Totale vraag is het Keynesiaans begrip voor de som van consumptie, investeringen, overheidsbestedingen en export min import, wikipedia (terug)
5Een aantal wetsvoorstellen is inmiddels gepubliceerd, zie ook Julian Müller, Capital Markets Union - now it's serious! , december 2015, SOMO (terug)