extra
Vierenveertig helden en minstens vijfentwintig andere dodenOorlog tegen terrorisme brengt geen vredeJan Taat In de vroege ochtend van zondag 25 januari 2015 viel een vierhonderd koppig, zwaar bewapend arrestatieteam (SAF) Mamasapano 1 binnen, een gemeente in een landbouwgebied in het zuiden van de Filipijnen. Zij waren op zoek naar Zulkifli Abdhir (Marwan) en Basit Usman bij het BIFF 1. De Amerikaanse FBI had zes miljoen dollar uitgeloofd voor hun vangst vanwege terroristische activiteiten. Marwan werd gedood, evenals een onbekend aantal BIFF'ers en burgers. Basit Usman was niet te vinden. Het grootste gedeelte van de SAF'ers wist zonder problemen te vertrekken, maar de achterhoede raakte geïsoleerd in een maïsveld tussen een bananenplantage en een rivier en in gevecht met BIFF. Spectaculaire aanval
De weg is aan de overkant van de rivier en het bruggetje onmogelijk te passeren. Toen strijders MILF een kijkje kwamen nemen, werden ze naar eigen zeggen door de SAF onder vuur genomen, leden ze verliezen en schoten ze terug. Voordat het vechten ophield, zijn 44 SAF'ers, 18 MILF'ers, een onbekend aantal BIFF'ers en minstens 7 burgers dood.
Kolonisatie
Moslimhandelaren uit Maleisië brachten hun geloof rond 1350 naar de zuidelijke eilanden van de Filipijnen. Via Sulu bereikten ze het grootste eiland, Mindanao (twee keer Nederland in oppervlakte). Met geweld, huwelijken, beloningen en overreding werden gebieden veroverd en 1475 trof dat het gebied rond Mamasapano (Cotabato/Maguindano). Het sultanaat Maguindano stamt van 1521. Een gedeelte van de oorspronkelijke bevolking paste zich niet aan en bleef in afgelegen gebieden wonen. Bloederige geschiedenisUiteindelijk verloren de Spanjaarden de Amerikaans/Spaanse oorlog. In het verdrag van Parijs (1898) kochten de Verenigde Staten voor 20 miljoen dollar de gehele Filipijnen van Spanje. De Filipijnse verzetsgroepen tegen Spanje keerden zich tevergeefs tegen de VS. In het zuidelijke eiland Samar sneuvelden 48 Amerikaanse soldaten en uit vergelding werd de bevolking van het dorp Balangiga ouder dan 10 jaar doodgeschoten. Met de hulp van Filipino's uit het noorden en midden wisten de V.S. plantages op te zetten in het zuiden. Met een zekere regelmaat werd verzet bloedig neergeslagen, zoals onder de dictator Marcos in Jabiddah. Dit incident was aanleiding voor het ontstaan van het Moro National Liberation Front - met de New Peoples Army van de communistische partij als voorbeeld - waarvan de MILF de grootste afsplitsing is. In 1997 sloot het MILF een wapenstilstand met de Filipijnse overheid af, onderbroken door president Estrada die een totale oorlog in Mindanao begon, terwijl hij verdacht werd van corruptie. In 2001 kwam hij ten val door de tweede EDSA-revolutie. Zijn opvolgster, Gloria Macapagal-Arroyo, probeerde aan het eind van haar presidentschap in 2008 de (federale) status van dit gebied vast te leggen en strandde in het hooggerechtshof. Nu probeert president Aquino het opnieuw door de Bangsamoro Basic Law in de senaat in te dienen. Verdachte omstandighedenDe SAF-actie stond onder leiding van generaal Alan Purisima, hoofd van de politie en een vriend van president Aquino. Purisima was op dat moment echter geschorst wegens verdenking van corruptie. Sommigen noemen de actie een poging zijn blazoen te schonen. Zijn plaatsvervanger noch de minister van binnenlandse zaken was ervan op de hoogte. De president houdt zich op de vlakte. Ook het leger was niet geïnformeerd, hoewel het transport van 400 SAF'ers de militairen niet ontgaan kan zijn. De inzet van politie, in plaats van het leger, is voorstelbaar in verband met de wapenstilstand met de MILF. De actie was desalniettemin in strijd met het verdrag, omdat de politie acties in dit gebied moet melden aan de vredescommissie - waar ook de MILF in zit - en dat niet had gedaan. De MILF houdt vol dat ze niet in de gaten had dat het om SAF ging en het gevecht daarna moeilijk was te stoppen. Ze was ervan overtuigd dat het geen actie van het leger was vanwege de afwezigheid van luchtsteun en geschut. Behalve leger en politie kent Maguindanao een aantal zwaar bewapende clans die ook een dergelijke actie kunnen uitvoeren. Het leger had helikopters en zwaarder materieel kunnen inzetten om de omsingelde achterhoede te evacueren, maar kwam niet in actie. Scoren tegen terrorismeDe Amerikanen die de SAF trainen en adviseren in de strijd tegen terrorisme in Mindanao, zeggen niet betrokken te zijn geweest bij de actie, anders dan hulp bij het transport van de slachtoffers. Indirect is dat wel het geval, door het uitloven van een substantiële beloning en sommigen zeggen dat het de SAF'ers daarom te doen was. Daarnaast voorzien de Amerikanen de Filipijnse overheid van informatie. Maar bovenal speelt de Amerikaanse druk om te scoren in de oorlog tegen het terrorisme en de voortdurende bewapening van allerlei groepen - vooral onder Gloria Macapagal-Arroyo - door de regering een rol.
En dan is er de Bangsamoro Basic Law, de zoveelste poging om de federale status van het gebied formeel te regelen. Nationalisten - vooral die in Manila - proberen van alles om die te torpederen. Meestal via ellenlange juridische procedures, door steeds meer eisen te stellen aan de wet en volgens sommigen door incidenten zoals de actie in Mamasapano te creëren. Ook de BIFF heeft het laatste jaar met bomaanslagen - volgens de Filipijnse overheid tenminste - haar best gedaan om hindernissen tegen de Bangsamoro Basic Law op te werpen. Geen vredeDe regering en de MILF deden hun best om de zaak niet te laten escaleren. Het gevecht werd afgedaan als een onfortuinlijk misverstand. Gezien de fouten/boze opzet zou het voor president Aquino handig zijn als het incident in de vergetelheid raakt. De leiding van de MILF heeft er belang bij dat de behandeling van Bangsamoro Basic Law enige voortgang kent, Ze heeft namelijk ingezet op de vredesonderhandelingen, terwijl een substantieel deel van de organisatie daar niets in ziet. De macht uit de loop van het geweer corrumpeert ook. Ondanks de zalvende woorden zal de hysterie over de 44 dode helden enige voortgang in de behandeling Bangsamoro Basic Law onmogelijk maken. Senator Ferdinand "Bongbong" Marcos Jr (zoon van de dictator), voorzitter van de commissie die inspraak op de Bangsamoro Basic Law regelt, heeft de behandeling onmiddellijk gestopt. Oud president Estrada - inmiddels veroordeeld voor corruptie, gratie gekregen van Gloria Macapagal-Arroyo en burgemeester van Manila - roept op tot een nieuwe totale oorlog. Onder het motto "Geen vrede zonder gerechtigheid" eisen groepen dat de betrokken MILF-leden worden uitgeleverd aan justitie, vooraf aan de hervatting van de onderhandelingen. Een onmogelijke eis, met als doel geen vrede. Ondertussen jaagt het leger op de splinter BIFF, moeten mensen weer vluchten en ook daar zal steeds meer verzet tegen het eindeloze vredesplan ontstaan. Er zijn vredesgroepen die een tegengeluid laten horen, geduldig uitleggen dat stoppen van het vredesproces niet helpt en aanzienlijke publiciteit krijgen. Een gedeelte van de machtige Rooms Katholieke kerk - vooral in Mindanao - maakt daar deel vanuit. Enerzijds is er behoefte aan rust en geduld, maar anderzijds zijn er in 2016 nieuwe presidentsverkiezingen en dreigt het wetgevingsproces te stoppen. Meer aandacht voor die andere doden, de vluchtelingen en de vernieling die het uitzichtloze jagen op 'terroristenleiders' met zich meebrengt, helpt om urgenter een einde te maken aan deze bloederige geschiedenis. * Een goede bron voor informatie is www.mindanews.com
|
