extra
Gaza en de Gazisten staan op de rand van de afgrondNetanyahu gaat in zee met corrupte 'oude makkers'Yacov Ben Efrat 1 De situatie in Gaza staat op ontploffen. Maar commentatoren blijven ons verzekeren dat Hamas geen belang heeft bij een nieuwe oorlogsronde. In Israël willen we deze zomer rustig doorkomen. Tenminste vier regeringen zijn verantwoordelijk voor de menselijke ramp zoals die in Gaza bestaat: de Palestijnse Autoriteit, Hamas, Israël en Egypte - elk kan Gaza op de rand van de afgrond brengen.
Rampzalige situatie in GazaToen de president van de Palestijnse Autoriteit Abu Mazen (Mahmoud Abbas) zag dat Hamas machteloos in de touwen hing, besloot hij dat het tijd was voor een finale klap en lanceerde hij een serie maatregelen die de toch al rampzalige situatie verder verslechterde. Ten eerste sneed hij in de salarissen van tienduizenden ambtenaren in Gaza die al een jaar of tien niet veel meer deden dan hun stoel bezetten. Ten tweede beëindigde hij de betaling van de door Israël geleverde elektriciteit, met als gevolg dat de Gazisten slechts drie uur per dag in een bloedhete zomer over stroom beschikten. Tenslotte en als klap op de vuurpijl stopte hij de medicijnvoorziening van de ziekenhuizen, evenals de toestemming aan chronische patiënten Gaza te verlaten en in Israël een behandeling te ontvangen.
Akkoord met EgypteDe op Hamas uitgeoefende druk had echter resultaat. In plaats van raketten naar Tel Aviv, ging Yahya Sinwar naar Egypte om steun te zoeken het beleg door Abbas te verlichten. De Egyptenaren eiste dat Sinwar, als een voorwaarde vooraf, zich verzoende met Mohammad Dahlan; even ter herinnering: hoofd van de veiligheidsdienst in Gaza, toen de Palestijnse Autoriteit daar gevestigd werd. In die positie hield Dahlan zich bezig met dubieuze afspraken en wordt hij beschouwd als een vriend van de Israëlische minister van Defensie Avigdor Lieberman. Hij werd gedwongen de Gazastrook te verlaten bij de overname door Hamas in juni 2007. Zijn handen waren bevlekt door het bloed van veel Gazisten. Maar de haat en het afschuw die Hamas koestert ten opzichte van Abu Mazen leidden ertoe de gifbeker te drinken met de net gekozen Sinwar en zijn vrienden. Sinwar ontmoette Dahlan in Caïro en bereikte met de Egyptenaren een eenvoudige overeenstemming. De laatsten zouden de blokkade van Gaza afbreken (aan de Egyptische kant) en de overgang naar de stad Rafah openen, in ruil daarvoor zou Hamas de terugkeer van Dahlan in de Gazastrook toestaan en de grensovergangen controleren. Het was de gedeelde haat tegen Abu Mazen van Sinwar en Dahlan die hen in elkaars armen dreef. Al lange tijd eiste Dahlan dat hij de macht van Abu Mazen overnam en de controle over Fatah met steun van de Arabische Emiraten uitoefende. Zes jaar geleden zette het centraal comité van Fatah Dahlan aan de kant en verklaarde hem als een ongewenst persoon. Daarna verhuisde Dahlan naar de Emiraten en werd hij een voornaam adviseur van de kroonprins van Abu Dhabi, Emir Muhammad bin Zayed. Van daar werkte hij aan zijn terugkeer als leider van Fatah, maar al zijn pogingen faalden toen de laatstleden conferentie van Fatah zijn kandidatuur afwees en Abu Mazen als voorzitter liet vallen - zonder opvolger. Netanyahu dankt Hamas/DahlanAan de ene kant is de positie van Abu Mazen verzwakt door het bevroren vredesproces met Israël. Aan de andere kant is Hamas gewond als gevolg van de gruwelijke blokkade van Gaza. Dahlan is niet zo zeer uit op de controle over Gaza, maar hij ziet dat als een springplank. Zijn overeenkomst met Hamas stelt hem in staat een politieke basis in Gaza op te bouwen, met als doel Ramallah op de Westelijke Jordaanoever over te nemen. Overeenkomstig het akkoord met Egypte wil Dahlan dienen als eerste minister van de eenheidsregering in Gaza, terwijl de veiligheidsdiensten, inclusief het ministerie van Binnenlandse Zaken, in handen blijven van Hamas. Zo zal Dahlan terugkeren naar zijn favoriete 'job': controle over de doorlaatposten in ruil voor royale 'donaties', terwijl Hamas de feitelijke macht behoudt. Voor Netanyahu is deze Hamas/Dahlan overeenkomst een geschenk uit de hemel. Allereerst, ondermijnt ze de legitimiteit van van Abu Mazen en biedt ze nieuwe mogelijkheden. Hij hoeft slechts te wachten op de terugkeer van 'onze makker' Dahlan in Ramallah, deze keer niet als hoofd van de veiligheidsdienst, maar als president van de Palestijnse Autoriteit. Ten tweede, met het gedeeltelijk verminderde beleg zal de humanitaire situatie in Gaza enigszins verlicht worden en dit kan voor jaren de rust garanderen in Zuidelijk Israël. Ten derde, en niet het minst belangrijk, Egypte zal eindelijk de verantwoordelijkheid voor Gaza nemen en de zware last verlichten die Israël draagt. In ruil daarvoor zal Egypte voortgaan druk uit te oefenen op Hamas om de samenwerking met de Moslimbroederschap te beëindigen en de grens bij de Sinaï te bewaken. En zo de ISIS bendes af te snijden die het El Arish gebied (noordelijke Sinaï in Egypte) controleren. 
Lust tot macht of sociale rechtvaardigheidHet lijkt inmiddels dat alle stukken van de puzzel op de juiste plaats zijn gevallen en het beleid van Netanyahu is afbetaald. Gaza blijft in handen van Hamas en Dahlan. De Westelijke Jordaanoever wordt geregeerd door een zwakke Palestijnse Autoriteit en de Trump regering zet haar steun aan Israëls rechts voort. De BDS campagne (Boycot, Desinvesteringen, Sancties) kan doorgaan, evenals het verzet tegen de bezetting door Breaking the Silence [een Israëlische non-gouvernementele organisatie die anonieme getuigenissen van soldaten verzamelt]. De Arbeiderspartij kan zich enthousiasmeren over een regionale conferentie. Meritz (kleine sociaaldemocratische partij] kan de vlag hijsen van twee staten voor twee volken. De Egyptenaren, de Palestijnen in al hun facties en de Israëlische rechtervleugel vervolgen ongehinderd hun campagnes voor een politieke overleving. Tegelijkertijd verergert het lijden van de Palestijnen. Israëlisch rechts domineert het publieke verhaal en een duivelse alliantie wordt gevormd tussen 'de spelers' die allang elk moreel fundament verloren hebben en slechts gemotiveerd worden door een lust tot macht. Maar dit scenario lijkt te perfect voor de chaotische realiteit waarin we leven. De leden van het vreemde partnerschap hebben het vertrouwen in hun burgers verloren. Het regime van al-Sisi in Egypte is zwak en repressief; Dahlan is corrupt en oncontroleerbaar; Hamas heeft laten zien dat macht belangrijker is dan de principes waarmee ze pocht; Abu Mazen heeft getoond geen ruggengraat te hebben, Dit zijn de partners van Israëls rechts en ongelukkig genoeg ook van Israëls links. Daarom zal de huidige diplomaten overwinning - voor zover deze materieel wordt - een kort leven beschoren zijn. Op de lange termijn zal het Palestijnse vraagstuk onoplosbaar blijken, de bezetting zal blijven en de beproeving en ellende in Gaza zullen zich slechts verdiepen. Hoop op vrede kan niet rusten op corrupte, archaïsche en achterlijke regiems als In Saoedi-Arabië en Egypte. Evenzeer kan vrede gebaseerd zijn op mensen als Dahlan of Abu Mazen die samenwerken met Israëls rechts en Trump zien als een leermeester. De hoop op vrede ligt in de honderdduizenden jonge Egyptenaren die volharden in de strijd voor democratie en sociale rechtvaardigheid. In Palestijnen die streven naar vrijheid en gelijkheid. En in die Israëli die begrijpen dat vrede niet tot stand kan worden gebracht tussen corrupte regiems, maar alleen door Palestijnen en Israëli die een gezamenlijk doel delen: een leven in vrede, democratie en sociale rechtvaardigheid. 
|
Sinds 2007 Hamas Gaza overnam, gaat het slechter. Aanvankelijk voorzagen de naar het Egyptische Sinaï gegraven tunnels in de komst van goederen en een kleine adempauze voor de inwoners in Gaza. Maar sedert de coup in Egypte (2013) die voor de als president gekozen Morsi uitmondde in de gevangenis, zijn de tunnels geblokkeerd en is de situatie in Gaza desastreus. De val van de Moslimbroederschap in Egypte resulteerde in een verscherping van het beleg van de Gazastrook. Met de verzoening tussen de Turkse sterke man Erdogan en Netanyahu, is de heersende monarch van Qatar de enige en laatste beschermheer van Hamas. Maar nu de Saoedi's, de Emiraten, Bahrein en Egypte de banden met Qatar hebben verbroken, loopt Hamas het risico de laatste politieke en economische steunpilaar te verliezen.
Het Israëlische kabinet besprak de actie van de Palestijnse Autoriteit om de levering van de elektriciteit te beperken. Na een oppervlakkig gewetensonderzoek besloot het Abbas te volgen met de redenering dat er geen morele rechtvaardiging was om de elektriciteit te bekostigen zo lang Hamas tunnels aanlegde. Een irrationele beslissing. Mocht de energievermindering tot een humanitaire crisis leiden, dan kan Hamas zich gedwongen achten tot een aanval op Israël en zullen Israëlische burgers daarvan de gevolgen dragen (om maar niet spreken van de kosten van een oorlog die heel wat meer zullen zijn dan de financiering van de energie). De Israëlische vrees werd versterkt, toen Yahya Sinwar, de militaire leider van Hamas' Izz ad-Din al-Qassam Brigades in Gaza, als eerste minister werd gekozen. Een verkiezing die in Israël gezien werd als een militaire machtsgreep.