welkom
extra
Solidariteit

Reiservaringen in de Verenigde Staten

Werknemersprotest in Albany, New York

Harry Peer

Foto
Op deze plek aan de Hudson rivier bij Albany wonen al meer dan driehonderd jaar afstammelingen
van een van oorsprong Nederlands gezin. De Nederlandse vlag wappert er permanent - foto: Harry Peer.
foto
State Capitol Building Albany - foto: Harry Peer.
Foto
Een kijkje in de Senaat van Albany, een schilder is aan het werk - foto: Harry Peer.
Foto
Bij de picket-line, de protesterende werknemers van Albany Hilton trekken op allerlei manieren de aandacht - foto: Harry Peer.

 

Foto
De opblaasbare kapitalist bij de picket-line voor het Hilton Hotel in Albany heeft veel bekijks - foto: Harry Peer.
Albany, de hoofdstad van de staat New York, heette aanvankelijk Beverwyck. Henry Hudson zeilde met zijn Nederlands/Engelse bemanning in 1609 tot op deze hoogte de rivier op die later naar hem is genoemd. Nederlanders stichtten er in 1613 een vestiging, waarvan we nu nog steeds sporen kunnen terugvinden, zowel in de stad als in de omgeving. Bij de overname van Beverwyck door de Engelsen in 1664 kreeg de stad de naam Albany.

Albany is de oudste nog steeds bestaande stad van de oorspronkelijke dertien koloniën. Ouder nog dan Manhattan/Nieuw Amsterdam dat Peter Minuit in dienst van de West-Indische Compagnie in 1626 voor spulletjes ter waarde van zestig gulden, omgerekend 24 dollar, van de indianen 'kocht'. Beverwyck was een handelspost waar op grote schaal bever pelzen werden gekocht van de inheemse bevolking. De mensen in Europa konden in die kleine ijstijd een warme jas goed gebruiken.

Indianen

Elfduizend jaar geleden woonden er overigens al indianen in Noord-Amerika. De Native Americans zijn nagenoeg verdwenen. Zij hebben een plek gekregen in het New York State Museum en het Museum of History and Art.
Pat, de gids op de boot de Dutch Apple waarmee we op de Hudson voeren, stamt af van Hollanders die in de jaren dertig van de zeventiende eeuw naar deze streek emigreerden. Pat is daar trots op en pepert haar onwetende landgenoten aan boord in dat heus niet alles in de Verenigde Staten teruggevoerd kan worden op Engelse gebruiken en gewoonten.

Nederlanders beheersten een groot deel van de zeventiende eeuw het enorme gebied wat nu zo ongeveer de staten New York, New Jersey, Rhode Island, Connecticut en Delaware omvat.1 Martin Van Buren was de zevende president van de Verenigde Staten (1837-1841; Onafhankelijkheidsverklaring: 1776), maar wel de eerste die in het land zelf was geboren. Hij leefde van 1782 tot 1862, stierf midden in de Burgeroorlog. Hij kwam uit Old Kinderhook en sprak in zijn jeugd nog Nederlands. Van Buren verwees in zijn lange politieke loopbaan zo vaak naar zijn geboorteplaats, afgekort OK, dat dit nu een staande uitdrukking is geworden. 1

Koloniaal Amerika

Aan de wieg van koloniaal Amerika staan om te beginnen Spanjaarden en Portugezen en vervolgens Engelsen, Nederlanders, Fransen en Zweden. Albany heeft markante tot de verbeelding sprekende gebouwen: de State Capitol Building, de City Hall, het Department of Education, de Albany State University. Met de aanleg van het Governor Nelson A. Rockefeler Empire State Plaza tussen 1965-1978 is in het centrum van de stad een indrukwekkend plein ontstaan met een lange ondergrondse passage, een grote vijver met fraaie gebouwen en monumenten eromheen. Maar met de aanleg daarvan is met het oude hart uit de stad een deel van de vroege geschiedenis verdwenen.
Resten die herinneringen oproepen aan het leven in de Nederlandse Republiek zijn in de musea tentoongesteld. De dominee van de 375 jaar oude Congregatie van de Gereformeerde Kerk leidt me rond en ik zit in de bank even op de plaats waar ooit president Teddy Roosevelt (1901-1909) zijn vaste plek had.

Albany valt met zijn 100.000 inwoners in het niet bij New York City. De staat New York telt bijna 20 miljoen inwoners, de stad New York ruim 10 miljoen. Maar als hoofdstad van de staat, sinds 1797, is Albany een belangrijke plaats waar cruciale beslissingen worden genomen door de gouverneur met zijn ministers, de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Latere Amerikaanse presidenten en ministers, waaronder Hillary Clinton, deden hier politieke en bestuurlijke ervaring op. Overheidsgebouwen en hotels domineren het stadsbeeld. Het is een gewilde plaats voor congressen en festivals. Ik word uitgenodigd om in het tweede weekend van mei volgend jaar weer langs te komen voor het jaarlijkse tulpenfestival, waarbij altijd gasten uit Nederland - waaronder zusterstad Nijmegen - aanwezig zijn.

Picket-line

In het kleinschalige en overzichtelijke Albany, waar zoveel keurige ambtenaren en beleidsmakers zich voor de gemeenschap inzetten, valt een arbeidsconflict op dat zich tot de straat opdringt aan iedere burger.

Begin oktober 2017 verblijf ik een week in Albany en dagelijks loop ik tegen een picket-line voor het Hilton Albany op. Met 17 verdiepingen hoog en naar verluidt 385 kamers zie je het gebouw niet over het hoofd. Ik maak een praatje met de postende en leuzen roepende werknemers van het hotel, aangesloten bij de New York Hotel and Motel Trades Council, AFL-CIO. De vakbond organiseert er 140 leden. Ze zijn er werkzaam in functies als beddenopmaker, kamerschoonmaker, banket- en restaurantmedewerker, technicus, kok, kelner en bartender. Sommigen zijn al meer dan twintig jaar in dienst. Ze werken nog steeds in het hotel, maar buiten werktijd roepen ze inmiddels al een half jaar op tot nota bene een boycot van het eigen hotel. Iedereen die langs komt, krijgt een folder in de hand gedrukt die verwijst naar andere hotels en restaurants die op loopafstand bereikbaar zijn. Dat is wel heel bijzonder en lijkt toch op het eerste gezicht tegen de eigen belangen in te gaan. Er staat kennelijk veel op het spel.

Aanval arbeidsvoorwaarden

Wat is er precies aan de hand? Kort samengevat. United Capital uit Great Neck, Long Island heeft het hotel in 2015 gekocht en weigert te onderhandelen met de vakbond over het sinds april 2017 aflopende contract. De nieuwe franchise-eigenaar van Hilton Albany is vervolgens begonnen met de verslechtering van de arbeidspositie en arbeidsvoorwaarden van het personeel.

Waarmee komt de hotelbaas allemaal? We noemen: de afschaffing van de pensioenregeling, een loonsverlaging tot soms minder dan de helft van het huidige salaris, de beroving van een vakantieweek van de oudere werknemers, de verlaging van de doorbetaalde dagen bij het overlijden van een gezinslid, de verdwijning van de garantie van een volledige dag werk wanneer je wordt opgeroepen, de afwijzing van het verzoek van werknemers om bescherming tegen discriminatie en de regeling die expliciet stelt dat Engels sprekenden de voorkeur hebben op de werkplek.
Het ligt voor de hand dat de werknemers dit niet pikken. Op z’n zachtst gezegd, omvat de Amerikaanse arbeidswetgeving niet de zekerheden en garanties die het Nederlandse rechtsstelsel de werknemer biedt. Het arbeidsconflict krijgt inmiddels brede aandacht. Van de zijde van de pers, de politiek en organisaties die hun vergaderingen of recepties niet meer in het hotel willen houden. Burgemeester Kathy Sheehan en een reeks andere Democraten hebben hun solidariteit betuigd.

Politieke en industriële democratie

Over de invulling van het begrip democratie gesproken. Senator Robert Wagner, de auteur van de naar hem genoemde wet uit 1935 die vakbonden een stevige onderhandelingspositie verschafte, was een groot voorstander van 'industriële democratie'. Hij was van mening dat in een wereld van mammoetondernemingen politieke democratie alleen kon overleven, wanneer werknemers stem en invloed hadden op de werkplek. Daar zijn ze in Albany ver van verwijderd.

De Verenigde Staten is het rijkste land van de wereld, maar inkomen en vermogen en dus politieke invloed en macht zijn er krankzinnig ongelijk verdeeld. De vermogenden hebben hun spreekbuizen in de Republikeinse Partij en zeilen met de politieke wind mee van de vastgoedonderhandelaar en windbuil in het Witte Huis. De 1 procent rijksten van het land beschikken over evenveel kapitaal als de onderste 90 procent van de bevolking bij elkaar. De CEO van United Capital/Hilton Albany zal wel tot de 1 procent miljonairs behoren en zich gesteund voelen door vakgenoot/hoteleigenaar en president Donald Trump.
De Amerikaanse middenklasse zakt langzaam door de bodem. Al ongeveer veertig jaar gaan de werknemers in de Verenigde Staten er grosso modo geleidelijk in inkomen en rechten op achteruit, vermindert het aandeel van de middenklasse in het nationaal inkomen. Het is niet toevallig dat dit samenhangt met de afgenomen kracht van de vakorganisaties om te onderhandelen, vooral veroorzaakt door beknottende wetgeving en intimiderende werkgevers.
Wanneer dit arbeidsconflict bij Hilton Albany ongunstig uitvalt voor de werknemers, gaan ze deel uitmaken van de meer dan 43 miljoen Amerikanen die in armoede leven.


1 We kunnen het lezen in boeken zoals The Colony of New Netherland. A Dutch Settlement in Seventeenth-Century America van Jaap Jacobs (2009) en Holland on the Hudson. An economic and social history of Dutch New York (1986) van Oliver A. Rink.
Russell Shorto wees op de voorgeschiedenis van de stad New York met zijn internationale bestseller The Island at the Center of the World. The Epic Story of Dutch Manhattan and the Forgotten Colony That Shaped America (2004). Nederlandse vertaling: Nieuw Amsterdam. Eiland in het hart van de wereld. Zie ook Solidariteit extra 131-2, Het jaar 9 door de eeuwen heen, paragraaf Amsterdam-New York, van 25 oktober 2009.
 
De replica van de Halve Maen vaart inmiddels niet meer op de Hudson en ligt in de haven van Hoorn. De gids aan boord van de Dutch Apple had nog zelf meegewerkt aan de bouw van het schip en was er zeer verbolgen over dat er geen belangstellenden in de Verenigde Staten meer konden worden gevonden om het schip als cultureel erfgoed te behouden. Het is daarna aan Nederland verkocht.
(terug)