extra
Nieuwe NAFTA-onderhandelingen en verbeterde arbeidsvoorwaardenDe agenda van de Mexicaanse arbeidersklasseNapoleón Gómez Urrutia 1 De overweldigende winst van Andrés Manuel López Obrador in de presidentsverkiezingen afgelopen juli biedt kansen voor een nieuwe fase in de ontwikkeling van de arbeidsverhoudingen in Mexico, de Verenigde Staten en Canada. Deze landen vormen de NAFTA-vrijhandelszone, gedeelten van het handelsverdrag worden nu herzien. De Mexicaanse arbeidersklasse lijdt als gevolg van tientallen jaren onderontwikkeling. Die onderontwikkeling is veroorzaakt door het corporatisme (samenwerking patroons/werkgevers en arbeiders) in de arbeidsverhoudingen en het neoliberalisme in de politieke economie die de belangen van de arbeiders schaadden of in het beste geval negeerden. 
Redactie Labor Notes
Gómez Urrutia is na twaalf jaar ballingschap weer terug in Mexico om zijn plaats in de senaat in te nemen. Destijds was hij betrokken bij protesten na een mijnongeval (65 doden) en moest het land verlaten vanwege valse beschuldigingen door de overheid. Op 1 december dit jaar wordt Andrés Manuel López Obrador de nieuwe president. Obrador is van de naar links nijgende MORENO partij en er zijn hoge verwachtingen over de herziening van de arbeidswetten. De oude wetten hebben ertoe geleid dat veel bondsbestuurders corrupt zijn en gelieerd aan de staat. De verklaring van Urrutia verscheen als advertentie in de Mexicaanse krant La Jornada. Twee processen tegen onrechtvaardigheidOp dit moment zijn twee belangrijke processen gaande die het onrecht uit het verleden ongedaan kunnen maken en de levensomstandigheden van de arbeiders verbeteren: de nieuwe onderhandelingen over NAFTA en de hervorming van het arbeidsrecht in Mexico. De onderhandelingen over NAFTA gaan onder meer over de arbeidsparagraaf en de regels over de berekening van de herkomst van onderdelen in de auto-industrie.2 Het is onduidelijk hoe de verdere procedure en de stemming in het congres van de Verenigde Staten zullen verlopen. Hoewel Canada nog niet aan de onderhandelingstafel zit, is de druk van multinationals groot om de onderhandelingen af te ronden. Naar verluidt zou het ook handig voor Lopez Obrador zijn als de huidige regering het verdrag afsluit en de verantwoordelijkheid draagt. Daarbij komt dat de olie-industrie van de Verenigde Staten. zich mogelijk probeert te beschermen tegen het plan van Lopez Obrador om onderdelen van de energiehervorming terug te draaien. Vrije en geheime stemmingen over collectieve contractenHet is niet duidelijk of de belangen en rechten van de Mexicaanse arbeiders beschermd zullen worden door de nieuwe arbeidsparagraaf in de onderhandelingen tussen Trump en Peña Nieto. Deze paragraaf zou een belangrijk onderdeel bevatten dat vrije en geheime stemmingen over collectieve contracten garandeert. Hetzelfde geldt ook voor de verkiezing van bondsbestuurders. Onafhankelijke arbeidsrechters bewaken het democratische karakter en de efficiëntie van het proces. Op dit moment worden ongewenste besluiten vaak op de lange baan geschoven. Maar er zijn ernstige twijfels of de transnationale ondernemingen de regels zullen volgen, omdat straffen en sancties niet in de plannen zijn opgenomen. Zonder handhaving blijft de huidige situatie bestaan, waarin de NAFTA trouw de belangen van het kapitaal beschermt, maar die van de arbeiders totaal niet verdedigt. 
De Democraten in het Amerikaanse congres die na de verkiezingen in november mogelijk een meerderheid hebben, verklaarden al dat ze tegen het onderhandelingsresultaat zullen stemmen als dat de arbeidsrechten niet beschermd, zowel wat betreft inhoud als bijbehorende handhavingsprocessen. We hopen dat de nieuwe Mexicaanse regering en het parlement niet akkoord zullwn gaan als de arbeidsparagraaf niet definitief een einde maakt aan de controle over de arbeidersklasse door het bedrijfsleven. Die controle heeft genoeg schade veroorzaakt aan de economie en democratie in ons land. Onzekerheden in de NAFTA-onderhandelingenEr is een hoop gedoe over de regels van herkomst, maar we hebben geen duidelijk beeld van de werkelijke betekenis van de regels. Het bericht dat een minimumloon van 16 dollar per uur verplicht wordt in de Mexicaanse auto-industrie is simpelweg onjuist. Volgens de meest betrouwbare bronnen zou 40 procent van de productieketen moeten bestaan uit fabrieken die 16 dollar als minimumloon hanteren. Maar er zijn nog veel twijfels, bijvoorbeeld wanneer de regel wordt geeffectueerd en of het met terugwerkende kracht is. Het is onbekend welk gedeelte van de auto-industrie nu in Mexico is en hoe de grenzen zijn gedefinieerd. Er zijn andere handelsproblemen op te lossen, zoals de heffingen die de Trump-regering heeft opgelegd aan de staal- en aluminiumindustrie. En het misbruik, de intimidatie en discriminatie die de Mexicaanse gastarbeiders en hun familie ondervinden in de Verenigde Staten. De overvallen, dedeportaties zonder eerlijke rechtsgang en de pogingen om meer tijdelijke visa af geven terwijl de arbeidsrechten afbrokkelen, zijn ook problemen die aandacht verdienen. Het lijdt geen twijfel dat de Mexicaanse regering het nieuwe congres na 1 september [2018] opening van zaken moet geven. Hervorming van het arbeidsrecht in MexicoDe hervorming van de grondwet die in 2017 is gestart, belooft ook een herziening van het arbeidsrecht met vrije en geheime verkiezingen. Die maatregelen zijn nodig om de macht en de waardigheid van de Mexicaanse arbeidersklasse te herstellen. Dat is niet in ieders belang. Daarom probeerden de verraderlijke vakbondsleiders - de senatoren Tereso Medina van de Confederation of Mexican Workers en Isaías González Cuevas van de Confederación Revolucionaria de Obreros y Campesinos - afgelopen december de echte hervorming te smoren met hun voorstellen om de herziening van de federale arbeidswet ondernemersvriendelijker te maken. Nu is het de taak van het nieuwe congres na 1 september een wet aan te nemen die herziening van het arbeidsrecht in de grondwet handen en voeten geeft. Het congres dient ook de internationale verdragen op dit gebied te onderschrijven. Dat is een historische verplichting die we trouw moeten nakomen. Met deze hervormingen en de ratificatie van 'conventie 98' van de internationale arbeidsorganisatie ILO – staat sinds 30 november 2015 bij de senaat in de wachtrij - beginnen we met een werkelijk herstel van de rechten van de Mexicaanse arbeiders. Wat kunnen de NAFTA-veranderingen voor de arbeiders betekenen? De details zijn nog geheim, de congressen van de Verenigde Staten en Mexico moeten nog instemmen en Canada doet nog niet mee. Uit de New York Times van 27 augustus 2018: https://www.nytimes.com/2018/08/27/us/politics/us-mexico-nafta-deal.html: Het herziene NAFTA-verdrag verandert de regels voor de auto-industrie aanzienlijk in een poging een gedeelte van de productie vanuit Mexico terug te brengen naar de Verenigde Staten. De Amerikaanse auto-industrie houdt de verandering nauwlettend in de gaten, omdat ze haar globale bevoorradingsketen rond de NAFTA opnieuw moet opbouwen. Zij klaagt al dat, als gevolg van de nieuwe regels van de Trump regering, de prijzen van Amerikaanse auto's en vrachtauto's zullen stijgen. Fabrikanten als General Motors en Ford hebben fabrieken opgezet in Mexico en Canada en importeren routinematig onderdelen van andere landen. Volgens de nieuwe afspraken tussen Mexico en de Verenigde Staten moet 75 procent van de waarde van een auto in Noord-Amerika zijn geproduceerd om onder het NAFTA-vrijhandelstarief te vallen (was 62,5 procent). Ook moet meer lokaal staal en aluminium worden gebruikt. Van de auto moet 40 tot 45 procent gemaakt zijn door arbeiders die minstens 16 dollar per uur verdienen. Dat is een voordeel voor de Verenigde Staten en Canada en een overwinning voor de vakbonden die bij de grootste critici van NAFTA behoren.
Hoeveel verschil zou dit maken voor de arbeiders in de drie landen? De voorzitter van de AFL-CIO (vakcentrale Verenigde Staten), Richard Trumka en de voorzitters van de Auto Workers, Steelworkers, Machinists,and Communications Workers hebben een korte verklaring uitgegeven: "De NAFTA-onderhandelingen gaan de goede kant op, maar zijn nog niet af" en verder: "We blijven met de regering samenwerken om NAFTA goed te krijgen. De banen van onze leden hangen ervan af. Maar, zoals altijd, het venijn zit hem in de details." De verklaring van de United Electrical Workers is kritischer. Het resultaat "voldoet niet aan de eisen van de werkenden". Zij memoreren dat Canada buiten de onderhandelingen staat en dat de Verenigde Staten door kunnen gaan met de ontmanteling van collectieve arbeidsovereenkomsten.
|
De Citizens Trade Campaign zegt dat voor de deal "meer werk" nodig is en dat het onderhandelingsspel nog niet voorbij is: "Canada heeft de voorlopige raamovereenkomst nog niet eens getekend en de uiteindelijke onderhandelingen kunnen nog alle kanten op." De groep noemt twee belangrijke punten voor verbetering: 1) "voeg nieuwe, sterke arbeids- en milieunormen toe met snelle en degelijke handhavingsmechanismen" en 2) "verwijder het schadelijke Investor-State Dispute Settlement (ISDS) systeem dat banen, milieu en volksgezondheid bedreigt."