Oneigenlijke voorwaarden van werkgevers in Verenigde Staten
Concurrentiebeding maakt arbeiders werk- en dakloos
Luis Feliz Leon (1)
Kevin Borowske piekert nog steeds over zijn ontslag afgelopen week. Op 28 februari moet hij het bedrijf verlaten. Is hij een wetenschapper die een nieuwe formule heeft bedacht voor schoonmaakmiddelen? Heeft hij een blauwdruk in de kast met geheime kamers in het luxe flatgebouw? Waarom liet zijn werkgever, FirstService Residential, hem een contract tekenen als huismeester met een concurrentiebeding? Hij is een portier met licht schoonmaak- en onderhoudswerk in een torenflat in de stad Minneapolis (Minnesota, Verenigde Staten). Dat verklaart de noodzaak niet.
Het concurrentiebeding betekent dat een werkne(e)m(st)er gedurende een vastgestelde duur geen soortgelijk werk mag aannemen bij een ander bedrijf. Je zou verwachten dat het doel is te voorkomen dat bedrijfsgeheimen lekken naar de concurrent. Maar veel werkgevers eisen nu van al hun personeel een concurrentiebeding te tekenen. Dat gebeurt zo vaak dat de Federale Trade Commission (FTC) - die op nationaal niveau het arbeidsrecht handhaaft - overweegt deze praktijk te verbieden. Volgens een studie uit 2021 heeft 38 procent van de werknemers zo'n verklaring moeten tekenen.
Kevin en Larisa Borowske. Foto SEIU local 26.
Niet alleen van werk uitgesloten
Borowske mag niet bij concurrenten werken, anders volgt een aanklacht. Het contract zegt dat hij zelfs verantwoordelijk is voor de proceskosten. Zij vrouw, Larisa Borowske, is ook ontslagen. De Borowske's woonden in de flat waar ze werkten, omdat ze stand-by stonden voor noodgevallen. Nu zijn ze werkloos en dakloos. Ze hebben een maand om een andere woning te vinden, maar kunnen niet solliciteren in de branche waar ze tien jaar hebben gewerkt. We zijn oudere werknemers, maar moeten nog een tijd werken, zegt Borowske (56). We kunnen niet naar een ander gebouw gaan om daar huismeester te worden.
De Borowske's hebben het gevoel dat hun leven op de kop staat. Met hun werk en woning verliezen ze onder andere ook hun zorgverzekering. Mijn hemel, de levensverzekering is opgezegd op de dag van het ontslag. De mobieltjes zijn onmiddellijk afgesloten. Om te communiceren, moesten we naar de winkel om nieuwe te kopen. Ik weet niet hoe we dit moeten overleven, maar overleven zullen we.
Borowske omschrijft zichzelf als een 'gelauwerde' werknemer. Vier jaar geleden was hij één van de drie uit een groep van 650 die een speciale vermelding kreeg. Door zijn goede reputatie krijgt hij veel steun van de bewoners. Velen van hen hebben hem gebeld om klusjes te doen, totdat hij een nieuwe baan heeft. Maar hij zegt beleefd nee. Ik kan het niet aannemen, want ik ben bang voor de gevolgen als FirstService erachter komt.
Nieuwe regels?
De FTC stelde in januari nieuwe regels voor om het concurrentiebeding in arbeidscontracten aan banden te leggen. De wetgevers in de staat Minnesota zijn ook bezig de praktijk te verbieden. Een nationaal verbod zou de inkomenspositie van werknemers naar schatting met 300 miljard dollar per jaar verbeteren. Dat komt, omdat het concurrentiebeding loonconcurrentie tussen werkgevers voorkomt. Ze hoeven niet bang te zijn dat hun werknemers naar een beter betalende concurrent vertrekken. De rechtbanken fronsten hun wenkbrauwen al bij zaken over concurrentiebeding. Vaak is het oordeel gunstig voor de werknemer en het concurrentiebeding kan niet worden opgelegd. Maar volledig los van een mogelijke uitkomst van een rechtszaak, oogst FirstService kortetermijnwinst. Het concurrentiebeding boezemt de werknemers angst in en ontmoedigt zelforganisatie.
Tegen de vakbeweging
Toen we de baan kregen, moesten we volgens FirstService het [concurrentiebeding] ondertekenen, zegt Borowske. Toen dachten we er verder niet bij na. Je doet wat je wordt gezegd. Zijn aanvangssalaris was 8 dollar per uur. Door de jaren heen steeg dat tot 16 dollar. De nationale actie voor 15 dollar minimumloon van de Dienstenbond heeft daar volgens Borowske bij geholpen, ondanks dat FirstService geen vakbond heeft.
Het management heeft Borowske geen verklaring voor het ontslag gegeven, maar hij vermoedt dat zijn aandeel in vakbondsorganisatie en acties tegen loondiefstal daarmee te maken hebben. Bij het begin van de pandemie ging Borowske naar het management met de klacht dat ze hem te weinig betaalden. In juni deed hij mee met een aanklacht dat FirstService overwerk van honderd medewerkers niet had betaald. In gebreke gebleven de regels te volgen bij uitbetaling van overwerk volgens de rechtbankpapieren. Het bedrijf schikte met 250.000 dollar, waarvan 100.000 voor de medewerkers. De uitkering aan de Borowske's was 12.000 en bijna 3.000 dollar. Afgelopen oktober deed Borowske mee met de staking van driehonderd onderhouds- en baliemedewerkers in de zeven grootste flatgebouwen in Minneapolis en Saint Paul tegen oneerlijk management. Dat management probeerde werknemers te intimideren die zich aan het organiseren waren om zich bij de lokale afdeling 26 van de SEIU (Service Employees International Union, Dienstenbond) aan te sluiten. Vanwege mijn vakbondsactiviteiten, zijn mijn vrouw en ik ontslagen, zegt Borowske.
(1) Eerder, 2 februari 2023, verschenen bij labornotes.org met de titel Non-Compete Agreement Leaves Workers Homeless and Jobless. Luis Feliz Leon is een medewerker en organizer van Labornotes. Vertaling Jan Taat.
