Solidariteit

You are not alone

Over de A 12 naar de Dam op 12 november!

Rob Lubbersen

IJstijd - geen ijstijd - ijstijd - geen ijstijd. Al achthonderdduizend jaar lang wisselen op aarde ijstijden en geen-ijstijden elkaar af. Met boringen in ijslagen is die geschiedenis boven het bevroren water te halen. Wat opvalt, is dat het aantal luchtbelletjes in dat ijs al die 800.000 jaar heeft gevarieerd tussen de 180 en 300, afhankelijk van ijstijd of geen-ijstijd. Nu is dat aantal in korte tijd opgelopen tot 400! En in die luchtbellen is de concentratie broeikasgassen hoger dan ooit!

Ach, we weten het wel. Dit jaar is de warmste september van alle gemeten tijden. Overstromingen hier, bosbranden daar. Daar doen de stoere taal van Wilders, Eerdmans of Baudet niets aan af. En ook Vander Plas mag een toontje lager zingen. Als er niet snel en drastisch wordt ingegrepen, dan gaan we met zijn allen naar de verdommenis. Extinction Rebellion (XR) probeert in ieder geval iets.

Vreedzaam, maar hinderlijk

XR is een radicale milieubeweging. Ze wil een einde maken aan de klimaatcrisis die het voortbestaan van leven op de aarde ernstig in gevaar brengt. XR wil klimaatrechtvaardigheid. Haar drie hoofdeisen zijn: 1. Wees eerlijk! 2. Doe wat nodig is! 3. Laat burgers beslissen!
Dat klinkt behoorlijk redelijk. En ook de eis om de fossiele subsidies te stoppen, komt niet uit de lucht vallen. Al in 2009 was een politieke meerderheid deze mening toegedaan. Naar verluidt, steunt nu ongeveer 70 procent van de Nederlandse bevolking deze eis.

XR wil de klimaatrechtvaardigheid bereiken met vreedzame acties. Vanzelf gaat het niet. Daar zijn de belangen en de winsten van te veel ondernemingen en hun paladijnen te groot voor. Maar XR wijst het gebruik van geweld af. Ook in andere landen is bij de acties van XR de fysieke integriteit van mensen nooit geschonden. Dat levert veel sympathie op. Enige ontwrichting wordt echter niet geschuwd. Op publieke plaatsen, van musea tot manifestaties, wordt aandacht gevraagd voor de kwesties die XR aanroert. En sinds enige tijd maakt het blokkeren van snelwegen deel uit van het actie-arsenaal. Vreedzaam, maar wel hinderlijk. Die combinatie zorgt nog altijd voor sympathie bij 30 procent van de Nederlanders, maar leidt ook tot stevige irritaties. Voor zover bekend, heeft dit slechts in één geval geleid tot tegengeweld door een man die de wegzitters aanviel. Dan moet je het kleine geweld van sommige agenten, zoals beschreven door Joke Kaviaar op konfrontatie.nl, niet meetellen. Bij het wegslepen van demonstranten werd kennelijk soms geniepig geknepen.

Actie van onbeperkte duur?

Het was te voorzien dat de blokkade van de A 12 bij Den Haag niet eeuwig kon worden volgehouden. Extinction Rebellion eist onmiddellijke stopzetting van de subsidies voor fossiele energiebronnen. Deze kortingen op belastingafdracht voor bedrijven die teren op olie, kolen en gas dragen bij aan een klimaatcrisis die het voortbestaan van de mensheid bedreigt. Op de vijftiende dag van de blokkade, op zondag 24 september, gingen weliswaar weer 552 mensen op de weg zitten en waren er weer honderden supporters langs de kant, maar op de doordeweekse dagen was toch een gestage daling aan de deelname te zien. De ijzeren lobby van de fossiele industrie zal nog door geen duizend handen worden gebroken. En het aantal handen werd almaar minder.

Op donderdag 5 oktober jongstleden waren er nog geen honderd wegzitters over en slechts een handjevol roepers van You are not alone. Al met al werd de actie 27 dagen volgehouden. Respectabel. Ondanks heel wat hysterie en valse verontwaardiging over de 'vrijheidsbeperking' van autominnend Nederland. Guttegut, wat een opwinding en aanstellerij over een file die vergeleken met andere dagelijkse spitsuren weinig voorstelde.

Einde fossiele subsidies

Toch waren er vanaf het begin vraagtekens gezet bij het actiemodel 'blokkade tot aan beëindiging van fossiele subsidies'. Zo'n open einde zorgt voor problemen. Tenzij je verwacht dat steeds meer mensen zich zullen aansluiten. Hoewel 70 procent van de Nederlanders de eis ondersteunen en 30 procent zelfs een blokkade billijken, is zo'n verwachting in ons keurige landje niet erg reëel. Dat maakt de onbeperkte duur tot iets erg onzekers. Wanneer stop je dan? Als je hebt gewonnen? Onwaarschijnlijk. Als je wordt onderdrukt? Ook niet erg waarschijnlijk. Als je actie contraproductief wordt, omdat die steeds meer tegenstand in plaats van aanhang genereert? Dat gebeurde, ook al trad een zekere gewenning op. Of moet je kappen als het verloop onder de deelnemers te groot wordt? Dat dreigde te gebeuren.
Zelfs in De Socialist (orgaan van de Internationale Socialisten), een blad dat radicaliteit bepaald niet schuwt, werd de vrees geventileerd dat er op den duur maar een klein clubje zou overblijven. Kwetsbaar voor repressie en mogelijke extreemrechtse aanvallen. In het laatste weekend kwám er ook een tegendemonstratietje. Maar vooral deelnamedaling van het aantal activisten, was het grootste probleem. De actie dreigde wegens verloop uit te lopen op een kater.

Er speelde wel meer dan dat ook actievoerders soms naar werk of school moeten, of thuis de kat te eten moeten geven. Tegenover de publicitaire meevaller voor XR, toen bekend werd dat het bij de subsidies niet ging om pakweg vier maar om ongeveer veertig miljard euro, stond een stevig ideologisch offensief van de gevestigde orde. Behalve een haatcampagne tegen de actievorm werd er ook een beetje meebewogen. Zo verklaarde Ingrid Thijssen, voorzitter van de werkgeversvereniging VNO-NCW, het bijna helemaal eens te zijn met afschaffing van de fossiele belastingvoordelen. Maar niet op stel en sprong, want er waren internationale verdragen, buitenlandse concurrenten lagen op de loer en die vervuilen nog veel meer dan onze 'profiteurs' én de afschaffing zou ook ongunstig zijn voor veel laagbetaalden.
Gelukkig werd XR 'gered' door bevriende partijen in de Tweede Kamer die in een motie vroegen om onderzoek naar de afbouw op termijn van de fossiele subsidies. Iets waartoe de Kamer al in 2009 in meerderheid had besloten, dus erg veel opgeschoten zijn we niet. Van een overwinning van XR kan dan ook niet echt worden gesproken. Wél is dankzij de inzet van de honderden actievoerders het klimaat weer wat prominenter op de politieke agenda geplaatst.

Verbreding

Het is nu mogelijk opnieuw vorm te geven aan de verbreding waarvoor De Socialist al in september opriep. Een belangrijke partner in de klimaatbeweging kan bijvoorbeeld de vakbeweging zijn, alles bij elkaar met meer dan een miljoen leden. Weliswaar spraken de bonden van militairen en politie zoals de Marver, AFMP en NPB hun bedenkingen uit bij de door XR gekozen blokkadeactie, maar ze toonden ook begrip voor de aanleiding. In het eerste weekend van de A12-blokkade toonde zelfs de voorzitter van de FNV, Tuur Elzinga, dáár zijn solidariteit met zijn aanwezigheid. Binnen de FNV als grootste bond sleurt ook al enige jaren Patrick van Klink met het Netwerk Klimaat FNV aan een hoger bewustzijn en een grotere bemoeienis van de leden met klimaatzaken en het milieu. Omdat die iedereen aangaan.

Niet verwonderlijk neemt de FNV daarom deel aan de Massale Mars voor Klimaat en Rechtvaardigheid op 12 november 2023 in Amsterdam, niet voor niets tien dagen voor de verkiezingen. De Mars is een initiatief van de Klimaatcrisis Coalitie, een samenwerkingsverband van Oxfam Novib, FNV, Fridays For Future, Greenpeace, Extinction Rebellion, Fossielvrij NL, Milieudefensie, DeGoedeZaak en Transnational Institute (TNI). Bovendien hebben tientallen organisaties en partijen hun steun voor deze Mars uitgesproken. Op de website van Klimaatmars.nl is alle informatie te vinden over de Mars met het Waarom, Hoe, Waar, Wanneer en hoe je daaraan kunt meedoen! Rij bijvoorbeeld op 12 november eens over de A 12 naar de Dam in Amsterdam!

welkom
extra