Solidariteit

Project "Klassenstrijd" deel 2 - ontwikkeling van de arbeid: nummer 8

Het migratievraagstuk

Sjarrel Massop

De verandering van de verhoudingen tussen kapitaal en arbeid laat de reële onderschikking van de arbeid aan het kapitaal zien. Het vraagstuk van de migratie is daarvan één van de gevolgen. Hoe kan het proletariaat hierop reageren en de commodificatie bestrijden? Geglobaliseerde proletariaat.

Migratie is een eeuwenoud verschijnsel. Mensen worden vervolgd en verjaagd, zoeken naar een leefbaar bestaan en trekken naar de stad. Daarnaast leiden oorlogen tot grote volksverhuizingen.
Mensenrechten en economische_orde. Migratie beperkt zich niet tot de arbeid, het kapitaal trekt mensen aan en daarmee vraagstukken als huisvesting, scholing, taalonderwijs, gezondheidszorg en maatschappelijke integratie. Vraagstukken die het kapitaal uitbesteedt aan de overheid.
(Het proletariaat zijn al die mensen die in het voorzien van hun levensonderhoud afhankelijk zijn van menselijk handelen.
Commodificatie is het omzetten van gebruikswaarden in ruilwaarden, daarbij zijn ruilwaarden producten die voor de markt zijn.)

Precarisering

Pietro Basso stelt het migratievraagstuk aan de orde in de serie Marx Revival en werkt dat uit in de volgende vier stellingen. (1).

a. De noodzaak voor het kapitaal is en blijft de accumulatie - het moet groeien. Om dat te bereiken, is de stijging van de arbeidsproductiviteit het belangrijkste middel. Inzetten van een groot arsenaal arbeidskrachten kan de 'kostenpost arbeid' drukken. In termen van Marx: opbouwen van een internationaal arbeidsreserveleger.

b. Voor een reële onderschikking aan de arbeid is standaardisering een voorwaarde Standaardisering. Die standaardisatie maakt het mogelijk arbeidskrachten overal te kunnen inzetten.

c. Een belangrijk voordeel voor het kapitaal is de zwakke onderhandelingspositie van de arbeidskracht voor zijn of haar arbeidsvoorwaarden. Een gevolg daarvan is precarisering van de arbeid. Mensen worden gedwongen met losse en flexibele contracten te werken, zonder sociale zekerheid. Soms moeten zij om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien meerdere 'banen' nemen.

d. Dit verschijnsel beperkt zich niet meer tot de oorspronkelijke kapitalistische landen van Europa en de Verenigde Staten en Japan, het is een wereldwijd, geglobaliseerd fenomeen. Die verspreiding wordt versterkt door de ongelijke en gecombineerde ontwikkeling. UCD.

Kapitalisme en migratie

De grote conflicten wereldwijd zorgen voor stromen vluchtelingen. Dat is een politiek probleem waar het kapitaal zich afzijdig van houdt. Zou het kapitaal zich hier menselijk en moreel mee bemoeien, dan zal dat heel wat gevolgen hebben voor de arbeidsvoorwaarden. Het kapitaal laat het daarom over aan de politiek. De politieke vluchtelingen hebben het moeilijk om een bestaan op te bouwen. Dat begint met de verlening van een verblijfsvergunning en aansluitend een werkvergunning. Veel vluchtelingen zijn 'over gekwalificeerd', vaak zijn ze daarom in staat geweest hun vlucht te (laten) financieren. De kwalificatie die ze in hun land van herkomst hebben verworven, is heel vaak niet geldig in het 'gastland'. Dat maakt hen kwetsbaar op de arbeidsmarkt. Voor 'echte' arbeidsmigranten geldt hetzelfde probleem. Afgezien dat ze veelal minder gekwalificeerd zijn, is hun afhankelijkheid van laagbetaald en eenvoudig werk onontkoombaar. Daar komt bij dat ze meestal 'ingevlogen' worden voor seizoensarbeid, asperges steken is daar een voorbeeld van.

Voor het kapitaal zijn dit gunstige ontwikkelingen. 1) Goed gekwalificeerde werkers blijken goedkoop, te goedkoop. 2) Daarbij is het te hopen dat de overheid zorgt voor de arbeidsvoorwaarden als huisvesting, vervoer, onderwijs en taalcursus. 3) De arbeidsbemiddeling kan uitbesteed worden aan bijvoorbeeld uitzendbedrijven die als verdienmodel zorgen voor werving en selectie. Het kapitaal spint garen bij deze goedkope migratiearbeid.

Mythe krappe arbeidsmarkt

De komst van arbeidsmigranten wordt door de goegemeente vaak ontvangen met generalisaties als: ze pikken onze banen in; Ze vallen onze vrouwen lastig; ze jatten als de raven. Kwalificaties die kant noch wal raken. Wat er van waar is, kan uiteindelijk op het conto worden geschreven van een bureaucratische overheid en een onverschillig kapitaal.
De integratie in de samenleving is al decennia een groot probleem, zowel voor mensen die om de veiligheid naar West-Europa of de Verenigde Staten komen als voor mensen die daar de rijkdom zoeken. Wanneer echter migranten geen of onvoldoende steun krijgen om te kunnen voorzien in de meest elementaire bestaansvoorwaarden, zullen zij voor zichzelf gaan zorgen. Het zijn net mensen!

Ondertussen staat de solidariteit op de tocht, worden mensen tegen elkaar uitgespeeld en zijn sociaaleconomische problemen uit de hand gelopen. En in zo'n situatie regent het mythes over een krappe arbeidsmarkt bij een werkloosheid in Nederland van 4 procent, zeker tegen de achtergrond van het precariaat. Veel arbeid is immers geflexibiliseerd, het aantal mensen in vaste dienst neemt af en de WW is beperkt tot uiterlijk drie jaar.
De nadrukkelijke wens van het kapitaal voor een arbeidsreserveleger om de loonkosten te drukken, maskeert de werkelijke arbeidsmarkt. Dit drukt de lonen en doet afbreuk aan de arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Gesuggereerd wordt dat er een krappe arbeidsmarkt is. Dat is onzin. Het kapitaal heeft de arbeidsmarkt verziekt, door belangrijke maatschappelijke functies, artsen, verpleegkundigen, leraren onaantrekkelijk te maken. Onbelangrijke functies, onzinbanen, bijvoorbeeld dataverwerkers en commerciële medewerkers en allerhande managers worden belangrijk en daar is veel vraag naar. Met andere woorden: wat nodig is. wordt niet gedaan - wat onzinnig is, scoort hoog.

Wanneer voor alle werkenden het aantal te werken uren teruggebracht zou worden naar maximaal 32 uur met behoud van loon, en de AOW leeftijd teruggaat naar 65, dan is het arbeidsmarktprobleem kwantitatief in één klap opgelost, inclusief dat voor de migranten. Kwalitatief is het een kwestie van scholen, en vooral het decommodificeren van de reproductie. Nieuwe economische afdelingen.

Taxichauffeur in Londen

In Londen gehaast voor de trein naar Amsterdam, het openbaar vervoer kostte te veel tijd, dus een taxi gebeld. Binnen drie minuten was die er, maar de Über taxi beantwoordde geheel niet aan de verwachting. In plaats van een zwarte Rolls-Royce, reed er een strak witte, elektrische Toyota voor met een jonge chauffeur uit Oeganda. Uiteraard raakten we in gesprek. Hij was al twintig jaar in Londen en kende ook Amsterdam. Verbluffend snel vond hij de weg, maar dat bleek schijn. Hij keek niet, zoals verwacht, op een TomTom, maar gebruikte een ander apparaat, rechts van hem. Die is beter, spreekt ook in en geeft obstakels onderweg aan, buiten het centrum van Londen ken ik de weg nauwelijks. Zijn hele familie was meegekomen, maar niet iedereen had werk. Zijn inkomen was niet hoog, maar hij was tevreden, een groot gedeelte van zijn verdiensten ging naar het bedrijf, waar ook de auto van was. Daarnaast moest hij zich goed verzekeren, secundaire arbeidsvoorwaarden had hij nauwelijks. Geïnteresseerd vroeg hij naar de pensioenen in Nederland, ik moest in verlegenheid blijven.

Een paar stoplichten verder klopte er een bedelaar op het raam. De chauffeur schudde het hoofd van nee. Wel vroeg hij naar de bedelaars in Amsterdam, veel? Ja veel, zei ik. Hij was benieuwd hoe hun bestaan georganiseerd was. Georganiseerd, vroeg ik verbaasd. Zo van krijgen ze opleiding en scholing, hoe kunnen ze het meest verdienen, tips en trucs. Hij glimlachte. Ik verstond iets als beggar pimps. Een pooier voor bedelaars! Daar kwam het inderdaad op neer. Delen van Londen worden beheerd door 'bazen' die de bedelaars aanwijzen waar ze mogen bedelen; een gedeelte van de opbrengst moeten ze aan het einde van de dag bij hen inleveren. In de Dreigroschenoper (1928) Brecht komt het verschijnsel al voor. Zakenman Peachum heeft een netwerk van bedelaars. Zo komt hij aan zijn slappe was. Hij wil zijn handeltje legitiem maken, maar daar slaagt hij alleen in langs het pad der misdaad. De gedachte van negentig jaar geleden, handel maken van bedelarij, is nog springlevend. Het is duidelijk waarom de beggar pimps van nu, liever anoniem blijven.

Conclusie: Het migratievraagstuk wordt achter de schermen gedomineerd door het kapitaal dat de politieke lasten afwentelt op de overheid die de problemen halfzacht aanpakt en uitbesteedt aan de werkenden die de wrange vruchten plukken en verdeeld raken.
Krap is de arbeidsmarkt niet, wel zijn er allerlei fricties die onder kapitalistische verhoudingen niet opgelost kunnen worden. Dus werkenden, inclusief het precariaat, dus vakbeweging sluit de rijen, organiseer de solidariteit en ontvang migranten met open armen.

(1)Musto, M., (2020)The Marx Revival, Key Concepts and New Interpretations, bijdrage 13 Pietro Basso, Migration, Cambridge University Press, Londen, besproken in Migratie.

welkom
extra
dossier