Vakbondscafé Haagsteden
Red het openbaar vervoer!
Rob Lubbersen
MEER BUSCHAUFFEURS, NIEUWE METRO - zo kopte de NRC op 20 juni 2024. Hoera, denk je dan. Goed nieuws! Edoch, dat is buiten de FNV gerekend. De vakbond is helemaal niet zo optimistisch. Tijdens het Vakbondscafé in Den Haag op 19 juni werd zelfs opgeroepen "Red het Openbaar Vervoer!".
In de NRC wordt gemeld dat de regering voor de komende jaren 300 miljoen euro heeft uitgetrokken voor het 'structureel verbeteren' van het openbaar vervoer. Voor het gelijk houden van de tarieven en betere beschikbaarheid van stad- en streekvervoer. Dat klinkt supah!
Echt supah?
Het NRC-artikel onthult ook wat er met het geld gedaan gaat worden. Amsterdam krijgt 85 miljoen euro en koopt drie nieuwe metro's. Verder wil '020' de tarieven gelijk houden en de haltes geschikter maken voor mensen met een beperking. Regio Den Haag/Rotterdam heeft nog niet beslist wat ze met haar 73 miljoen euro wil doen. Daar en in de rest van Nederland gaat veel geld naar het gelijk houden van tarieven én naar het aanpakken van het personeelstekort. De NS is slechter af. Het spoor krijgt voor één jaar 120 miljoen euro extra en dat is bij lange na niet voldoende. De treinkaartjes worden fors duurder.
De jubeltoon van de NRC wordt niet gedeeld door de FNV. Als het allemaal zo fantastisch gaat, waarom worden er dan steeds weer lijnen opgeheven en vallen er vooral veel te veel busritten uit. Allemaal een gevolg van personeelstekort? Op het Vakbondscafé in Den Haag gaat FNV-bestuurder Oguz Sükür dieper in op de zaak. Zo'n dertig bezoekers horen zijn verhaal aan, onderbreken hem af en toe, komen met voorbeelden én nemen actief deel aan de discussie.
Graaiers
Oguz wijst er op dat door concurrentie en winstmaximalisatie rijtijden te strak worden gepland. Daardoor vallen ritten uit, raken chauffeurs overbelast en komt de veiligheid in het geding. De afgelopen vijf jaar zijn er vijfhonderd bushaltes geschrapt. Hij noemt als belangrijke oorzaak de Nederlandse keuze voor marktwerking in het openbaar vervoer.
Alleen in Amsterdam (GVB), Den Haag (HTM) en Rotterdam (RET) is het openbaar vervoer nog in handen van de gemeente. Verder is het streekvervoer in particuliere handen: Arriva, Qbuzz, EBS, Keolis en Transdev. Die moeten ongeveer elke tien jaar de markt op om een aanbesteding te veroveren. Vooral buitenlandse investeerder komen hier graaien. Zo is Arriva in Amerikaanse handen en EBS onderdeel van een Israëlisch bedrijf.
Marktwerking
Hoe goedkoper, hoe groter de kans op een concessie! En dat gaat altijd weer ten koste van 'onrendabele lijnen' (= bereikbaarheid dorpskernen) én de werkdruk voor de chauffeurs. Het meest koddig is dat voor een nieuwe aanbesteding in Zeeland zich geen enkele vervoerder heeft ingeschreven. Lang leve de marktwerking!, riep Oguz uit. Hij benoemde de hele kwestie tot een publiek probleem. Goed openbaar vervoer is een zaak voor ons allen. Ook het klimaat is er bij gebaat.
Daarom mag het niet langer een verdienmodel zijn voor aandeelhouders. De FNV zet zich in voor meer greep op de vervoerders én voor betere arbeidsvoorwaarden om het personeelstekort op te lossen. Het gaat om: BETER, BETROUWBAAR, BEREIKBAAR, BETAALBAAR.
Sfeervol
In de geanimeerde discussie kreeg Oguz Sükür de gelegenheid één en ander nader toe te lichten. Ook twee chauffeurs en FNV-kaderleden deden mee. Henk Toet, bestuurslid van reizigersorganisatie Rover en FNV'er, werd niet moe te betogen hoe de auto altijd maar weer wordt bevoordeeld boven het openbaar vervoer.
Het werd al met al een zeer levendig Vakbondscafé daar aan de Herengracht in Den Haag. Een gratis verfrissing én een roti-rol voor elke bezoeker droegen bij aan een sfeervolle bijeenkomst rond het thema "Red het openbaar vervoer!".
