Onterecht ingrijpen Tata
Tata Steel Nederland hindert omvorming Groenstaal
Sjarrel Massop
Tata Steel Nederland heeft via een mailbericht aan alle toeleveranciers te kennen gegeven dat de financiële positie van het bedrijf dusdanig slecht is dat de liquiditeitspositie snel een verbetering eist. De bedrijfsleiding meldt vanwege de verslechterde concurrentiepositie gedwongen te zijn tot maatregelen over te gaan. Daarmee komt het benodigde omvormingsproces naar Groenstaal in gevaar.
Het Financieele Dagblad heeft het mailbericht in handen gekregen en er 18 oktober jongstleden over geschreven, Tata Steel zet in mail toeleveranciers flink onder druk. De strekking is dat het staalbedrijf de uitgaven die niet van belang zijn voor de directe productie opschort en de toeleveranciers vraagt mee te denken om de financiële positie van Tata Steel Nederland te verbeteren, De auteurs hebben het veiligheidsplatform IJmond en de Centrale Ondernemingsraad om een reactie gevraagd.
Economische achtergrond
De berichten over de internationale situatie van de staalindustrie zijn niet gunstig. De grote producenten zoals China, India en bijvoorbeeld het grootste staalbedrijf in Europa Arcelor Mittal, hebben bericht over tegenvallende bedrijfsresultaten. Zo meldt Tata Steel Nederland over het boekjaar 2023 een verlies te hebben geleden van bijna 600 miljoen euro. Het bedrijf worstelt met de tarieven voor het stroomnetwerk, de extra CO2 belasting en de energiekosten. Niet alleen de marktsituatie is bedreigend voor Tata Steel Nederland, ook het onderhoudsproject aan de hoogoven en de koudbandwalserij, dat vertraagd is, hebben bijgedragen aan de slechte resultaten. Dat betekent dat de kaspositie gedaald is van bijna 850 miljoen naar krap 100 miljoen euro. De uitgangspositie van het project Groenstaal is daarbij verslechterd.
De bedrijfsleiding wil de economische positie verbeteren om de vergroening van de productie door te zetten. Al eerder is gezegd dat de sluiting van kooksfabriek 2 uitgesteld wordt tot 2028. In het mailbericht is te lezen dat het concern in 2030 een hoogoven en kooksfabriek wil vervangen door schonere installaties. Dit vergt echter een miljardeninvestering. Daarover zijn de onderhandelingen gaande met de overheid: het ministerie van Klimaat en Groene Groei. Wederom is er twee jaar uitstel aan vastgeknoopt, de economische vooruitzichten voor de BV Nederland, daarmee wordt gedoeld op de overheid, zijn niet gunstig. De druk voor noodzakelijke vergroening van de belangrijke staalindustrie is enorm groot.
Eerste reacties
Het veiligheidsplatform dat veel toeleveranciers vertegenwoordigt, is wel met Tata Steel Nederland in gesprek. Een commentaar blijft echter uit. De woordvoerder van één van de grootste toeleveranciers zegt dat ze de lopende gesprekken niet wil delen met 'het publiek'. De Centrale Ondernemingsraad kent de brief van Tata Steel, maar wenst zich niet in de discussie te mengen. Wel zegt voorzitster Cinta Groos dat ze zich grote zorgen maakt over de liquiditeitspositie van het bedrijf: Je moet te alle tijde genoeg in kas hebben om tegenvallers te kunnen opvangen. Het is daarom meer dan terecht om een liquiditeitsprognose te vragen.
De overige belanghebbenden bij de omvorming van het bedrijf naar Groenstaal, de milieubeweging en de omwonenden, worden in het geheel niet betrokken in de discussie. De kwesties van de economie en de ecologie worden gescheiden afgehandeld, waarbij het duidelijk is dat de prioriteit van het bedrijf ligt bij economische herstel en weer winst maken.
Gevolgen voor omvorming naar Groenstaal
Wat is Tata eigenlijk voor een bedrijf? Op de site van het concern, Tata, is te lezen dat er momenteel 1.028.000 mensen in dienst zijn bij de Tata Groep. Tata Steel is er slechts een onderdeel van, Tata Steel Nederland is in de staalsector een redelijk grote speler, maar met de capaciteit van ongeveer 7 miljoen tot staal per jaar beperkt voor geheel Tata Steel. Als er 30.000 mensen werken bij Tata Steel, is dat veel. Het bedrijf is voornamelijk een consultancy onderneming, het verdient zijn geld door adviezen aan bedrijven en overheden. Daarbij hoort dit bedrijfsdeel, volgens Mariana Mazzucato, niet bij de 'Big Four', maar komt er vlak na. Volgens de beschikbare gegevens, te vinden op de site van statista maakte het Tata concern in 2023 een winst van 165 miljard dollar. Daarmee heeft deze conglomeratie de status verworven van 'to big to fail'.
Tata kan en moet aangesproken worden op zijn bijdrage aan en verantwoordelijkheid voor de mondiale ecologische problemen. Het bedrijf kan zich niet verschuilen achter economische problemen van een klein onderdeel zoals Tata Steel Nederland. De gehele wereldwijde staalindustrie draagt voor dik 7 procent bij aan de CO2 uitstoot. Het vergroeningsperspectief, Groenstaal, mag niet wijken voor economische problemen of Groene Groei. Het is niet te verwachten dat Tata Steel Nederland, noch de Nederlandse overheid, de problemen die de milieubeweging aankaart - en de omwonenden van Tata Steel Nederland treffen - perspectief zal bieden naar de vergroening van de staalindustrie.
Voor de vakbeweging is het zaak het voortouw te nemen om de stakeholders voor Groenstaal te verbinden en een noodzakelijk en realistisch perspectief te bieden voor de feitelijke omvorming.