Een museumbezoek
Strijdcultuur
Sjarrel Massop
De regering Schoof gaat snijden in de cultuur. Links heeft een traditie hoog te houden, ook als het gaat om een eigen cultuur. Dat is iets om zuinig op te zijn, te conserveren en te ontwikkelen. Geen dagelijkse beslommering voor een beweging die vooruit wil. De strijdcultuur heeft prachtig werk voortgebracht dat nog altijd inspireert en emotioneert. Drie voorbeelden na een museumbezoek in Tilburg. Tijd voor de verdediging van de strijdcultuur.
Snijden in culturele uitingen is niet nieuw. Vijftig jaar geleden was er veel reuring rond de strijdcultuur, de subsidie dreigde ingetrokken te worden voor toneelgroepen als Proloog, Sater, het Werktheater en GLTwee. De strijdcultuur verbond ook mensen die in actie kwamen en waren. Menig oude strijdmakker, waartoe ik mezelf reken, zijn op basis van die cultuur geradicaliseerd. De nostalgie kwam omhoog, toen ik niet lang geleden Tilburg bezocht en tot mijn genoegen actuele voorbeelden tegenkwam van wat strijdcultuur genoemd kan worden.
Beatriz Gonzalez
Beatriz González (1932) is een vooraanstaande kritische schilderes van Zuid-Amerikaanse kunst; de 'grande dame'. Ze neemt in haar thuisland, Colombia, een linkse kritische positie in. Museum de Pont biedt een prachtige tentoonstelling van haar werk met de titel: War and Peace: A Poetics of Gesture.
Het is geen optimistische tentoonstelling, het geeft de zwaarmoedigheid weer van de armoede in Colombia, toch geeft het geheel van de schilderijen een indrukwekkend overzicht van haar totale werk. Zoals in de aankondiging te lezen valt, biedt de tentoonstelling een nieuw perspectief op González' benadering van figuren en gebaren als dragers van emotie.
De Guernica van Beatriz Gonzalez de Titel; muurschildering voor een Socialistische fabriek.
Bron artealdia
Gonzalez heeft het wereldberoemde schilderij "De Guernica" van Pablo Picasso gebruikt om de sociale wantoestanden in Colombia weer te geven.
Fanja Bouts
Toch in Tilburg kon een bezoek aan het textielmuseum niet achterwege blijven. De traditionele bewerking van soorten textiel worden tentoongesteld met daarbij actuele technieken in het Textiellab en prachtige kunstwerken.
Het museum heeft een sterke aantrekkingskracht, Het geeft in een tentoonstelling weer hoe traditioneel textiel zoals katoen, vlas, jute en rubber, vandaag misbruikt worden voor uitbuiting en milieuvervuiling ten behoeve van kapitalistische superwinsten. Natuurlijk ten koste van lokale bevolkingen en boeren.
Tevens is er te zien hoe de vroegere spin- en weeftechnieken zich ontwikkeld hebben. Zo ook hoe in een laboratorium jonge mensen opgeleid worden als moderne wevers voor het ontwerpen en maken van de prachtigste kleden. Het spektakelstuk is de afstudeeropdracht van het wandkleed van Fanja Bouts.
Een impressie Foto: Sjarrel Massop
Spektakelstuk
Ik heb met grote verbazing en bewondering zeker een uur voor dit werk gezeten, gekeken en vooral genoten. Het Textiellab schrijft erover: Het spektakelstuk waarmee Bouts vorig jaar aan de Rietveld afstudeerde, viel op in de kunstwereld. Het werd bekroond met de Public Choice Award van Ron Mandos en kreeg veel media-aandacht. Dit gebreide wandkleed van tien meter lang draagt een bijpassend lange titel: Largely Distorted yet Surprisingly Ordered Map of Regular Irregularities: A Dense Description of The Present Day History of The Future. [Een groot verwarrende en toch een verrassend geordende map van regelmatige onregelmatigheden: Een compacte beschrijving van de tegenwoordige geschiedenis van de toekomst.]
De explosie van kleurrijke figuren, planeten, gebouwen en excentrieke wezens oogt in eerste instantie als een vrolijk zoekplaatje. Maar wie inzoomt, ziet een aanklacht tegen de onverzadigbare honger van de mens naar meer. De bio-industrie, monocultuur, het effect van pesticiden, en het kapitalistische systeem dat daaraan ten grondslag ligt. De big bang in het midden presenteert een pinautomaat en de tekst 'In money we trust': we worden geboren in een kapitalistisch systeem waarin het vooral om geld draait.
Kruikezeikers
Dat in Tilburg ooit urine is gebruikt voor het wassen en verven van wol is zeker. Niets wijst er echter op dat die urine verzameld werd, doordat de mannen hun plas in kruiken bewaarden en aan de fabrikant verkochten (urine van vrouwen werd niet gebruikt, waarschijnlijk omdat de pis aanvulling op het loon van de arbeiders was). Toch hebben de Tilburgers mogelijk al sedert de achttiende eeuw de bijnaam 'kruikezeiker' of 'kruikepisser', of kortweg 'kruik'. In het Tilburgs dialect is de schrijfwijze 'krèùkezèèker'.
Er zijn zelfs verhalen, waarin beweerd wordt dat nog tijdens de oorlogsjaren urine weer gebruikt werd omdat andere stoffen, zoals ammoniak en zeep, schaars waren geworden. Van dit alles bestaat echter geen bewijs. Was 'kruikezeiker' vroeger wellicht een echte scheld- of spotnaam, tegenwoordig is het meer een 'geuzennaam', een bijnaam waarop Tilburgers trots zijn. De kruikezeiker kreeg in 1967 voor het eerst een groot standbeeld op de Heuvel tijdens het carnaval. Kort daarna werd het bronzen beeld onthuld dat op het Radioplein staat (tussen Nieuwland- en Heuvelstraat). Het beeld is ontworpen door Henk Smulders en is gebruikt als model voor speldjes, beeldjes en souvenirs. Een aantal onderdelen van de jaarlijkse carnavalsviering is naar de 'kruik' vernoemd, zoals de 'kruikenmis', de 'kruikenbruiloft' met zijn 'kruikenpaar' en het 'kruikenconcert'.
