Vakbondsstrategie in benauwde tijden
Internationale solidariteit - antwoord op heffingen en uitzettingen
Jeffery Hermanson (1)
De voorzitter van de United Auto Workers, Shawn Fain, heeft kort geleden kenbaar gemaakt dat de UAW met Trump wil samenwerken over handelstarieven. (2) De voorzitter van de Vervoersbond, Sean O'Brien, is in een podcast tegen illegale immigranten die naar ons land komen om misdaden te plegen en banen te stelen. Op basis van mijn ervaring is echter internationale solidariteit de enige manier waarop de werkende klasse macht kan opbouwen.
Demagogen zoals Trump hebben vaak gebruik gemaakt van de protectionistische en anti-immigranten gevoelens die al generaties lang sluimeren onder de werkende bevolking. Een verdeelde werkende klasse, zowel binnen de Verenigde Staten als in Noord Amerika, is gemakkelijker uit te buiten. Grote bedrijven hebben enorm geprofiteerd van onze verdeeldheid tijdens de drie decennia dat de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA) van kracht was.
Kwetsbaar
De integratie van de productie, vooral in de auto-industrie, maakt de producenten kwetsbaar voor Trumps importheffingen. Heffingen onderbreken de productieketens die nodig zijn om de fabrieken te laten functioneren. Bijna 40 percent van de auto-onderdelen komt uit Mexico. Als die aanvoer stopt, moeten de fabrieken sluiten die via een just-in-time systeem de onderdelen gebruiken.
Als de onderdelen door de tarieven 25 percent duurder worden, stijgt de prijs van de auto's en daalt de verkoop. Dat heeft ook negatieve gevolgen voor de werkers in de VS. Ondertussen verliezen ook Mexicaanse werkers hun baan. Het leven van arbeidsmigranten die de VS uitzet, is ontwricht. Ondersteunende bedrijven zoals boerderijen, hotels, restaurants, voedselverpakkers en aannemers zien hun klandizie dalen en daarmee de werkgelegenheid.
'Koop Amerikaans' is een doodlopende weg
Van 1977 tot 1997 werkte ik voor de International Ladies Garment Workers Union (internationale vakbond van werkers in de productie van vrouwenkleding). Die bond had als beleid Koop Amerikaans en Stop Import, totdat het te laat was en de industrie vertrok. Dit gebeurde, ondanks het grote aantal arbeidsmigranten uit China en Latijns-Amerika in de bond, landen waar de fabrieken uiteindelijk naar toe gingen. We voerden actie tegen ondernemingen die wilden vertrekken, wonnen zelfs soms, zodat ze bleven, maar het was een verloren strijd.
Daarom probeerde ik met de bond werkers te organiseren in de Dominicaanse Republiek en Centraal-Amerika en dat was werkelijk een succes. Maar toen de NAFTA kwam, ondanks de bezwaren van de arbeidersbeweging in de VS en de bedrijven naar Mexico gingen, gaf de vakbond op. Nu werk ik voor bonden in de kledingindustrie van Mexico, El Salvador, Honduras, Bangladesh, Sri Lanka, India, Cambodja en Indonesië.
Kiemen voor een explosieve groei
De NAFTA veroorzaakte in 1994 een massaal banenverlies in de VS, omdat bedrijven hun productie verplaatsten naar Mexico. Daar hadden de werkers minder rechten en hielden corrupte bonden hen onder controle. De opvolger van NAFTA, het Verenigde Staten-Mexico-Canada Verdrag (USMCA), werd in 2020 van kracht. In tegenstelling tot NAFTA heeft USMCA een afdeling over arbeidsrecht. Dat dwingt Mexico een nieuwe arbeidswet in te voeren, met meer bescherming voor de werkers en een snel mechanisme voor Mexicaanse werkers om klachten in te dienen over schending van hun rechten.
De regering van president Andres Manuel Lopez Obrador verklaarde vastbesloten te zijn de vakbonden te democratiseren, hogere lonen te stimuleren en het minimumloon te verhogen. Toen vorige jaar zijn opvolger Claudia Sheinbaum werd verkozen, waren de minimumlonen met 135 percent gestegen. Maar de kloof blijft diep: de gemiddelde lonen zijn slechts een tiende ten opzchte van vergelijkbaar werk in de VS of Canada. Corrupte bonden sluiten nog steeds de meeste arbeidscontracten af in de meeste industriële sectoren.
Mexicaanse werkers en onafhankelijke vakbonden hadden in 2020 grootse verwachtingen van het USMCA en de vakbondsvriendelijke regering. Ze zagen een mogelijkheid om van de corrupte bonden af te komen, duizenden werkers te organiseren in nieuwe bonden, de levensstandaard te verhogen en de loonkloof te slechten. Hoewel de nieuwe, onafhankelijke bonden een aantal belangrijke successen hebben geboekt in de auto-, rubber-, glas-, elektronica-, textiel- en kledingindustrie, is de massale organisatie van de werkers niet uit de verf gekomen.
Ontbrekend ingrediënt
Eén van de redenen voor het gebrek aan massaorganisatie is de afwezigheid van een praktische samenwerking tussen de onafhankelijke Mexicaanse bonden en die in vergelijkbare sectoren in de VS en Canada. Vrijwel geen Amerikaanse bond heeft een samenwerkingsverband of relaties gelegd met de nieuwe bonden. En de Mexicaanse onafhankelijke vakbeweging blijft zwak, met weinig middelen en slechts een paar ervaren leiders en organizers.
De UAW en de Amerikaanse Vervoersbond hebben nieuwe leiders die strijdbare kaders vormen voor arbeidsovereenkomsten en op radicale wijze werkers organiseren. We hoopten dat ze ook de mogelijkheden zouden zien van strategische allianties met Mexicaanse bonden om gezamenlijk op te treden tegen dezelfde werkgevers aan beide kanten van de grens. Daar is echter niets van terechtgekomen.
Hoewel de UAW publiekelijk solidariteit betuigt met de Mexicaanse autowerkers, beperkt de samenwerking zich tot nu toe tot één organizer in Mexico en één in Washington. De Vervoersbond heeft zelfs dat niet gedaan.
Onafhankelijke organisaties voor arbeidsrechten in Mexico hebben contacten gelegd met autoassemblagebedrijven, logistieke centra van Amazone en fabrieken voor landbouwmachines in de VS, maar hebben vrijwel geen middelen en geen effectieve coördinatie met de UAW of Vervoersbond.
Broeders en zusters
Op de lange duur is de steun voor Trumps importtarieven en uitzettingen een contraproductief standpunt voor de werkers in de VS. De bonden lijken samen te spannen met de meest reactionaire sectoren van het kapitaal in een aanval op de Mexicaanse werkers in de VS en Mexico. Alleen door een afgewogen balans tussen handelsbeleid en een concreet programma voor internationale solidariteit en ondersteuning van ongedocumenteerde werkers in de VS kunnen we het motto an injury to one is an injury to all (een aanval op één is een aanval op allen) waarmaken.
We moeten de belangen van onze Mexicaanse broeders en zusters niet negeren die voor dezelfde bazen en bedrijven zwoegen tegen een tiende van de beloning en evenmin hun potentiële kracht onderschatten. Mexicaanse werkers hebben het in recente campagnes om de bond te versterken en stakingen voor arbeidscontracten met succes opgenomen tegen General Motors, Volkswagen en Audi.
Een verbond over de landsgrenzen met gezamenlijke strijd is de enige manier om macht op te bouwen tegen deze bedrijven, ze aan banden te leggen en gezamenlijk beslissingen te nemen over investeringen en werkgelegenheid.
(1) Jeffery Hermanson is directeur van International Union Educational League, een non-profit organisatie die bonden ondersteunt in Mexico, Centraal-Amerika en andere landen in het Globale Zuiden. Verschenen in Labor Notes, 24 februari 2025. Vertaling Jan Taat.
(2) Zie ook de verklaring van de UAW zelf: uaw.org: UAW Statement on Tariffs and Renegotiating U.S. Trade Agreements. Daarin komt de strijd met Trump over de arbeidsrechten aan bod, maar het gaat wel over Amerikaanse banen [JT].
