Nog een dikke twee maanden en het boek van Solidariteit komt uit "Voor de vereniging van de arbeid" Hans Boot, 6 maart 2005 "Voor de vereniging van de arbeid" zou niet alleen een goede titel zijn voor het boek dat Solidariteit in mei uitbrengt, maar bevat tevens een klassieke doelstelling van de zich in vakbonden organiserende arbeiders. Een individu dat zich verzet is kwetsbaar, een verenigd collectief is weerbaar: samen vóór hetzelfde. Bovendien gaat dat begrip "vereniging" in op één van de grootste noden van de vakbeweging, nationaal en internationaal. Namelijk de scheiding tussen arbeiders en arbeidsters met een regulier contract en redelijk ordentelijke arbeidsvoorwaarden aan de ene kant en hun collega's wier bestaan beheerst wordt door onzekerheid, risico's en flexibiliteit aan de andere kant. Behalve dat de organisatiegraad onder die laatste groep laag is, is het aantal vrouwen, migranten en jongeren groot. In vrijwel alle teksten van de achttien mensen die een bijdrage leveren aan het boek, wordt deze scheiding aan de orde gesteld. En dat niet alleen. Wil de vakbeweging - zo stellen zij - nog een relevante toekomst hebben dan zal ze de hoogste prioriteit moeten geven aan de belangen van degenen die in de flexibele, precaire en informele arbeid hun boterham verdienen. Een proeve Tot nu toe is het in de binnenkomende teksten opvallend dat er zelden sprake is van storende overlappingen. Weliswaar was daar via duidelijk verschillende vraagstellingen in de voorbereiding aandacht aan gegeven, niettemin is het heel plezierig te merken - in ieder geval op basis van de huidige stand van zaken - dat het een veelzijdig boek wordt. Evenals bij de twee eerdere aankondigingen zal een aantal citaten dat hopelijk illustreren. Het graaiverschijnsel van het ondernemerdom staat niet op zichzelf. Het is onderdeel van een algemene verloedering van de maatschappelijke ethiek. Het begin van deze verloedering dient gezocht te worden in onbeheerste ontwikkelingen als die van de technologie en in verband daarmee de globalisering onder het regime van de vrije concurrentie. En zoals de klassenverhoudingen worden doorsneden door sekseverbanden, zo worden ze in de hedendaagse samenleving ook doordrongen van toenemende etnische diversiteit. Voor de etnische minderheden worden klassenproblemen vaak nog versterkt door racisme en vreemdelingenhaat. In veel landen zijn deze werknemers ondervertegenwoordigd in de vakbonden en nergens in de hele wereld zijn ze te vinden in leidinggevende posities. In Nederland zijn er altijd korte lijnen gebleven tussen vrouwen in de vakbeweging, vrouwen in de onafhankelijke vrouwenorganisaties, feministes op ministeries en in lokaal bestuur, vrouwen in de media, enzovoort. Wel vindt hier veroudering plaats; veel jonge vrouwen voelen zich geen feministe en afficheren zich ook steeds minder met het gedachtegoed van een slecht zichtbare vrouwenbeweging. Van de verdere ontwikkeling van het boek blijven we verslag doen tot het van de drukker komt. Wie niet op Solidariteit geabonneerd is, kan het boek alvast bij redactie@solidariteit.nl bestellen.