Bespreking "Breaking Walls" - videodocumentaire over Israëlische muur Door het hek naar de toekomst kijken Er is de afgelopen tijd heel wat aandacht geweest voor de Apartheidsmuur tussen Israël en Palestina. Wat wel eens vergeten lijkt te worden, is dat door de hele Palestijns/Israëlische maatschappij een geestelijke muur loopt. De documentaire "Breaking Walls" toont hoe het Workers Advice Center (WAC) bezig is deze geestelijke muur te slechten. Het WAC probeert Palestijnse arbeiders in Israël te organiseren. Eén van deze arbeiders is de bouwvakker Mus'ab Salameh. Hij staat elke ochtend vroeg op om met zijn Palestijnse collega's in een bus naar een bouwplaats in Tel Aviv te gaan, midden in een groot nieuwbouwproject. De teamleider van het WAC en collega van Mus'ab, Nassim Athamneh, vertelt over het Workers Advice Center. Wijzend naar de andere bouwplaatsen, zegt hij dat het doel is dat op al die plaatsen Palestijnse arbeiders georganiseerd en in waardigheid werken. Terwijl Mus'ab en zijn collega's aan het werk zijn, haalt WAC-coördinator Dani Ben Simhon de Amerikaanse muurschilder Mike Alewitz van het vliegveld. Mike komt op uitnodiging van het WAC een schildering maken op de muur van het stadion in het dorp waar Mus'ab woont, Kufr Qara. Mike heeft zijn kwast op muren in Los Angeles, Irak (tijdens de Eerste Golfoorlog), Oekraïne en Noord Ierland gezet. Een schilder dus, wiens werk in het teken staat van sociale strijd. Vroeg of laat moest hij dus in keer in Israel belanden. Migranten 's Avonds rijden de bouwvakkers in de bus terug naar huis. Nassim legt uit dat Mike Alewitz komt, wie hij is en wat hij gaat doen. Hij vraagt zijn collega's in het dorp posters en flyers te verspreiden. Het is boeiend om deze mannen aan het werk te zien, flyerend en rustig posters plakkend op muren in het dorp. Eén van hen beklaagt zich over de geringe motivatie van zijn collega's om mee te gaan plakken Want ja, wat moeten zij nou met een Amerikaanse kunstenaar en wat heeft die kunstenaar met hun? Naarmate de documentaire vordert, zie je de interesse van de arbeiders voor dit culturele project van het WAC toenemen. We hebben Mike Alewitz inmiddels al schilderend in beeld gezien. Hij blijkt echter niet zomaar aan de slag gegaan te zijn. Voordat hij een ontwerp maakte voor de schildering sprak hij met een groep arbeiders uit Kufr Qara. Hij heeft hen gevraagd wat zij vinden dat in de schildering moet komen. Ze praten met elkaar over de bezetting, de Intifada en de Apartheidsmuur. Een oudere man zegt dat bezetting ook betekent dat ze je baan afpakken en in plaats daarvan een goedkopere migrant aannemen. Evenals WAC teamleider Nassim eerder in de documentaire, maakt ook de opmerking van deze man duidelijk dat de Palestijnse arbeiders erg op zichzelf gericht zijn. Identificatie met de migranten is er niet, terwijl die vaak in een nog ergere situatie zitten. Sinds het begin van de tweede Intifada hebben veel Palestijnse arbeiders problemen hun werk te behouden. In Israël zijn uitzendbureaus actief die arbeiders uit Azië 'geheel verzorgd' - de terugreis wordt ook geregeld - naar Israël halen. Deze mensen zijn nog goedkoper dan de Palestijnen. Het WAC lijkt zich vooral op de Palestijnse arbeiders te richten, evenals de arbeiders zelf. Het is jammer dat deze kwestie, die twee keer voorbij komt in de documentaire, niet verder wordt uitgediept. Grenspost Tussendoor zien we Mus'ab een poging doen zijn familie in Palestina te bezoeken. Dit strandt hopeloos als ook bij de tweede grenspost het hek dicht is. Hij en andere arbeiders komen aan het woord over hun leven en ideeën. Ze vinden dat de arbeidersklasse wordt gezien als een historische curiositeit, terwijl ze overal ter wereld onderdrukt worden. Het doet Salah Athamneh dan ook zichtbaar goed als hij het boek "The Agitprop murals of Mike Alewitz" doorbladert: "Deze foto's tonen allemaal demonstraties: Intifada. Misschien zijn er wel demonstraties tegen de bourgeoisie." Ook uiten ze kritiek op dorpsgenoten die maar moeilijk hun levensstijl willen aanpassen en alleen bezig zijn voor hun familie te zorgen. Zo wordt ons een kijkje in de belevingswereld van Palestijnse arbeiders gegund. Dat maakt deze documentaire interessant. Het uiteindelijke ontwerp dat Mike schildert is een muur met een groot gat erin. Door dat gat kijken we naar een landschap waarin de arbeiders met de stenen uit de afgebroken muur symbolen van hun eigen macht bouwen: gebalde vuisten. Naarmate de schildering vordert, raken de arbeiders steeds meer geïnteresseerd. Uiteindelijk moet Mus'ab aan Dani Ben Simhon, zelf ook kunstenaar, uitlegggen hoe je stenen schildert. En hij kan het weten, want hij is metselaar. De stenen moeten niet recht boven elkaar gelegd worden, maar elkaar steeds gedeeltelijk overlappen. Zo krijgt de muur haar verband. Daarop neemt Mus'ab ook zelf de kwast ter hand. Het lijkt een zeer waardevolle ervaring geweest te zijn voor de arbeiders. De betekenis die Salah aan de muurschildering toekent, is nog wel het meest hoopgevend: "Vandaag kijk ik door het hek naar de toekomst. Ik kijk vooruit en zie wat de toekomst voor ons in het verschiet heeft." Herre de Vries Informatie: asafadiv@netvision.net.nl en http://www.workersadvicecenter.org/