Nog anderhalve maand en het boek van Solidariteit komt uit "Honderd jaar 'moderne' vakbeweging" Hans Boot, 17 april 2005 "Honderd jaar 'moderne' vakbeweging" was één van de ingezonden titels in onze prijsvraag 'bedenk een titel in ruil voor een boek'. Een mooie titel en nog waar ook, maar helaas geen prijs. Toch hebben we zelf een tijdje geleden nog gedacht aan "22 Jaar Solidariteit", maar we vonden dat iets te pedant. Niettemin: er kan nog ingezonden worden! Die aanduiding 'modern' waarvoor een eeuw geleden gekozen werd, was overigens best een agressieve afrekening met het verleden van de 'ouderwetse' voorgangers. En daarmee werd met name het Nationaal Arbeids-Secretariaat bedoeld. Dat was beslist geen perfecte vakorganisatie, maar wel strijdbaar, democratisch en actiegericht. Kenmerken die sindsdien ouderwets genoemd worden. Die modernisering laat Harry Peer in zijn bijdrage aan het boek van Solidariteit zien aan de hand van de geschiedenis van de in 1864 opgerichte meubelmakersbond. De voorzichtige start spreekt uit de eerste naam van de bond "Eendracht verzacht"; solidariteit om de ergste nood te lenigen. Die nood was niet mis zoals een brief van de firma Pander en Zonen/Behangers en Meubelfabrikanten illustreert: "Te beginnen met 1 februari 1913 zal in plaats van na 84 uur reeds na 78 uur 25% verhoging worden uitgekeerd en vanaf 1 februari 1914 zullen deze 78 uur teruggebracht worden tot 72 uur." Harry beschrijft de overgang van de meubelmakers van het NAS naar het NVV, het ontstaan van een landelijke vakbond, de komst van de eerste landelijk CAO en alle andere markante momenten in de geschiedenis van een 'moderne' bond. Wim Boerboom volgt in zijn bijdrage ook een historische lijn. Hoewel zijn onderwerp "verloederende ondernemersethiek" tegenwoordig zelfs de voorpagina's haalt, slaagt hij er in de aspecten te belichten die de kranten verdonkeremanen. Hij loopt een aantal fasen in het Nederlands kapitalisme door en een schetst vanaf ongeveer 1870 een langzaam en aarzelend 'beschavingsproces', waarin ondernemers aanvaarden dat uitwassen als kinderarbeid en levensgevaarlijke arbeid onderworpen worden aan een 'beschermingswetgeving'. Minder langzaam en aarzelend, geïnspireerd door hun Amerikaanse collega's, gaan zij zich een eeuw later te buiten aan een nieuwe 'onbeschaafde' ondernemersethiek. Daarin loopt verrijking van een kleine groep parallel aan de verarming van een grote groep, een verwildering die de huidige samenleving in veel opzichten infecteert. Minder ver terug in de geschiedenis gaat Wim van Noort als hij beschrijft en verklaart hoe de vakbeweging na een kort en intensief verbond - vredesstrijd beginjaren tachtig - met de sociale bewegingen breekt. Bezegeld door een aanpassing van de Grondslag in 1997 bestrijkt de FNV het versmalde terrein van arbeid en inkomen. En doet dat als een zaakwaarnemer die de sterke maatschappelijke tendens van verzakelijking en individualisering bevestigt. Tegelijkertijd hebben de sociale bewegingen aan kracht verloren en zoeken al professionaliserend naar nieuwe manieren om mensen aan zich te binden. Ze staan daarbij, volgens Wim, voor een dilemma dat ook de vakbeweging bezighoudt. Aansluiten op het consumentisme ondergraaft op langere termijn hun bestaansrecht. Van de voltooiing van het boek zullen we verslag blijven doen. Wie niet op het blad Solidariteit geabonneerd is, kan het boek bij redactie@solidariteit.nl bestellen. Op dat adres kan ook meegedongen worden in de prijsvraag voor de titel van het boek.