Toespraak Sneevliet Herdenking - Westerveld, 13 april 2008Een leven als revolutionairDick de Winter De betekenis van Henk Sneevliet is allereerst gelegen in het belang dat hij toen al hechtte aan de nationale bevrijdingsstrijd in de Derde Wereld als vehikel voor de wereldrevolutie. Sneevliet was niet de eerste de beste, hij had ervaring opgedaan in Nederlands Indië en speelde daar een belangrijke rol in partij en vakbeweging. In 1918 werd hij door de Nederlandse machthebbers uitgewezen. In 1920 is Henk Sneevliet aanwezig op het tweede congres van de Communistische Internationale, Komintern. Lenin pikt hem eruit. Op grond van zijn ervaringen met de nationalistische beweging, de Sarekat Islam, en dan in het bijzonder de linker vleugel, waarover hij uitgebreid vertelt. Op advies van Lenin komt hij in de Aziatische commissie. Van de Speciale Commissie voor Nationale en Koloniale vraagstukken is Lenin voorzitter en Sneevliet secretaris. Als afgevaardigde van de Komintern vertrekt hij in 1921 onder de naam Maring of Malin - zijn bekendste schuilnamen - naar China. China
Hij handelt volgens de aangenomen resoluties. Nationaal revolutionaire bewegingen moesten ondersteund worden; vanuit het besef dat ze uiteindelijke bestreden dienden te worden. Daarom was ook de nadruk gelegd op een tijdelijk bondgenootschap met dergelijke burgerlijk democratische bewegingen. De handhaving van de zelfstandigheid van de proletarische beweging, belichaamd in de Communistische beweging, stond voorop. Sneevliet zoekt verbinding met de nationalistische beweging in China, de Kuo Min Tang en gaat strategisch en pragmatisch te werk.
Uiteindelijk zullen de politieke ontwikkelingen in de Sovjet Unie, de opkomst van Stalin, van beslissende betekenis zijn. Het internationalisme verbleekt. Ervoor in de plaats komen: eng nationalistische, imperialistische belangen van de Sovjet-Unie, bureaucratisering en disciplinering, zowel naar binnen als naar buiten toe. Dit alles dus in flagrante tegenspraak met de internationalistische en revolutionaire aanpak van Lenin en Sneevliet bij de aanvang. In de buitenlandse politiek ten aanzien van China heeft dat een fatale uitwerking. Sneevliets rol is uitgespeeld. Hij wordt vervangen door Borodin die op de dan 'juiste', politieke lijn zit en gaat uiteindelijk terug naar Nederland.
In de jarenlange, Chinese periode vervreemdt Henk Sneevliet van zijn vrouw Betsy Brouwer die met zijn zoons Pim en Pam nog in Nederlands Indië is; ook zij zullen later naar Nederland terugkeren. Briefcontact bijvoorbeeld wordt door de autoriteiten gefrustreerd. Brieven worden achtergehouden. Betsy wordt gehinderd door de politie, geheime diensten zitten achter Sneevliet aan.
RSAP
Nog een enkele opmerking over zijn verdere levensloop.
Zie ook: René Segers, In de voetsporen van Malin, documentaire VPRO. |