AOW acties, zaterdag 21 november 2009

Samen de crisis te lijf

Harry Peer

Op zaterdag 21 november 2009 werd in Rotterdam, Assen, Deventer en Eindhoven gedemonstreerd tegen de kabinetsplannen om de AOW en de pensioengerechtigde leeftijd tot 67 jaar te verhogen. Een landelijke actie van de vakorganisaties die wat mij betreft een half jaar eerder had moeten plaatsvinden. Wanneer je de media moet geloven zouden 55-plussers het beeld bepalen. Nee hoor. Geloof de krantenberichten niet.

Om het voor de geschiedenis vast te leggen. Ik kan me niet in vieren splitsen, maar wel wat vertellen over Rotterdam op die dag. Naar verluidt was het beeld in de drie andere plaatsen niet veel anders. Al bij aankomst op het station in Rotterdam werd ik verwelkomd door jeugdige SP'ers die me op een stroopwafel met een kaartje met de leus 65 blijft 65 trakteerden. Een leuk gebaar en een ludiek begin van de dag. Richting Coolsingel wandelend, werd ik aangeschoten door talrijke jongeren die linkse kranten aanprezen en manifesten uitdeelden.

Bont gezelschap

Rode Morgen draait de AOW-wens van de regering om: Geen verhoging, maar verlaging van de AOW-leeftijd! Daar valt wat voor te zeggen, als ik de folder goed lees. Elk jaar stijgt de productiviteit. "Meer produceren en minder krijgen: dat is hoe het kapitalisme werkt voor de gewone mensen." Rondom me zag ik door de zwaaiende lichtgroene FNV-vlaggen heen werknemers van alle leeftijden. Overal omhoog gestoken spanborden met de meest uiteenlopende politieke suggesties. De slogan Belast de rijken. Tel uit je winst sprak me het meest aan. De uit de grote havenstaking van 1979 in Rotterdam voortgekomen band van de sympathieke Bertus van der Horst (jarenlang Bertus met de Posters geheten en nu Bertus en de Tjet Setters) houdt er met zijn strijdliederen en humoristische uithalen de stemming goed in. Het publiek zingt massaal mee. De lichte en hoge stemmen van jonge, ook allochtone meiden klonken door de zware bassen van stoere havenarbeiders en geüniformeerd gemeentepersoneel heen.
Stel dat de massa wel voornamelijk uit 55-plussers had bestaan, dan zou dat toch getuigen van een geweldige solidariteit aangezien de leeftijdscategorie van 55 tot 65 jaar buiten de door het kabinet voorgestelde verslechteringen valt. Stel dat het beeld er één was geweest van een jeugdig publiek, van een scholierenactie. Om onduidelijke redenen heeft de vakbeweging in Nederland geen sympathieke pers meer. Je ziet de koppen dan al voor je. Niet: vakbeweging spreekt jongeren aan. Maar wel: vakbeweging maakt geen volwassen indruk.

Reacties in de pers

Geen woord over de acties in Het Financieele Dagblad van maandag 23 november, maar we hadden ook niet anders verwacht. De Telegraaf van zondag 22 november op pagina 4: Mooi weer redt acties tegen 67. Agnes aan de zwier. Een grijze foto van de voorzitter van de FNV op het podium dansend met vakbondsbestuurders Henk van der Kolk en Edith Snoey. De Telegraaf van maandag trekt meteen de aandacht vanwege een enorme zwarte kop: Rijk sluit oudere uit. Voor 50-plussers geen baan bij overheid. Je zou toch zeggen dat dit gegeven het doel van de acties onderschrijft, maar er is geen enkele verwijzing naar.
Het Algemeen Dagblad maandag 23 november: Veel strijdlust, weinig strijders bij straatprotest tegen plannen met AOW. Een kleurige foto van de demonstranten op de Coolsingel, heel herkenbaar; Agnes Jongerius met de armen omhoog en korte verhalen met pasfoto van drie demonstranten. Niet onaardig, maar wel weggedrukt op pagina 11. Van de Volkskrant moet je het maar hebben. Onderaan pagina 7: Jeugd had hier ook moeten staan. Een redactioneel commentaar, maar dat stemt je niet vrolijk: Halsstarrig FNV. Waarom niet principieel of vasthoudend genoemd? Afsluitend met de aanbeveling dat de FNV de gevolgde strategie dringend onder de loep moet nemen.
NRC Handelsblad op 23 november in een kort stuk op pagina 9: 15.000 FNV'ers naar AOW-acties. Die aanduiding doet onrecht aan de anders georganiseerde vakbondsmensen. Ieder die aanwezig is geweest op de manifestatie in Rotterdam kan getuigen dat zichtbaar veel CNV'ers en leden van de Unie deelnamen. Ik heb er nog een mooie balpen aan over gehouden. Het redactioneel commentaar heeft in de kwaliteitskrant de kop: FNV op tweesprong. Met een uiteenzetting over de tegenvallende opkomst en twijfels over de rol van de vakbeweging als spreekbuis voor de werkvloer. De FNV zou er verstandiger aan doen zich te concentreren op de kwaliteit en duurzaamheid van de arbeid. Ieder die bekend is met het werk van de vakorganisaties weet dat dit zeker de laatste jaren juist alle aandacht heeft.

Op zaterdag 21 november lezen we in Trouw "Een halve eeuw op de kraan - moet dat? Demonstranten zijn geen kantoortijgers; ze doen zwaar werk in dag- en nachtdiensten." Trouw sprak met drie actievoerders die met hun collega's per bus afreizen naar de Coolsingel. Uit het relaas van de 33-jarige Sergi Unver, voorvrouw bij schoonmaakbedrijf Hago, Annetje Koreman, 53 jaar, purser bij de KLM en de 46-jarige Koen Keehnen, controleur/assistent toezichthouder landingsstromen Uniport komt klip en klaar naar voren hoe belangrijk het is de AOW en pensioenleeftijd gewoon op 65 te houden. Van alle landelijke kranten die ik over dit onderwerp heb gelezen, kreeg ik de indruk dat Ludette el Barkany van Trouw als enige verslaggever ook daadwerkelijk op de plaats van handeling aanwezig is geweest. Zij verhaalt over de uitgelaten sfeer op de Coolsingel en ik onderschrijf volkomen de passage: "De menigte is zeer divers en opvallend veel jongeren, twintigers en dertigers maar ook tieners, delen op de zonovergoten Coolsingel actiemateriaal en pamfletten uit." Een begeleidende, prachtige kleurige actiefoto geeft de uitgelaten sfeer heel goed weer. Hulde aan het dagblad Trouw.
We ronden af met de cartoon in Het Parool van Joep Bertrams. Een in de wolken zwevende Agnes Jongerius, bloed rondom haar lippen, en een blote op een rotsblik gelegen Wouter Bos met een bloedende vingertop. Onderschrift: Toenadering. Ik vraag me af of die er zal komen. Volgens Jongerius heeft Bos zijn rode jasje van de demonstratie uit 2004 uitgedaan. Naar mijn gevoel doet Bos er zijn partij en zeker de burgers in Nederland geen deugd mee. PvdA van Ploeteren voor de Arbeiders ten tijde van de grote voorman Willem Drees lijkt zich in de maalstroom van het neoliberalisme van de afgelopen twintig jaar te laten meevoeren in het Plunderen van de Arbeiders.

Vijftig zetels

De commentaren op de AOW-acties in de landelijke dagbladen met als gunstige uitzondering Trouw waren zuinig. Alles wordt afgemeten aan de massale demonstratie van honderdduizenden vakbondsleden in oktober 2004. Tja, als je dat als norm neemt, dan leg je het altijd af. De beoordeling zou moeten gaan over de legitimiteit en de zinvolheid van het kabinetsvoorstel om de AOW en de pensioengerechtigde leeftijd op te trekken tot 67 jaar. Zoals bekend tegen de afspraken in die de regering met de vakorganisaties na oktober 2004 maakte, tegen alle verkiezingsbeloften in en evenmin in het Regeerakkoord opgenomen. Politici die zich niet aan hun beloften en afspraken houden, voeden het cynisme in de politiek. De peilingen wijzen op amper vijftig zetels voor het zittende kabinet.