Nivellering van Dodenherdenking op 4 mei

Centrale aandacht voor slachtoffers Tweede Wereldoorlog

Kees Mattijsen

Op de site van het Nationaal Comité 4 en 5 mei is te lezen en telkens opnieuw op de Dam te beluisteren: "Tijdens de Nationale Herdenking herdenken we allen - burgers en militairen - die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties." Zo meldt het officiële memorandum.

Die laatste zinsnede vanaf "sinds" steekt mij, en vele anderen, al jaren. Vandaar dat ik met instemming de volgende uitspraak in De Pers las (20 januari 2011): "WOII moet weer een centrale plek krijgen." Aan het woord is mevrouw Schwegman, directeur van het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies).

Bijstelling

De nivellering of het gladstrijken in goed Nederlands, waarover Schwegman spreekt, is in feite al direct na de oorlog in gang gezet. Dat kwam namelijk alle naoorlogse regeringen uitermate goed uit. Een greep: de smerige oorlog, in versluierende termen 'missie'" of 'politionele actie' genoemd tegen 'ons Indië'; deelname aan overzeese oorlogen bijvoorbeeld in Korea - met behulp van Nederlandse ex-SS'ers; de West-Duitse herbewapening kwam eraan en moest erdoor; de koude oorlog werd van harte aangemoedigd en gestimuleerd; vrijlating van zware en zwaarste oorlogsmisdadigers en veel meer. Het historische beeld van WOII moest toen én vandaag worden ontkracht en bijgesteld.

Herstel

Om dicht bij huis te blijven: oud-Spanjestrijders - notabene de eerste Nederlanders die onbaatzuchtig het fascisme bestreden, voordat hier de oorlog uitbrak - werd het leven verschrikkelijk zuur gemaakt en vele, vele jaren na de oorlog van hun rechten beroofd. Ook vele oud-illegale werkers kregen te maken met een overheid die juist tegen hen de grofste middelen inzette, dat hen en hun kinderen het leven onmogelijk maakte. Niet vanwege een wipneus maar vanwege hun consequente politieke overtuiging. De schande ook van het 'vieren' van Bevrijdingsdag eenmaal in de vijf jaar (dat na veler protest niet doorging): een hoon.

Het vertoon op de Dam op 4 mei, uitgebreid met dat "officieel memorandum", snijdt door mij heen en is reden mij te verzetten tegen deze nivellering en de achterliggende, absoluut foute redenering.
Vanuit mijn historische ervaring, als kind (geboren in 1939) van ouders die al voor het uitbreken van WOII als overtuigde antifascisten streden en in 1940-1945 daadwerkelijk deelnamen aan het verzet, doe ik dit pleidooi: de Dodenherdenking moet op 4 mei in ere worden hersteld waar het ooit voor was bedoeld, te weten een plechtige herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Wat is daar tegen in te brengen?