De toekomst van de vakbeweging (1) 1
Een agenda voor een nieuwe vakbeweging
Frans Becker en Pim Paulusma 2
In 2011 raakte de fnv in een diepe crisis als gevolg van onenigheid over het in de ser gesloten pensioenakkoord. Hoewel Agnes Jongerius namens de gehele vakcentrale haar handtekening had gezet, kon het akkoord niet rekenen op de steun van de twee grootste bonden, fnv Bondgenoten en Abvakabo fnv. Doordat deze bonden wel een meerderheid van de leden hebben, maar geen meerderheid van stemmen in de Federatieraad van de fnv, werd het akkoord toch goedgekeurd. Dit leidde tot een machtsstrijd, een vertrouwensbreuk en een patstelling binnen de grootste vakcentrale van Nederland.
Om uit de impasse te komen kregen Han Noten en Herman Wijffels een bijna onmogelijke opdracht: schets de contouren van een vakbeweging die past bij de huidige veranderde arbeidsverhoudingen. In december 2011 presenteerden ze het idee een nieuwe vakbeweging te gaan vormen. Hun voorstel kon op brede steun rekenen, en Tweede Kamerlid Jetta Klijnsma werd, samen met andere kwartiermakers, aangetrokken om de voorstellen voor de nieuwe vakbeweging uit te werken.
Klijnsma c.s. zijn de afgelopen maanden door het hele land op pad geweest. Er is gesproken met leden en niet-leden, werkgevers en gestaald kader. Deze rondgang heeft uiteindelijk geleid tot een op 1 mei 2012 gepresenteerd conceptplan voor een nieuwe vakbeweging, waar de leden van de verschillende bonden binnen de fnv over gaan discussieren. De nieuwe versie van dit plan zal als grondslag dienen voor het oprichtingscongres op 23 juni 2012. Op die datum zal ook de naam van de nieuwe vakbeweging bekend worden gemaakt.
De voorstellen van Klijnsma c.s. beogen een vergaande democratisering van het bestuur van de vakcentrale en een nieuwe opbouw van het ledenbestand langs de lijnen van de beroepssector of andere criteria (regio, jongeren, ouderen, zzp'ers et cetera). De discussie dreigt zich evenwel, zowel binnen de vakbeweging als in de pers, vooral toe te spitsen op de nieuwe machtsverhoudingen en besluitvormingsstructuren binnen de vakcentrale. De inhoudelijke koers en agenda worden sterk onderbelicht. En juist op die punten bestaat behoefte aan meer duidelijkheid. Welke richting wil de vakcentrale uitgaan, gezien het gegeven dat ze opereert in een stelsel van arbeidsverhoudingen en een verzorgingsstaat die sterk aan verandering onderhevig zijn? In deze bijdrage doen wij enkele suggesties. Maar eerst gaan we wat dieper in op de achtergrond van de crisis binnen de vakbond. Lees verder...
|